Η ΧΩΡΑ ΜΟΥ

Κώστας Μπαλάφας
Η χώρα μου

Επιμέλεια: Φανή Κωνσταντίνου, Γεωργία Ιμσιρίδου,

Αναστασία Λαμπρία

Αθήνα, Ποταμός-Μουσείο Μπενάκη 2008

261 σελ. με 190 περίπου α/μ φωτογραφίες

Τιμή 63,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 53.55 €

Η παρούσα έκδοση πραγματοποιήθηκε με αφορμή τη δωρεά του φωτογραφικού αρχείου του Κώστα Μπαλάφα προς το Μουσείο Μπενάκη.

Πρόκειται για μία αναδρομική παρουσίαση του έργου του μεγάλου αυτού Έλληνα φωτογράφου και περιλαμβάνει 190 περίπου θέματα που ο ίδιος επέλεξε, ένα απάνθισμα από την πολύχρονη φωτογραφική πορεία του στη χώρα που αγάπησε.

Την έκδοση συνοδεύει προλογικό σημείωμα του συγγραφέα Αντώνη Σουρούνη, εισαγωγή της επιμελήτριας του Φωτογραφικού Αρχείου του Μουσείου Μπενάκη Φανής Κωνσταντίνου, καθώς και εκτενές κείμενο του Κώστα Μπαλάφα σχετικό με τη ζωή και το έργο του.

Στο δρόμο για το μεροκάματο. Ήπειρος, 1965

Στον πρόλογο του βιβλίου ο Αντώνης Σουρούνης γράφει μεταξύ άλλων:

Την ίδια μέρα πήγα και πήρα όλα τα βιβλία που ανέφερε η Αναστασία και τα άπλωσα στο πάτωμα. Είχα δει φωτογραφίες του Μπαλάφα και τις θαύμαζα, αλλά τώρα το πράμα άλλαζε. Εδώ έβλεπα όλη την Ελλάδα μπροστά μου. Όχι πώς είναι ─ πώς ήταν. Γυναίκες και άντρες, παιδιά μικρά και μεγάλα, εκκλησιές και μοναστήρια, μοναχούς και παπάδες, ζώα κάθε λογής, σπαρτά, βουνά, ποτάμια, δάση, σπηλιές, λίμνες και θάλασσες. Έλληνες όπως στην πραγματικότητα ήταν και όχι όπως θέλουν να τους κάνουν σήμερα κάποιοι, ούτε κι όπως θέλουν να φαίνονται οι ίδιοι. Άνθρωποι αληθινοί, που δεν μπορούν να πουν ψέμα στο ζώο τους, ούτε στο δέντρο, ούτε στη βροχή, ούτε στο χιόνι, ούτε ο ένας στον άλλο.

Κορωνησία Άρτας

Εποχές που οι καλοί και οι ντόμπροι ήταν περισσότεροι από τους κακούς, τους ψεύτες και τους άρπαγες. Άνθρωποι που δουλεύουν, που βρέχονται, που κρυώνουν, που γελάνε, που κλαίνε, που γλεντάνε, που παίζουν όργανα πάνω από φρέσκα μνήματα. Άντρες που χαμογελάνε στη γυναίκα τους και μάνες στα παιδιά τους. Άνθρωποι που πρόλαβαν και πέθαναν προτού κυριεύσουν τον κόσμο οι μπίζνες, οι μίζες, τα εξοχικά, τα κότερα και οι πισίνες.
Όλες οι φωτογραφίες σε μαύρο-άσπρο έτσι όπως είμαστε οι άνθρωποι και με το βλέμμα, την έκφραση, την κίνηση όπως το ̓’πιασε το μάτι του Μπαλάφα και όπως το είχε πρωτοπιάσει το μάτι του Θεού.

 Για το σχολείο. Γιάννενα, 1960

«Ποτέ δεν έβγαλε λεφτά από τις φωτογραφίες», με πληροφόρησε η Αναστασία. «Και γιατί αυτό;» «Γιατί δεν θέλησε ποτέ να πουλήσει καμία. Πίστευε πως έτσι θα πουλούσε μαζί και τον αθώο άνθρωπο που φωτογράφιζε».Τότε θυμήθηκα τα λόγια εκείνα που είπε ο Κώστας Μπαλάφας προτού χαθεί από την οθόνη. «Δεν είμαστε έθνος περαστικό, ήρθαμε για να μείνουμε». Αυτός θα μείνει σίγουρα.

Αντώνης Σουρούνης
«Μερόνυχτα Σαββάτου, Κώστας Μπαλάφας»
Ελευθεροτυπία, 6.9.2008

 Λαγκαδάς Θεσσαλονίκης, δεκαετία 1980

Ο Κώστας Μπαλάφας γεννήθηκε το 1920 στην Κυψέλη της Άρτας, ορεινό χωριό της Ηπείρου, από γονείς αγρότες. Στο χώρο της φωτογραφίας τον συναντούμε το 1939 στα Γιάννενα, όπου έζησε τον πόλεμο του 1940 και πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση 1941-44. Φωτογράφισε τον ένοπλο αντάρτικο αγώνα κατά των κατακτητών και τον αποτύπωσε στο φωτογραφικό λεύκωμα «Το Αντάρτικο στην Ήπειρο». Από το 1951 εργάστηκε στη ΔΕΗ και τον περισσότερο ελεύθερο χρόνο του τον διέθεσε στη φωτογραφία. Οι σκληρές συνθήκες ζωής των παιδικών του χρόνων και οι αγώνες του ελληνικού λαού εκείνο τον καιρό για ανεξαρτησία και αξιοπρέπεια επέδρασαν στον ευρύτερο ψυχισμό του και διαμόρφωσαν το ύφος της φωτογραφικής του δουλειάς, ιδίως σε θέματα κοινωνικού προβληματισμού, τα οποία κυρίως τον απασχόλησαν. Κατά καιρούς περπάτησε όλη σχεδόν την Ελλάδα και την απέδωσε με τον δικό του τρόπο σε φωτογραφική εικόνα.