ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΒΙΟΣ
στον ελληνιστικό κόσμο
Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2009
360 σελ., τιμή 27.00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 22.95 €
Ως θεατρικότητα, στο βιβλίο αυτό, ορίζεται η προσπάθεια ατόμων να δημιουργήσουν μια εικόνα για τον εαυτό τους, η οποία τουλάχιστον εν μέρει ξεγελά. Ξεγελά είτε επειδή αντιβαίνει ριζικά προς την πραγματικότητα είτε επειδή διογκώνει, διορθώνει ή παραποιεί την πραγματικότητα. Στόχος αυτής της προσπάθειας είναι η άσκηση ελέγχου πάνω στα αισθήματα και τη σκέψη άλλων. Στοιχεία θεατρικότητας υπάρχουν στο δημόσιο βίο κάθε κοινωνίας ─είναι ιδιαίτερα εμφανή και σήμερα. Στην ελληνιστική εποχή όμως παρατηρείται αύξηση στοιχείων θεατρικής συμπεριφοράς κάτω από την επίδραση του θεάτρου, της ηθοποιίας, της σκηνοθεσίας και της δραματουργίας˙ η κοινωνία μετατρέπεται σε κοινωνία θεατών.
Στο βιβλίο μελετάται η χρήση θεάτρων για διάφορες εκδηλώσεις του δημόσιου βίου, η επίδραση του θεατρικού χώρου στην πολιτική ρητορεία, στην εδραίωση της μοναρχικής εξουσίας και στη λατρεία, καθώς και η σύγχρονη αντίληψη ότι η πολιτική είναι ένα είδος δράματος. Η πρόσληψη του δημόσιου βίου ως σκηνοθετημένης παράστασης και του δημόσιου προσώπου ως ηθοποιού, ιδιαίτερα εμφανής στην ελληνιστική εποχή, έχει ενδιαφέρουσες αναλογίες προς τη σημερινή επίδραση της τηλεόρασης και του θεάματος στην πολιτική.
Αριστερά: Πήλινο αγαλματίδιο ηθοποιού της Νέας Κωμωδίας. Δούλος σκουπίζει τα δάκρυά του με τη χλαμύδα του. (Metropolitan Museum, New York, αρ. ευρ. 13.225.13). Σχετικά βλ. Bieber 1961, 46 εικ. 188 Δεξιά: Η εξωτερίκευση αισθημάτων ως πολιτική. Ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Κοϊζούμι δεν συγκρατεί τα δάκρυά του μιλώντας με εθνική υπερηφάνεια σε Ιάπωνες μετανάστες στο Σάο Πάολο για τις θυσίες και τα επιτεύγματα των μεταναστών
«…Ο πολιτικό λόγος, που σήμερα επηρεάζεται από τις συμβάσεις και τις δυνατότητες του τηλεοπτικού χώρου, άλλοτε δεχόταν επιδράσεις από το κατηχητικό ύφος και τη ρητορεία του ιερατικού κηρύγματος, άλλοτε από τη στομφώδη απαγγελία του θεατρικού μονολόγου, άλλοτε από τον κοφτό και ηχηρό λόγο του στρατιωτικού διοικητή. Εκείνο που έχει σημασία είναι οι αποδέκτες του πολιτικού λόγου να έχουν συνείδηση αυτής της αλληλεπίδρασης, ώστε να μπορούν να διακρίνουν ανάμεσα σε ουσία και παράσταση. Για να γίνει αυτό μερικές φορές χρειάζεται μια αποστασιοποίηση και η παρατήρηση δεδομένων σε άλλους χώρους και εποχές. Ο χώρος που επέλεξε αυτό το βιβλίο είναι ο ελληνιστικός κόσμος, από τη Σικελία έως το βασίλειο των Σελευκιδών στη Συρία κι από τις ελληνικές αποικίες της Μαύρης Θάλασσας έως την πτολεμαϊκή Αλεξάνδρεια˙ ο χρόνος είναι η ελληνιστική εποχή, περίπου από το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου (323 π. Χ.) έως το θάνατο της Κλεοπάτρας (30 π. Χ.). Με επιλεγμένα παραδείγματα από φιλολογικές πηγές, επιγραφές και σε πολύ μικρότερο βαθμό από αρχαιολογικά δεδομένα επιχειρώ να καταδείξω όχι μόνο την ύπαρξη στοιχείων σκηνοθεσίας, δραματουργίας και υποκριτικής σε διάφορες εκφάνσεις του δημόσιου βίου ─αυτά μέχρι κάποιο βαθμό δεν λείπουν από τις περισσότερες κοινωνίες και επικοινωνίες─, αλλά και την επίδραση που άσκησαν οι θεατρικές παραστάσεις στη διάδοσή τους…»
(από τον πρόλογο του βιβλίου)
Ο Αγγελος Χανιώτης διετέλεσε αντιπρύτανης του κορυφαίου Πανεπιστημίου της Χαϊδεμβέργης προτού γίνει εταίρος του Αll Souls College και καθηγητής στην Οξφόρδη το 2006. Τον περασμένο Απρίλιο εξελέγη καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας στο Ινστιτούτο Ανωτέρων Σπουδών του Πρίνστον (εκεί όπου μελέτησε και ο Αϊνστάιν), θέση την οποία θα αναλάβει το 2010.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου