ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΛΛΙΓΑΣ (1814-1896)

Marie-Paule Masson-Vincourt

Ο ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΛΛΙΓΑΣ (1814-1896)

ΚΑΙ Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΆΤΟΥΣ

Μετάφραση: Άρης Αλεξάκης, Αγγελική Παπαδοπούλου,

Κώστας Τσινάρης

Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2009

837 σελ. με 28 α/μ εικόνες, τιμή χαρτόδετου 40.00 €

Τιμή πανόδετου 50.00 €, έκπτωση 10%

Τελική τιμή χαρτόδετου 36.00 €

Τελική τιμή πανόδετου 45.00 €

Ποιος ήταν ο Παύλος Καλλιγάς; Δικηγόρος και καθηγητής του Δικαίου, πολιτικός και οικονομολόγος, διοικητής Τράπεζας και συγγραφέας, που έγραψε έργα νομικά, ιστορικά, οικονομικά, αλλά και ένα μυθιστόρημα, τον Θάνο Βλέκα, ο άνθρωπος αυτός έχει συνδεθεί με την ελληνική ιστορία, όχι μόνο εξαιτίας των δραστηριοτήτων και των υψηλών καθηκόντων του αλλά και με το συγγραφικό του έργο, που κατά κάποιον τρόπο εμπνέεται από την επικαιρότητα. Ιχνηλατώντας επομένως τον βίο και το έργο αυτής της πολυσχιδούς φυσιογνωμίας, η Μαρί-Πώλ Μασσόν-Βενκούρ διατρέχει παράλληλα μια σημαντική φάση της ιστορίας της Ελλάδας.

Ο ελληνικός 19ος αιώνας ανέτειλε δύσκολος και οδυνηρός, αλλά γεμάτος υποσχέσεις. Για την Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα έχει σημάνει το τέλος της οθωμανικής κυριαρχίας, το πρόβλημα όμως των Ελλήνων που βρίσκονται εκτός των συνόρων του νέου ελληνικού κράτους παραμένει ζωτικό και άλυτο. Η Ελλάδα πρέπει να αποκτήσει τώρα τα θεμέλια του πολιτικού της συστήματος, τη νομοθετική κατοχύρωση του κράτους της, την κοινωνική συνοχή της, την οικονομική της ανάπτυξη. Ο ελληνικός λαός ξαναγεννιέται, και ανακύπτει τούτη τη στιγμή, επείγουσα και επιβεβλημένη, η ανάγκη να ακούσει την αφήγηση της ιστορίας του: γνωρίζοντας από πού έρχεται, θα μάθει προς τα πού κατευθύνεται.

Προσωπογραφία του Παύλου Καλλιγά φιλοτεχνημένη από τον Νικηφόρο Λύτρα

Ο Παύλος Καλλιγάς (1814-1896) διασχίζει τον αιώνα της ανάστασης του ελληνικού έθνους απ’ άκρη σ’ άκρη. Γεννημένος τη χρονιά της ίδρυσης της Φιλικής Εταιρείας, η οποία έμελλε να ενορχηστρώσει την εξέγερση κατά των Οθωμανών, μάρτυρας της εποχής του με έντονη πολιτική και πνευματική δράση στα κρίσιμα χρόνια λίγο πριν ολοκληρωθεί το μεγάλο έργο της Διώρυγας της Κορίνθου, συνέβαλε σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη και τον εξευρωπαϊσμό της Ελλάδας διαδραματίζοντας κεντρικό ρόλο στην ίδρυση του νεοπαγούς κράτους: Σύνταγμα, Αστικός Κώδικας, Άρειος Πάγος, Εθνική Τράπεζα, Πανεπιστήμιο, ό,τι έμελλε να αποτελέσει το κρηπίδωμα της ελληνικής κοινωνίας έφερε τη σφραγίδα του Παύλου Καλλιγά.

Άνδρας στοχαστικός, με καταγωγή από την ελληνική διασπορά της Τεργέστης και της Σμύρνης, με γαλλική παιδεία αποκτημένη σε καλβινιστικό περιβάλλον, διαμορφωμένος στα γερμανικά πανεπιστήμια, ο Π. Καλλιγάς συμμετέχει ευρύτατα, χάρη στο πλούσιο συγγραφικό του έργο και την εμπνευσμένη πολιτική του στράτευση, στη διάδοση των ιδεών του φιλελευθερισμού στην Ελλάδα. Από τη στιγμή που φτάνει στην Ελλάδα, το 1837, όλες οι προσπάθειές του θα τείνουν προς έναν και μοναδικό σκοπό: να μελετήσει την ιδιοπροσωπία του ελληνισμού, να αγωνιστεί με τα γραπτά του για να βοηθήσει τους Έλληνες να συνειδητοποιήσουν την ταυτότητά τους και τα στοιχεία που τους ενώνουν και να συμβάλει στο να γίνει η Ελλάδα χώρα με ευρωπαϊκό προσανατολισμό.

Η Μαρί-Πώλ Μασσόν-Βενκούρ σπούδασε Κλασική Φιλολογία και είναι διδάκτωρ της Ελληνικής Πατερικής Γραμματείας, καθώς και διδάκτωρ της Ιστορίας και του Πολιτισμού, με αντικείμενο το χώρο της νεότερης Ελλάδας. Δίδαξε αρχαία ελληνική φιλολογία από το 1970 ως το 1981 στα Πανεπιστήμια της Λίλλης και του Μονπελιέ, και από το 1985 είναι καθηγήτρια της Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πωλ Βαλερύ του Μονπελλιέ, όπου διευθύνει το τμήμα των Νεοελληνικών Σπουδών, το οποίο η ίδια ίδρυσε το 1975, και το Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών, του οποίου επίσης υπήρξε ιδρύτρια το 1991.

Είναι υπεύθυνη εκ μέρους του Πανεπιστημίου Πωλ Βαλερύ του Μονπελλιέ για τις διμερείς συμφωνίες με τα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, Ιονίου, Θεσσαλίας και Αθηνών, καθώς και με τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή. Από το 1999 ως το 2007 διηύθυνε την επιστημονική ομάδα "Hellenisme: ruptures et continuite", στο πλαίσιο των ερευνητικών προγραμμάτων του Πανεπιστημίου Πωλ Βαλερύ, ενώ από το 2000 ειδικεύεται σε θέματα που αφορούν τη Νοτιανατολική Ευρώπη. Από το 2004 είναι υπεύθυνη εκ μέρους της γαλλικής πλευράς για το συντονισμό ενός προγράμματος δίγλωσσων επιστημονικών εκδόσεων, που πραγματοποιείται με πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων σε συνεργασία με τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Το 2000 τιμήθηκε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με τον τίτλο του διδάκτορα Honoriw Causa.

Το 1996 δημοσίευσε γαλλικές κριτικές εκδόσεις τεσσάρων έργων του Παύλου Καλλιγά σε δική της μετάφραση, από τις οποίες, εξαιρουμένου του Θάνου Βλέκα, οι τρεις είναι δίγλωσσες (Περί φυλακών, Ιστοριογραφικαί σκέψεις και Περιήγησις εις Σύρον, Σμύρνην και Κωνσταντινούπολιν). Στο επίκεντρο της έρευνάς της εξακολουθεί μέχρι σήμερα να βρίσκεται το πρόβλημα της ελληνικής ταυτότητας, ενώ οι πρόσφατες μελέτες της εστιάζουν στο ευρύτερο φάσμα της συνέχειας του ελληνισμού.