ΒΟΡΕΙΟΕΛΛΑΔΙΤΕΣ ΕΜΠΟΡΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ. Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΙΓΓΛΕΣΗ
Βορειοελλαδίτες έμποροι
στο τέλος της Τουρκοκρατίας
Ο Σταύρος Ιωάννου

Αθήνα, Ιστορικό Αρχείο ─ Πολιτιστική Συμβολή
της Εμπορικής Τράπεζας της Ελλάδος 2004
300 σελ., τιμή 37.80 €, έκπτωση 5%
Τελική τιμή 35.91 €


«Κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα σημειώθηκαν στον ελληνικό και τον ευρύτερο βαλκανικό χώρο βαθιές οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές, οι οποίες δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για τον κοινωνικοοικονομικό μετασχηματισμό των Βαλκανίων κατά τον 19ο αιώνα.

Στο πλαίσιο των οικονομικών δομών που διαμορφώθηκαν κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κατάκτησης, οι λαοί της Βαλκανικής διείσδυσαν ενεργά στον μηχανισμό του διεθνούς εμπορίου, επωφελούμενοι και από τις ευνοϊκές συγκυρίες τις οποίες διαμόρφωνε ο ανταγωνισμός των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων, στην προσπάθειά τους να κυριαρχήσουν στο εμπόριο της Ανατολικής Μεσογείου. Παράλληλα, οι εμπορικές συμφωνίες που υπέγραφε η Οθωμανική Αυτοκρατορία με τα ευρωπαϊκά κράτη και οι παροχές απαλλαγών και ειδικών προνομίων, αμοιβαία, στους υπηκόους των δύο πλευρών δημιουργούσαν ευνοϊκές προϋποθέσεις για την εγκατάσταση οθωμανών υπηκόων στο εξωτερικό. Ορισμένα γεγονότα, όπως ο ευρωπαϊκός αποκλεισμός, η Γαλλική Επανάσταση και οι Ναπολεόντειοι Πόλεμοι ευνόησαν ιδιαίτερα την ανάπτυξη του ελληνικού εμπορίου και την άνοδο των Ελλήνων εμπόρων.

[…] Στο πλαίσιο του διεθνούς εμπορίου οι Έλληνες και άλλοι βαλκάνιοι έμποροι έπαιζαν καταρχήν τον ρόλο των ενδιαμέσων μεταξύ του εσωτερικού και του εξωτερικού εμπορίου, ενεργώντας πολλές φορές ως προστατευόμενοι των Μεγάλων Δυνάμεων, ιδίως στα πρώτα εμπορικά τους βήματα. Η επέκταση των εμπορικών δραστηριοτήτων των ελλήνων εμπόρων και η ίδρυση παροικιών στα σημαντικότερα εμπορικά κέντρα της Ευρώπης, κατά τα τέλη του 18ου αιώνα, τους επέτρεψε να ελέγχουν άμεσα σημαντικό τμήμα του εισαγωγικού-εξαγωγικού εμπορίου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το πέρασμα του εμπορίου στα χέρια μη οθωμανών εμπόρων σηματοδοτεί μια ευρύτερη πολιτισμική ανάπτυξη στην περιοχή της Βαλκανικής, καθώς οι Έλληνες διατηρούσαν κυρίαρχη θέση στο εμπόριο αυτό, μεταξύ των άλλων βαλκανικών λαών.

[…] Ο έμπορος Σταύρος Ιωάννου, καταγόταν από την Ήπειρο και ανέπτυξε την εμπορική του δραστηριότητα στον γεωγραφικό χώρο των Βαλκανίων και της Κεντρικής Ευρώπης. Έδρα της εμπορικής του εταιρείας ήταν η Βιέννη. Χρονικά, η λειτουργία της συγκεκριμένης εμπορικής εταιρείας τοποθετείται στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα, περίοδο ακμής του εμπορίου της προς εξέτασιν περιοχής αλλά και του ελληνικού εμπορίου γενικότερα. Η διαδικασία μετανάστευσης και εγκατάστασης είχε ολοκληρωθεί, οι αγορές είχαν αποκτήσει την ιδιαίτερη σημασία τους, οι εμπορικοί δρόμοι είχαν παγιωθεί και οι ελληνικές εμπορικές εταιρείες παρουσίαζαν ζωηρή δραστηριότητα…»

(από την εισαγωγή του βιβλίου)

Προσωπογραφία Γεωργίου Ι. Σταύρου, 1841-1869
Νικηφόρος Λύτρας (1832-1904), λάδι σε μουσαμά, 110 x 80 εκ.

«Το 1811 ο πρωτότοκος γιος του Σταύρου Ιωάννου, Γεώργιος Σταύρου, ο μετέπειτα ιδρυτής της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, ήταν 23 ετών. Ο Γεώργιος, ήδη από το 1803, βρισκόταν με τον πατέρα του στη Βιέννη όπου σπούδαζε σε εμπορική σχολή. Το 1811 βρισκόταν σε ώριμη ηλικία, ενώ παράλληλα είχε τις απαραίτητες γνώσεις για να αναλάβει την οικογενειακή επιχείρηση. Όμως ο Σταύρος Ιωάννου προτίμησε να συμπεριλάβει στην εταιρεία που ίδρυσε το 1811 ακόμη δύο εταίρους, τον ανιψιό του Ζώη Χαραμή, που ήταν γιος της αδελφής της συζύγου του και του εμπόρου Δημητρίου Χαραμή, καθώς και τον Μιχαήλ Μανούση…»

(Η εταιρεία του Σταύρου Ιωάννου
με τον γιο του Γεώργιο Σταύρου)