Η ΚΑΚΟΠΑΝΤΡΕΜΕΝΗ

Η κακοπαντρεμένη
(Ρίμα για τον γέρο και το κορίτσι)

Επιμέλεια: Arnold van Gemert σε συνεργασία

με την Ireen Beijerman

Θεσσαλονίκη, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη) 2010

83 σελ., τιμή 12.66 €, έκπτωση 10%

Τελική τιμή 11.39 €

Η Κακοπαντρεμένη ή Ρίμα για τον γέρο και το κορίτσι είναι ανώνυμο, σατιρικό και διδακτικό ποίημα, του 15ου αιώνα ή των αρχών του 16ου, με θέμα τον ηλικιακά και κοινωνικά αταίριαστο γάμο μιας νέας κοπέλας με ένα γέρο, που δίνει ως πλούσιο "αντίπροικο" ρούχα, χρήματα, ακόμη και ακίνητα. Με αφηγήτρια (ίσως και συγγραφέα) μια πολύπλευρη και ελευθερόστομη γυναίκα, το ποίημα απευθύνεται κυρίως στα ανύπαντρα κορίτσια, προειδοποιώντας για τις συνέπειες ενός τέτοιου γάμου. Ο βρομερός, αδύναμος και ερωτικά ανίκανος γέρος σύζυγος, οι πικρές εμπειρίες της νεαρής γυναίκας που μόνη ελπίδα της είναι να μείνει σύντομα χήρα, και οι ηδονές του έρωτα ανάμεσα σε δυο νέους εραστές συνθέτουν τις επιμέρους όψεις ενός δημοφιλούς λογοτεχνικού θέματος με μακρά παράδοση.

Στον αντίποδα της αντίληψης που ταυτίζει τα γηρατειά με τη σοφία, ο ερωτευμένος γέρος βρίσκεται ανάμεσα στα κωμικά πρόσωπα του Μενάνδρου, του Πλαύτου, του Έρασμου, ενώ το παράπονο της νέας γυναίκας που υποχρεώνεται να πάρει για άντρα της έναν γέρο είναι επίσης γνωστό θέμα του Βοκάκιου αλλά και των μεσαιωνικών γαλλικών και ιταλικών «τραγουδιών της κακοπαντρεμένης». Εξίσου διαδεδομένο με το λογοτεχνικό είναι και το εικονογραφικό θέμα των «αταίριαστων ζευγαριών», ιδιαίτερα κατά τον 16ο αιώνα και τις αρχές του 17ου, στη Γερμανία και τις Κάτω Χώρες.

Quinten Matsijs, Αταίριαστο ζευγάρι (περ. 1520-1525)

Η Κακοπαντρεμένη, σε επιμέλεια του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ Arnold van Gemert (με τη συνεργασία της Ireen Beijerman) είναι το πρώτο βιβλίο μιας νέας σειράς του Ινστιτούτου με χρηστικές εκδόσεις παλιότερων κειμένων της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Σκοπός της σειράς είναι η γνωριμία και η εξοικείωση του μορφωμένου αλλά μη εξειδικευμένου κοινού με λογοτεχνικά κείμενα παλιότερων περιόδων της νεοελληνικής λογοτεχνίας μέσα από πρακτικές, εύχρηστες και αξιόπιστες επιστημονικά εκδόσεις, που απαλάσσουν τον αναγνώστη από την ανάγκη να ψάξει ο ίδιος πρόσθετα βοηθήματα για την κατανόηση των έργων (λεξικά, εγκυκοπαίδειες, ειδική βιβλιογραφία κτλ.).