ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ 1887-1968

Δημήτρης Πικιώνης
1887-1968

Επιμέλεια: Αγνή Πικιώνη, Ντόρα Ρόκου-Πικιώνη

Επιμέλεια κειμένων: Δημήτρης Αρβανιτάκης 

Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη 2010

317 σελ. με 172 φωτογραφίες, 109 εικόνες έργων
και 172 σχέδια
Τιμή 35.00 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 31.50 €

Πρόκειται για τον κατάλογο της ομότιτλης έκθεσης, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη (15 Δεκεμβρίου 2010-13 Μαρτίου 2011), με σκοπό να αναδειχτεί το αρχιτεκτονικό και το ζωγραφικό έργο του μεγάλου έλληνα δημιουργού στην ολότητα και τις εσωτερικές του συνάφειες. Τα κείμενα που συντάχθηκαν ειδικά για τον κατάλογο αυτό, τα κείμενα αυτοβιογραφικού χαρακτήρα και καλλιτεχνικού προβληματισμού του Δημήτρη Πικιώνη, η πλούσια εικονογράφηση, αλλά και οι συμβολές παλαιότερων στοχαστών (Γ. Τσαρούχης, Ζ. Λορεντζάτος, K. Frampton, A. Ferlenga, Ν. Χαζηκυριάκος-Γκίκας, Τζ. Καΐμη, Δ. Φατούρος)  δίνουν τη δυνατότητα στον αναγνώστη να προσσεγγίσει τον κόσμο του στοχαστή, του ζωγράφου, του αρχιτέκτονα.

Οι τρεις Χάριτες, 1914. Λάδι σε χαρτί, 17,5 x 13 εκ.

«Ο Δημήτρης Πικιώνης (1887-1968) μπορεί ίσως να θεωρηθεί ως η πιο εμβληματική από τις πνευματικές μορφές του ελληνικού Μεσοπολέμου. Και τούτο επειδή συγκαταλέγεται αναμφίβολα στους δημιουργούς εκείνους που ξεπερνούν κατά πολύ, μαζί με τα γεωγραφικά όρια του τόπου τους, και τους αυστηρά προκαθορισμένους τομείς της ειδικότητάς τους.

Λόφος Φιλοπάππου, 1954-1958

Δεν νομίζω πως υπάρχει αμφιβολία οτι ο Πικιώνης ανήκε στις σύνθετες προσωπικότητες, τις αποκαλούμενες αναγεννησιακές. Δεν ήταν δηλαδή μόνο ο ιδιοφυής αρχιτέκτων, ο οποίος κατόρθωσε να μπολιάσει την ελληνική παράδοση με τον ευρωπαϊκό μοντερνισμό. Ούτε μόνο ο προικισμένος ζωγράφος που πειραματιζόταν γόνιμα πανω στις απεριόριστες δυνατότητες του εικαστικού λόγου και στη δυναμική της έκφρασης. Δεν ήταν μόνο ο εμπνευσμένος δάσκαλος με την σπάνια ικανότητα να συλλαμβάνει και να αναμεταδίδει τα μηνύματα της πρωτοπορίας από τον διεθνή χώρο. Ούτε μόνο ο σοφός μελετητής ο οποίος, αντλώντας πολύτιμα διδάγματα από τον λεγόμενο λαϊκό πολιτισμό, εμπέδωνε τις άφθαρτες αξίες εθνικών υποδειγμάτων. Ήταν κυρίως ένας συνδετικός κρίκος, ο συνεκτικός μάλλον ιστός που συνάρθρωνε ότι καλύτερο είχε να επιδείξει η Ελλάδα, και μάλιστα σε καθόλου εύκολους καιρούς. Στον θαυμαστό ανθρώπινο κόσμο του ο Καζαντζάκης συναντούσε τον Κόντογλου και ο Παρθένης τον Σικελιανό, ο Μπουζιάνης τον Πεντζίκη και ο Δούκας τη Χατζημιχάλη, ο Παπαλουκάς τον Χατζηκυριάκο Γκίκα και ο Διαμαντόπουλος τον Τσαρούχη, ο Καΐμης τον Στέρη και ο Τλούπας τον Καπράλο...»

Άγγελος Δεληβοριάς 

(από τον πρόλογο)   

Δημήτρης Πικιώνης (1887 - 1968)

Γεννήθηκε το 1887 στον Πειραιά. Το 1906 γίνεται ο πρώτος μαθητής του Κ. Παρθένη ενώ το 1908 παίρνει το δίπλωμα του Πολιτικού Μηχανικού από το ΕΜΠ. Φεύγει για το Μόναχο και στη συνέχεια για το Παρίσι, όπου σπουδάζει σχέδιο και ζωγραφική στην Académie de la grande Chaumiére. Παράλληλα γράφεται στο εργαστήριο του αρχιτέκτονα G. Chifflot και παρακολουθεί το μάθημα των αρχιτεκτονικών συνθέσεων στην École des Beaux Arts. Το 1912 επιστρέφει στην Ελλάδα και αρχίζει τις πρώτες μελέτες για την αρχιτεκτονική της νεοελληνικής παράδοσης. Το 1921 διορίζεται επιμελητής του καθηγητή Α.Ορλάνδου στο μάθημα της Μορφολογίας της Αρχιτεκτονικής και Ρυθμολογίας όπου παραμένει μέχρι τα μέσα του 1923. Το 1925 ονομάζεται έκτακτος καθηγητής του Ε.Μ.Π. στην έδρα της διακοσμητικής. Το 1930 μονιμοποιείται στην ίδια έδρα. Το 1958 συνταξιοδοτείται. Το 1966 εκλέγεται τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (τάξη Γραμμάτων και Τεχνών) στην έδρα της αρχιτεκτονικής. Πεθαίνει τον Αύγουστο του 1968.

Πειραματικό σχολείο Θεσσαλονίκης, 1935.

Πανοραμική άποψη του σχολείου και της αυλής

Ανάμεσα στα πιο γνωστά του έργα συγκαταλέγονται η οικία Καραμάνου στην Αθήνα 1925, το Δημοτικό Σχολείο στα Πευκάκια 1931-32, το Πειραματικό Σχολείο Θεσσαλονίκης 1933-37, το Ξενία των Δελφών 1951-55, η οικία Ποταμιάνου στη Φιλοθέη 1953-55, η διαμόρφωση του χώρου γύρω από την Ακρόπολη και το λόφο του Φιλοπάππου 1954-57 και η Παιδική Χαρά Φιλοθέης 1961-65. Εκτός από το αρχιτεκτονικό του έργο ο Δημήτρης Πικιώνης έχει αφήσει και πολύ σημαντικό γραπτό έργο.