ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΤΕΚΜΗΡΙΑ ΤΗΣ ΠΛΑΤΩΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ. ΑΠΟ ΤΟΝ 4ο ΑΙΩΝΑ π. Χ. ΕΩΣ ΤΟΝ 16ο ΑΙΩΝΑ

Κ. Σπ. Στάικος
Διαχρονικά τεκμήρια της Πλατωνικής παράδοσης. Από τον 4ο αιώνα π. Χ. έως τον 16ο αιώνα μ.Χ.

Αθήνα, Άτων 2014
321 σελ.
ISBN 978-618-80522-3-9
Τιμή 17,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 15,30 €



Η συγγραφή της Βιβλιοθήκης του Πλάτωνα και της Ακαδημίας ανέδειξε πολλά ανοιχτά θέματα, τα οποία σχετίζονται με την αναπαραγωγή και ταξινόμηση των Διαλόγων από τα χρόνια του Πλάτωνα, και κατ' επέκταση με τη διαδρομή που ακολούθησε το πλατωνικό corpus. Το πόνημα αυτό στόχο έχει αφενός να διαφωτίσει σκοτεινές πτυχές της διαχρονικής αναπαραγωγής και έκδοσης των πλατωνικών Διαλόγων και των Νόμων -τόσο στο πρωτότυπο, όσο και στις λατινικές και αραβικές μεταφράσεις τους ως τα τέλη του 16ου αιώνα- και αφετέρου να επισημάνει τα έως σήμερα γνωστά υπομνήματα στους Διάλογους, όπως και τα συγγράμματα που συντάχθηκαν με σκοπό να ερμηνεύσουν ιδέες και θεωρίες του.

Είναι σχήμα οξύμωρο από τη μία πλευρά να έχουμε στα χέρια μας το σύνολο της γραφικής δραστηριότητας του Αθηναίου φιλοσόφου, μοναδική περίπτωση σε σχέση με όλους τους άλλους συγγραφείς του αρχαίου κόσμου, και από την άλλη να γνωρίζουμε τόσο λίγα πράγματα αναφορικά με την εκδοτική διαδικασία, τη μετάφραση και την πατρότητα του συνόλου των Διαλόγων, όπως και τις διαδρομές που ακολούθησε η χειρόγραφη παράδοση του πλατωνικού corpus στη διαχρονία.
Τα ερωτήματα και οι προβληματισμοί μας έχουν να κάνουν με θέματα όπως: Υπήρξε ακαδημαϊκή έκδοση του πλατωνικού corpus; Τί ακριβώς υλικό περιήλθε στα χέρια των Αλεξανδρινών και με ποιο σκεπτικό κατατάχθηκε σε τετραλογίες και τριλογίες; Πότε και πού γεννήθηκε η ψευδεπίγραφη δραστηριότητα και τι αντιπροσωπεύουν οι λεγόμενοι "νόθοι" Διάλογοι; Ποιος είναι αυτός που εισήγαγε στη ρωμαϊκή διανόηση τη σκέψη και τα βιβλία του Πλάτωνα; Ποιός πρώτος μετέφρασε στα λατινικά διάλογο του Πλάτωνα; Γιατί επέλεξε τον συγκεκριμένο και η επιλογή του αυτή διαμόρφωσε ή όχι παράδοση; Το Υπόμνημα του Χαλκίδιου στον Τίμαιο σε ποια προγενέστερα υπομνήματα βασίστηκε; Ποιά ήταν η πορεία της διάδοσης της πλατωνικής σκέψης κατά την Ύστερη Ρωμαϊκή εποχή και τον Μεσαίωνα, στη Δύση και την Ανατολή;

Ποιά ήταν η τύχη του Πλάτωνα στον αραβικό κόσμο και γιατί οι Άραβες επέλεξαν να μεταφράσουν και να παραφράσουν κυρίως τον Τίμαιο, την Πολιτεία και τον Παρμενίδη; Πότε άρχισε η συστηματική αναπαραγωγή των Απάντων του σε μορφή κώδικα; Τέλος, ποιός εμφύσησε τη συστηματική διδασκαλία της πλατωνικής σκέψης στη Δύση κατά την Αναγέννηση και ποιός είναι εκείνος που υπέδειξε τον ορθό τρόπο μετάφρασης των Διαλόγων στα λατινικά; Τί αντίκτυπο είχε στην αναβίωση της πλατωνικής φιλοσοφίας η Ακαδημία της Φλωρεντίας και ο Marcilio Ficino ιδιαίτερα;

Σε αυτά τα ανοιχτά ζητήματα, όπως και σε άλλα παρεμφερή, σχετικά με τη διδασκαλία των διαδόχων του Πλάτωνα στην Ακαδημία, θα προσπαθήσουμε να δώσουμε απαντήσεις, στο μέτρο του δυνατού, και να επισημάνουμε σχετικά γεγονότα που θα βοηθήσουν στη διαλεύκανση ιστορικών και φιλολογικών προβλημάτων γύρω από την πλατωνική χειρόγραφη παράδοση, τα οποία δεν παύουν από την αρχαιότητα να απασχολούν τους διανοούμενους και να συνδέονται άμεσα με την αναπαραγωγή και διακίνηση του βιβλίου γενικότερα.

Κ. Σπ. Στάικος

(από την εισαγωγή του βιβλίου)