ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ «ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ - ΜΕΛΠΩ ΑΞΙΩΤΗ. KATAPAMENA KI EYΛOΓHMENA XAPTIA. ΣΠΑΡΑΓΜΑΤΑ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑΣ (1960-1966)» ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΤΟΥ ΜΙΕΤ

Το βιβλίο ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ ΜΕΛΠΩ ΑΞΙΩΤΗ

KATAPAMENA
KI EYΛOΓHMENA XAPTIA

ΣΠΑΡΑΓΜΑΤΑ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑΣ (1960-1966)

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ – ΕΙΣΑΓΩΓΗ – ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: MAIPH MIKE

που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Άγρα,
θα παρουσιαστεί στο Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ,
Τσιμισκή 11, Θεσσαλονίκη,
την Παρασκευή 15 Απριλίου 2016, ώρα 8.00 μ.μ.

Θα μιλήσουν οι:
Νικηφόρος Παπανδρέου, ομότιμος καθηγητής Θεατρολογίας ΑΠΘ
Λίζυ Τσιριμώκου, καθηγήτρια Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας ΑΠΘ
Μαίρη Μικέ, καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας ΑΠΘ, συγγραφέας, επιμελήτρια του τόμου «Καταραμένα κι ευλογημένα χαρτιά»

ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

ΣΕ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΣΤΗ ΜΕΛΠΩ ΑΞΙΩΤΗ στις 17 Απριλίου 1961, ο Ρίτσος, όταν μόλις την προηγούμενη χρονιά έχει αποκατασταθεί ένας επιστολικός διάλογος μεταξύ τους, γράφει: «Πότε πια θα 'ρθεις, να τα πούμε όπως άλλοτε, ώρες κι ώρες – όχι πια τούτο το άχαρο, παγερό χαρτί, που μας στράγγιξε όλη μας τη ζωή και κάποτε μας βλέπει και το βλέπουμε εχθρικά – αυτό το χαρτί το καταραμένο κι ευλογημένο, ο καη­μός μας κι η μεγάλη παρηγόρια μας, η μοναξιά μας κι η συντροφιά μας. Εδώ φτά­νουμε τ' άστρα, κι εσύ δε θα φτάσεις στην πατρίδα;». Σ' αυτή την επώδυνη και γεμά­τη λαχτάρα ερώτηση-έκκληση οφείλεται ο τίτλος της παρούσας έκδοσης με τα επι­στολικά τεκμήρια ανάμεσα στον Γιάννη Ρίτσο και στη Μέλπω Αξιώτη, η οποία βρίσκεται σε αναγκαστική υπερορία από τις 22 Μαρτίου 1947.

Οι αντηχήσεις του λόγου της Αξιώτη στις επιστολές του Ρίτσου είναι ισχυρές, και η μορφή της αναπαρίσταται ζωηρά, ειδικά μετά την επίσκεψη του ποιητή στο Ανατολικό Βερολίνο και την ποθητή συνάντησή τους στα μέσα του Σεπτέμβρη του 1962· έτσι, μέσα από τις ρωγμές του απαντητικού λόγου του Ρίτσου, μπορεί κανείς όχι μόνο να αφουγκραστεί τις πνιχτές κραυγές αγωνίας της σιωπηλής εξόριστης Μέλπως, για να βγει επι­τέλους από το μαύρο πηγάδι της απουσίας, αλλά και να αντιληφθεί τις εμμονές, τις αγκυλώσεις και τις δυσκολίες της όταν χρειάζεται να ξανοιχτεί και να μιλήσει. Η Αξιώτη μοιάζει ωσεί παρούσα να στοιχειώνει τις σελίδες του παρηγορητικού, δυναμικού και ολόψυχα δοσμένου στην υπόθεσή της Ρίτσου. Ζει με αναμνήσεις, αντινομίες και κλυ­δωνισμούς, γράφει, σιωπά και αυτολογοκρίνεται, έχοντας στο μεταξύ βιώσει τις ιδιοτυ­πίες μιας σκληρής σχέσης ανάμεσα στην πολιτική κομμουνιστική εξουσία με τη λογοτε­χνία, την κριτική και την τέχνη γενικότερα.

Ο Ρίτσος έγραφε στην Αξιώτη στις 7.1.1964: «Ο χρόνος θα μιλήσει όταν εμείς δε θα 'χουμε πια μερτικό στο χρόνο. Κι αυτή είναι η μεγάλη αδικία: ο μόνος δίκαιος κριτής του έργου μας, ο χρόνος, ν' αφανίζει εμάς τους ίδιους». Όμως η προσδοκία μαζί με τη βαθιά επιθυμία για διάσχιση του χρόνου εδραιώνει και στους δύο την πεποίθηση ότι εξακολουθείς να είσαι ζωντανός όσο οι άλλοι μιλούν για σένα και ότι αυτό κατορθώνεται μόνο χάρη στο έργο που αφήνεις πίσω γιατί, κατά την Αξιώτη, «ο άνθρωπος είναι μικρός, μεγάλα είναι μόνο τα έργα του», και γι' αυτόν το λόγο «όταν θα είμαι νεκρή, θα μιλούν ίσως για μένα». Πώς θα μπορούσε ο Ρίτσος να μην προσυπογράφει το παραπάνω, από τη στιγμή που απαθανάτισε σε τέχνη τη θνητότητα της ζωής.

Αγαπημένη μου Μέλπω,
[...] Πότε πια θα ‘ρθεις, να τα πούμε όπως άλλοτε, ώρες κι ώρες – όχι πια τούτο το άχαρο, παγερό χαρτί, που μας στράγγιξε όλη μας τη ζωή και κάποτε μας βλέπει και το βλέπουμε εχθρικά – αυτό το χαρτί το καταραμένο κι ευλογημένο, ο καημός μας κι η μεγάλη παρηγοριά μας, η μοναξιά μας κι η συντροφιά μας. Εδώ φτάνουμε τ’ άστρα κι εσύ δεν θα φτάσεις στην πατρίδα; Σε περιμένω και σε φιλώ. Μη με ξεχνάς. [...]

— Γ. ΡΙΤΣΟΣ, Αθήνα, 17.IV.61

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
ΜΙΕΤ: Τσιμισκή 11, 546 24 Θεσσαλονίκη, τηλ. 2310 288036, φαξ. 2310 226460, email: bookstore-thessaloniki@miet.gr
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ: Ζωοδόχου Πηγής 99, 114 73 Αθήνα, τηλ. 210.7011.461, φαξ. 210.7018.649, email: info@agra.gr