ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟ ΣΤΟΝ ΣΑΙΞΠΗΡ. ΜΕΛΕΤΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΡΗΤΙΚΑ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ

Μιχαήλ Πασχάλης
Νίκος Καζαντζάκης: Από τον Όμηρο στον Σαίξπηρ. Μελέτες για τα κρητικά μυθιστορήματα
 
Ηράκλειο, Εταιρία Κρητικών Iστορικών Μελετών 2015
227 σελ.
ISBN 978-960-9480-30-7
Τιμή 8,61 € / στο βιβλιοπωλείο μας 6,89 € 



Με θέμα τα έργα του Νίκου Καζαντζάκη Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά και Καπετάν Μιχάλης, το βιβλίο συνίσταται από τέσσερα μελετήματα, που εστιάζουν στις διακειμενικές σχέσεις των δύο κρητικών μυθιστορημάτων με τη Θεία Κωμωδία του Δάντη, τις τραγωδίες του Σαίξπηρ, τον Όμηρο και τον Πλάτωνα.

Όπως σημειώνει ο συγγραφέας: «Η μεταμόρφωση του Καζαντζάκη σε επιτυχημένο μυθιστοριογράφο οφείλεται κυρίως στη θητεία του — ως αναγνώστη, μεταφραστή και δημιουργού — στον επικό και τον δραματικό λόγο και ειδικότερα στη μακρόχρονη συναναστροφή του με τους κορυφαίους εκπροσώπους των δύο ειδών. Στον πρόλογο του Αλέξη Ζορμπά μνημονεύεται πρώτος ο Όμηρος ανάμεσα στους ανθρώπους που «αφήκαν βαθύτερα τ’ αχνάρια τους» στην ψυχή του συγγραφέα, ενώ υπόρρητα διαγράφεται η ομηρική Οδύσσεια. Στο διακειμενικό πεδίο του πρώτου κεφαλαίου ο Δάντης συναντιέται με τον Πλάτωνα και με μορφές που ξεπήδησαν από την Τρικυμία του Σαίξπηρ. Στον Καπετάν Μιχάλη συντίθεται οργανικά το επικό με το δραματικό στοιχείο, η Ιλιάδα του Ομήρου με τον Οθέλλο του Σαίξπηρ. Τα δύο μυθιστορήματα συνδέει επίσης η Κρήτη ως τόπος δράσης που διαμορφώνεται ad hoc και εμφανίζει ιδεολογική ρευστότητα».

Ο Μιχαήλ Πασχάλης είναι ομότιμος καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Έχει συγγράψει ή (συν)επιμεληθεί 13 βιβλία και περισσότερα από 90 άρθρα για τη λογοτεχνία της κλασικής ελληνικής και ελληνιστικής εποχής, των κλασικών ρωμαϊκών χρόνων και της ύστερης αρχαιότητας, για την πρόσληψη της αρχαιότητας, για τη νεοελληνική και την ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Το βιβλίο του Ξαναδιαβάζοντας τον Κάλβο: Ο Ανδρέας Κάλβος, η Ιταλία και η αρχαιότητα (Ηράκλειο 2013, ΠΕΚ), τιμήθηκε με το βραβείο δοκιμίου της Ακαδημίας Αθηνών για το 2014 και με το βραβείο δοκιμίου του ηλεκτρονικού περιοδικού Ο Αναγνώστης για την ίδια χρονιά. Το 2015 δημοσίευσε μελέτες για τον Κοραή, τον Καβάφη, τον Κάλβο, τον Σεφέρη, τον Φιλόστρατο, την κρητική λογοτεχνία της ακμής, τον Ερωτόκριτο, την ποιητική ταυτότητα των Ιόνιων νησιών, τον Ηρακλή του Ευριπίδη και τον Αλέξανδρο Δουμά, και συνεπιμελήθηκε τον τόμο Holy Men and Charlatans in the Ancient Novel (Groningen, Barkhuis).

(πηγή: Εταιρεία Κρητικών Ιστορικών Μελετών)