Η ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΔΥΝΗΡΗΣ ΑΝΑΠΟΛΗΣΗΣ. Ο ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΑΚΗ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ

Παναγιώτα Μήνη  
 Η κινηματογραφική μορφή του πόνου και της οδυνηρής αναπόλησης. Ο μοντερνισμός του Τάκη Κανελλόπουλου

Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2018 
Σελίδες: 442, με 121 έγχρωμες και α/μ φωτογραφίες 
Διαστάσεις: 14 x 21 εκ. 
ISBN 978-960-250-679-0 
Τιμή: 25,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 18,75 €



Το βιβλίο αυτό αποτελεί την πρώτη επιστημονική μονογραφία για το κινηματογραφικό έργο του Τάκη Κανελλόπουλου (1934-1990), του ξεχωριστού δημιουργού από τη Θεσσαλονίκη που χάρισε στον ελληνικό κινηματογράφο ταινίες όπως ο Μακεδονικός γάμος (1960), ο Ουρανός (1962), η Εκδρομή (1966), η Παρένθεση (1968), το Χρονικό μιας Κυριακής (1975) και το Ρομαντικό σημείωμα (1978). Συνδυάζοντας διακειμενικές και φορμαλιστικές αναλύσεις, η μελέτη εξετάζει το έργο του Κανελλόπουλου μέσα στο ιστορικό και καλλιτεχνικό πλαίσιό του και εξηγεί τους τρόπους με τους οποίους ο σκηνοθέτης απέκλινε από παραδοσιακές πρακτικές και πρότεινε την προσωπική του εκδοχή για έναν καλλιτεχνικό κινηματογράφο. Πιο συγκεκριμένα, το βιβλίο φωτίζει τις ταινίες του Κανελλόπουλου σε σχέση με εθνολογικές και ιστορικές μελέτες της εποχής, με τη λογοτεχνική και εικαστική παραγωγή της γενέτειράς του και με παράλληλες κινηματογραφικές εξελίξεις στην ανατολική και τη δυτική Ευρώπη. Παρακολουθεί και σχολιάζει την πρόσληψη των ταινιών του από την κριτική της εποχής και αναλύει τις αφηγηματικές και υφολογικές τεχνικές με τις οποίες ο Κανελλόπουλος μετουσίωσε τις προσλαμβάνουσές του σε έναν μοντερνιστικό κινηματογράφο που αποτύπωσε με εκφραστικότητα τον αιώνιο ανθρώπινο πόνο –στον πόλεμο, στον έρωτα, στην κάθε μορφής απώλεια και στην αναπόληση του παρελθόντος.

Όπως σημειώνει η συγγραφέας στην Εισαγωγή της, για να πετύχει τους στόχους του, ο σκηνοθέτης «απέρριψε τη σφιχτή αιτιοκρατία και τη σαφήνεια του κλασικού κινηματογράφου στην ανάπτυξη της πλοκής. Αντ’ αυτού μετέδωσε τις ιστορίες με ελλειπτικότητα, καλλιέργησε την αμφισημία και την αφαίρεση, πειραματίστηκε με τον εσωτερικό μονόλογο και τον ποιητικό λόγο και μετάγγισε στις ταινίες του πολλαπλά επίπεδα αυτοαναφορικότητας». Στο υφολογικό επίπεδο, «χρησιμοποίησε αργούς ρυθμούς στην ένωση των πλάνων, λήψεις μεγάλης διάρκειας, αργές κινήσεις της κάμερας ή στατικές λήψεις, μετρημένες κινήσεις ηθοποιών, εκφραστικό φωτισμό, λιγοστούς φυσικούς ήχους και πλούσια μουσική υπόκρουση», ενώ ως σκηνικό προτίμησε σχεδόν αποκλειστικά τους φυσικούς, εξωτερικούς χώρους. Στα επιμέρους κεφάλαια εξετάζονται μία προς μία οι ταινίες του Κανελλόπουλου και στο τέλος γίνεται αναφορά στο πεζογραφικό του έργο, με το οποίο ασχολήθηκε όταν εγκατέλειψε τον κινηματογράφο.

Η ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΜΗΝΗ είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας του Κινηματογράφου στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Τα θέματα της έρευνάς της περιλαμβάνουν τον ελληνικό κινηματογράφο, τον σοβιετικό κινηματογράφο, τα σενάρια του Νίκου Καζαντζάκη και τις κινηματογραφικές αναπαραστάσεις της ρωμαϊκής αρχαιότητας, εστιάζοντας ιδιαίτερα σε ζητήματα φόρμας, ιδεολογίας και πρόσληψης.

 (πηγη: ΜΙΕΤ)