ΚΡΗΝΕΣ

Κρήνες

Σειρά: ΑΦΕΛΙΑ, αρ. 8
Εισαγωγή: Σταύρος Ζουμπουλάκης
Σχεδιασμός σειράς: Διονύσης Καψάλης
Επιμέλεια, έρευνα, τεκμηρίωση: Βασιλική Χατζηγεωργίου, Ματθίλδη Πυρλή
Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 2020 (Ιούνιος)
Σελίδες: 104
Διαστάσεις: 14 x 19,5 εκ.
ISBN χαρτόδετου: 978-960-250-766-7
Τιμή: 12,00 € // στο βιβλιοπωλείο μας 10,80 €

 

Κρήνες, βρύσες και πηγές είναι το θέμα των φωτογραφιών που συγκεντρώνονται στο βιβλίο αυτό και προέρχονται όλες από το Αρχείο Φωτογραφίας του ΕΛΙΑ / ΜΙΕΤ. Οι φωτογραφίες που παρουσιάζονται ξεκινούν από τα τέλη του 19ου αιώνα και φτάνουν μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 1960. Αποτυπώνουν γλαφυρά την κεντρική θέση που είχαν οι πηγές και οι κρήνες στη ζωή των ανθρώπων σε καιρό ειρήνης αλλά και σε καιρό πολέμου.

Ένας σημαντικός αριθμός φωτογραφιών εικονογραφεί τις καθημερινές ανάγκες για νερό που είχε κάθε νοικοκυριό – νερό πόσιμο, νερό για το μαγείρεμα και το πλύσιμο, δουλειά σχεδόν αποκλειστικά των γυναικών. «Το τρεχούμενο νερό μέσα στα σπίτια δεν είναι και τόσο παλιά υπόθεση στον τόπο μας. […]. Οι κοινοτικές βρύσες, τα πηγάδια και οι πηγές ήταν δημόσιος χώρος για τις γυναίκες, τόπος συνάντησής τους, έξω από το σπίτι, αποκλεισμένες καθώς ήταν από την πλατεία και τα λιγοστά μαγαζιά της. […] Όταν οι γυναίκες είχαν να πλύνουν, επειδή χρειαζόταν πολύ νερό, έπρεπε να πάνε στην ίδια την πηγή του, στα πηγάδια, στις βρύσες, στις ποταμιές ή όπου αλλού. Δεν ήταν καθόλου απλό. […] Μπορεί οι κρήνες και οι πηγές να ήταν τόπος συνάντησης και κοινωνικής συναναστροφής των γυναικών, κυρίως όμως ήταν τόπος μόχθου, μεγάλου μόχθου» (Σταύρος Ζουμπουλάκης)

Αλλά οι κρήνες ήταν όμως πάντοτε και τόποι ξεκούρασης, περιήγησης και συνάντηση και ως εκ τούτου και προσφιλείς χώροι φωτογράφισης: «Οι κάθε είδους εκδρομείς, του Ορειβατικού Συνδέσμου, της Ελληνικής Περιηγητικής Λέσχης ή όποιοι άλλοι, θα βγάλουν πάντα εκεί μια φωτογραφία». Χαρακτηριστικές επίσης είναι και οι φωτογραφίες οι οποίες απεικονίζουν στρατιώτες που έχουν σταματήσει σε κρήνες για να ξεδιψάσουν και να δροσιστούν.

Τέλος, δεν θα μπορούσαν να λείπουν από το λεύκωμα αυτό φωτογραφίες που συνδέονται με την ιερή χρήση του νερού: «δεν υπάρχει θρησκεία που η λατρεία της να μη συνδέεται, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, με τη ζωογόνα και καθαρτική λειτουργία του ύδατος». Ο φακός των φωτογράφων αποτυπώνει πηγές που έχουν συνδεθεί με την αρχαία λατρεία, οθωμανικές κρήνες, αγιάσματα, αγιορείτικες φιάλες κ.ά.

Στο βιβλίο αυτό περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, φωτογραφίες των Αδελφών Underwood, Γιώργου Βαφιαδάκη, Frédéric Boissonnas, Νίκου Ζωγράφου, Δημήτρη Παπαδήμου, Γιώργου Σεφέρη, καθώς και της USIS (Αμερικανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών) και της Section photographique de l’Armé française.

(πηγή: ΜΙΕΤ)