Η ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΒΛΕΠΕΙΝ

Suzan Buck-MorssΗ διαλεκτική του βλέπειν.
Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν και το Σχέδιο Eργασίας περί Στοών

Μετάφραση:Μανόλης Αθανασάκης
Επιστημονική επιμέλεια-πρόλογος: Αριστείδης Μπαλτάς
Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2009

592 σελ., τιμή: 30,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 25.50 €

Η συγγραφέας αντλεί το υλικό της από ένα βιβλίο που δεν γράφτηκε ποτέ, το Passagen-Werk («Σχέδιο Eργασίας περί Στοών»), το ημιτελές μείζον δημιούργημα του Βάλτερ Μπένγιαμιν για τη βιομηχανική κουλτούρα του 19ου αιώνα με τη μορφή που αυτή έλαβε στο Παρίσι και η οποία, με τη σειρά της, διαμόρφωσε την πόλη αυτή. Δεν πρόκειται απλώς για μια σύνοψη των αυθεντικών γερμανικών και γαλλικών χειρογράφων του Μπένγιαμιν, αλλά για μια ευρηματική ανασύνθεσή τους από τη συγγραφέα, προκειμένου να φωτιστεί ο κόσμος τον οποίο έζησε και περιέγραψε ο Μπένγιαμιν. Κομβικό σημείο της φιλοσοφίας του είναι ότι η μετάδοση της όποιας κουλτούρας είναι πολιτική πράξη ύψιστης σημασίας. Έτσι, τα κοινά, καθημερινά αντικείμενα της βιομηχανικής κουλτούρας έχουν τόσα να μας διδάξουν όσα και οι άλλοι πολιτιστικοί «θησαυροί» που έχουμε μάθει από παλαιά να σεβόμαστε.

Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν γεννήθηκε στις 15 Ιουλίου 1892 στο Βερολίνο και αυτοκτόνησε στις 26 Σεπτεμβρίου 1940 στα ισπανικά σύνορα, για να μην πέσει στα χέρια της Γκεστάπο.

Έχει αναγνωριστεί ως ένας από τους σημαντικότερους και πολυσχιδέστερους στοχαστές του 20ού αιώνα. Το έργο του αποδείχθηκε πρωτοπόρο ως προς τα κομβικά πεδία της σύγχρονης φιλοσοφικής, επιστημονικής και κοινωνικής σκέψης, όπως η ιστοριογραφία, η φιλοσοφία της γλώσσας, η λογοτεχνική θεωρία, η μεταφρασεολογία, οι πολιτισμικές σπουδές, η αστική γεωγραφία, η μαζική κουλτούρα και επικοινωνία, οι τεχνολογίες του οπτικού πολιτισμού. Συνδεδεμένος με τη Σχολή της Φρανκφούρτης, ο Μπένγιαμιν διαμόρφωσε εντούτοις μια ιδιότυπη εννοιολογική εξάρτυση και μεθοδολογία για να προσεγγίσει μύθους και εικόνες που προσιδιάζουν στη νεωτερικότητα ως ιστορική εποχή και πολιτισμική συνθήκη. Εστιάζοντας το βλέμμα του τόσο στις καθημερινές εκφάνσεις του υλικού αστικού πολιτισμού όσο και σε ιδέες, έργα και γεγονότα του 19ου αιώνα, σχεδίασε μια ιστορία και συνάμα θεωρία της νεωτερικότητας, που αποτελεί σημείο αναφοράς για τη μεταγενέστερη σκέψη.

Τα κυριότερα έργα του είναι:
- «Goethes wahlverwandtschaften» («Οι εκλεκτικές συγγένειες του Γκαίτε»)
- «Ursprung des deutschen trauerspiels» («Προέλευση της γερμανικής τραγωδίας»)
- «Das kunstwerk im zeitalter seiner technischen reproduzierbarkeit» («Το έργο τέχνης στην εποχή της τεχνικής αναπαραγωγιμότητάς του»)
- «Einbahnstrasse» («Μονόδρομος»)
- «Berliner kindheit um neunzehnhundert» («Τα παιδικά χρόνια στο Βερολίνο το 1900»)

Η Susan Buck-Morss είναι καθηγήτρια πολιτικής φιλοσοφίας και κοινωνικής θεωρίας στο πανεπιστήμιο Cornell.