30/11/19

ΟΙ ΓΡΑΦΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΩΝ

Lidia Perria
Οι γραφές των ελληνικών χειρογράφων. Εισαγωγή στην ιστορία της ελληνικής βιβλιακής γραφής (4ος αιώνας π.Χ. -16ος αιώνας μ.Χ.)

Μετάφραση: Ευθύμιος Κ. Λίτσας – Αλεξάνδρα Σπ. Τριάντου
Θεσσαλονίκη, University Studio Press, 2019 (Ιούλιος)
Σελίδες: 293, με α/μ εικόνες
Διαστάσεις: 17 x 24 εκ.
ISBN χαρτόδετου: 978-960-12-2445-9
Τιμή: 24,00 € // στο βιβλιοπωλείο μας 21,60 €




Tα συγγράμματα των αρχαίων, των βυζαντινών και των μεταγενεστέρων Ελλήνων έφτασαν μέχρι εμάς γραμμένα με το χέρι σε βιβλία («χειρόγραφα» ή «κώδικες») που είχαν το σχήμα αρχικά κυλίνδρων και αργότερα τόμων όμοιων περίπου με τα σημερινά μας βιβλία. Η Παλαιογραφία – Κωδικολογία είναι ο επιστημονικός κλάδος που μελετάει τα βιβλία αυτά. Ένα από τα κυριότερα θέματα της μελέτης αυτής είναι ακριβώς η μελέτη της γραφής των «χειρογράφων» (βιβλιακή γραφή).

Στην παρούσα έκδοση περιγράφονται συστηματικά όλα τα είδη της ελληνικής βιβλιακής γραφής, μεγαλογράμματης και μικρογράμματης, από τον 4ο αιώνα π.Χ. μέχρι και τον 16ο αιώνα μ.Χ. Οι γραφές αυτές εξετάζονται κυρίως κατά αιώνες και στη συνέχεια κατά γεωγραφικές περιοχές του ελληνόφωνου κόσμου, έτσι ώστε να παρουσιάζεται ένα χρονολογικό και γεωγραφικό πανόραμα των ελληνικών βιβλιακών γραφών. Στο τέλος, το βιβλίο συμπληρώνεται με παραρτήματα, τα οποία περιέχουν μια πολύ κατατοπιστική και ευσύνοπτη εισαγωγή στην Ελληνική Κωδικολογία.

Tο έργο αποτελεί σύνοψη και καταστάλαγμα πολυετών ερευνών της αείμνηστης ιταλίδας Lidia Perria και είναι ένα χρήσιμο εγχειρίδιο που έλειπε από τη σχετική βιβλιογραφία και ήταν desideratum εδώ και χρόνια. Ήδη, από την τελευταία εικοσιπενταετία του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα, η έρευνα της ελληνικής Παλαιογραφίας - Κωδικολογίας έχει να παρουσιάσει σπουδαία ερευνητικά επιτεύγματα, ιδίως στον τομέα της μελέτης των βιβλιακών γραφών των ελληνικών χειρογράφων, και ήταν πλέον καιρός να καταγραφούν με συστηματικό τρόπο και σε ένα ενιαίο πόνημα τα κατά καιρούς σχετικά συμπεράσματα. Αυτό ακριβώς πέτυχε η L. Perria, η οποία είχε παραδώσει το κείμενο του βιβλίου της σε τρεις μαθήτριες-συνεργάτριές της, που το έφεραν στην τελική του μορφή και το εξέδωσαν. Η μετάφραση του έργου στα ελληνικά πλουτίζει την ελληνόγλωσση βιβλιογραφία της ελληνικής παλαιογραφίας.



29/11/19

Η ΤΡΙΤΗ ΡΩΜΗ. Η ΜΟΣΧΑ ΚΑΙ Ο ΘΡΟΝΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Αλέξανδρος Μασσαβέτας
Η Τρίτη Ρώμη. Η Μόσχα και ο θρόνος της ορθοδοξίας
 

Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη, 2019 (Νοέμβριος)
Σελίδες: 467
Διαστάσεις: 14 x 20,5 εκ.
ISBN χαρτόδετου: 978-960-16-8348-5
Τιμή: 18,80 € // στο βιβλιοπωλείο μας 16,92 €




Το βιβλίο αυτό αναδεικνύει ένα ζήτημα καθαρά γεωπολιτικό, παρά την φαινομενικά θρησκευτική του διάσταση: τον πόλεμο που η Μόσχα έχει κηρύξει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Η φράση «Μόσχα, η Τρίτη Ρώμη» είναι μέρος των σχολικών μας ακουσμάτων. Λίγοι γνωρίζουν ωστόσο πως ο αυτοπροσδιορισμός της Μόσχας ως «Τρίτης Ρώμης» τροφοδοτείται συστηματικά από μία εθνική γραμμή δημιουργίας θρησκευτικών «αποικιών», με προφανή πολιτικά οφέλη.
Η από αιώνων ρωσική στρατηγική διείσδυσης και κυριαρχίας στον ορθόδοξο κόσμο γνώρισε νέα έξαρση την μετασοβιετική εποχή. Στην Ελλάδα μαίνεται από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 μια καλοστημένη επιχείρηση «υβριδικού πολέμου», που στοχεύει να στρέψει την ελληνική κοινωνία ενάντια στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Παράλληλα η Μόσχα προσπάθησε, με απειλές και πράξεις δολιοφθοράς κατά του πατριάρχη Βαρθολομαίου, να εμποδίσει την δημιουργία αυτοκέφαλης Εκκλησίας στην Ουκρανία, την οποία θεωρεί πνευματική της «αποικία». Έχοντας αποτύχει να εκβιάσει τις εξελίξεις, διέκοψε σχέσεις με την Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και με κάθε άλλη Εκκλησία που αναγνώρισε την θρησκευτική χειραφέτηση της Ουκρανίας. Προσπάθησα, μελετώντας την διαμόρφωση της ρωσικής ορθοδοξίας και την κοσμοθεωρία κράτους και Εκκλησίας στην Ρωσία, να κατανοήσω πώς γεννήθηκε η υπερφίαλη «γεωπολιτική της ορθοδοξίας». Μόλις σήμερα, με την ορθόδοξη «οικουμένη» να κινδυνεύει να διχοτομηθεί, δείχνει ενδιαφέρον για όλα αυτά η ευρύτερη κοινωνία, πέραν του στενού κύκλου του κλήρου, των εκκλησιαστικών ιστορικών και των διπλωματών.

Οι Ρώσοι παραμένουν δέσμιοι της σαγήνης τους για ένα ένδοξο παρελθόν. Μήπως όμως η ψύχωσή τους με την αυτοκρατορική ιδέα και την ισχύ υπονομεύει τελικά την επιρροή τους στον όλο ορθόδοξο κόσμο;

Α.Μ. 
(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου) 







28/11/19

ΟΙ ΑΡΑΒΕΣ. ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Eugene Rogan
Οι Άραβες. Μια ιστορία

Μετάφραση: Μενέλαος Αστερίου
Αθήνα, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2019 (Νοέμβριος)
Σελίδες: 723
Διαστάσεις: 17 x 25 εκ.
ISBN πανόδετου: 978-960-221-833-4
Τιμή: 37,10 € // στο βιβλιοπωλείο μας 33,39 €




Υπήρχε μια εποχή όπου οι Άραβες όριζαν τους κανόνες του παιχνιδιού για όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Σήμερα ωστόσο η αίσθηση των Αράβων ότι υπάγονται σε εξωτερικές δυνάμεις έχει τεράστιες συνέπειες τόσο για την περιοχή όσο και για τους Δυτικούς που επιχειρούν να την ελέγξουν. Ξεκινώντας από τις οθωμανικές κατακτήσεις του 16ου αιώνα, το βιβλίο παρακολουθεί την ιστορία των Αράβων στους καιρούς του ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού και του ανταγωνισμού των υπερδυνάμεων κατά τον Ψυχρό Πόλεμο μέχρι τη σημερινή εποχή της μονοπολικής αμερικανικής ισχύος και τις πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις με τις οποίες έχει ενημερωθεί αυτή η έκδοση. Χαρτογραφώντας την εξέλιξη της αραβικής ταυτότητας από τον οθωμανισμό στον παναραβισμό και τον ισλαμισμό, ο βραβευμένος συγγραφέας Γιουτζίν Ρόγκαν εξετάζει μεταξύ άλλων τη σύγκρουση εθνικής ανεξαρτησίας και ξένης κυριαρχίας, τις αραβοϊσραηλινές συρράξεις και τις ειρηνευτικές διαδικασίες, την άνοδο του Νάσερ και του αραβικού εθνικισμού, την πολιτική και οικονομική ισχύ του πετρελαίου και τη σύγκρουση μεταξύ κοσμικών και ισλαμικών αξιών. Ισορροπώντας ανάμεσα σε διαφορετικές φωνές –πολιτικών, διανοουμένων και φοιτητών, ανδρών και γυναικών, ποιητών και μυθιστοριογράφων, διάσημων, διαβόητων κι ολότελα άγνωστων προσώπων– δίνει μια πυκνή, πολυεπίπεδη αίσθηση της ζωής, της ιστορίας και των προοπτικών του αραβικού κόσμου.



 

26/11/19

: : KAIROS. ΑΝΑΚΑΛΕΜΑ ΤΗΣ ΓΗΣ / RECALL OF EARTH

Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
διοργανώνει και παρουσιάζει την έκθεση
εικοσιτριών διεθνών καλλιτεχνών

: : KAIROS
Ανακάλεσμα της Γης
Recall of Earth

Ένα εγχείρημα στη διασταύρωση μεταξύ
εικαστικών τεχνών, μετεωρολογίας και φιλοσοφίας

σε επιμέλεια της Σοφίας Παντελιάδου

Alferd Lenz (Αυστρία), LIGHTNING, Εγκατάσταση, 
Επαναλαμβανόμενο βίντεο, 2014 (www.alfredlenz.com)

την Πέμπτη 28 Νοεμβρίου στις 20:00
στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ
Βίλα Καπαντζή – Βασιλίσσης Όλγας 108

Περφόρμανς του Κρίστιαν Κ. Σραίντερ θα λάβει χώρα την ημέρα των εγκαινίων στις 21:00.

Διάρκεια έκθεσης: 28 Νοεμβρίου 2019 – 26 Ιανουαρίου 2020
Ωράριο έκθεσης: Τρίτη – Κυριακή 10:30-18:00 (Δευτέρα κλειστά)

Η έκθεση πραγματοποιείται με την ευγενική υποστήριξη της Αυστριακής Πρεσβείας στην Αθήνα

Maria Hubinger (Αυστρία), ALIENS ON EARTH_SOIL OBJECTS, 
 Εγκατάσταση, 2019

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ

Αντικείμενο αυτού του εκθεσιακού εγχειρήματος είναι η λέξη Καιρός στην αμφισημία της: από τη μια σχετίζεται με τα καιρικά φαινόμενα κι από την άλλη με τη χρονικότητα, την «καίρια στιγμή». Η έκθεση πολλαπλών μέσων «: : KAIROS | Ανακάλεσμα της Γης» πραγματεύεται τη σχέση του ανθρώπινου είδους με τα φαινόμενα της φύσης και την αλληλεξάρτηση μεταξύ των δύο. Προσπαθεί, με άλλα λόγια, να αποτυπώσει μια εικόνα της ψυχής, με την έννοια της επιρροής του καιρικού φαινομένου πάνω στον άνθρωπο και στον πλανήτη γη.

Αφετηρία και στόχος των καλλιτεχνών που συμμετέχουν είναι να εικονοποιήσουν, μέσω των διαφορετικών μορφών τέχνης, ζητήματα που συναντάμε στην καθημερινή ζωή και να προσδώσουν στις πολύπλοκες κοινωνικές διαδικασίες εικαστική και εννοιολογική ορατότητα.

 Ruth Schnell (Αυστρία), RISIKO, Εγκατάσταση, 2017 (www.ruthschnell.org)

Τα όρια ανάμεσα στα επίπεδα της αντίληψης ρευστοποιούνται· η επιρροή του εξωτερικού κόσμου γίνεται απτή, ορατή· οι αισθήσεις εγγράφονται στο σώμα· η ψευδαίσθηση πως μπορούμε να ελέγξουμε την αντιληπτικότητα έρχεται αντιμέτωπη με την απορρύθμισή της. Για να το εκφράσουμε περιληπτικά με τα λόγια του Μπρούνο Λατούρ: η «γείωση» αφορά όλους τους κατοίκους της Γης, και τους «προνομιούχους των πλούσιων χωρών» αλλά και τους «μελλοντικούς της ενοίκους». Διότι, όπως σημειώνει ο Γάλλος ανθρωπολόγος και κοινωνιολόγος: «Στους μετανάστες του εξωτερικού, που πρέπει να εγκαταλείψουν τον τόπο τους και να διασχίσουν τα σύνορα με τίμημα μια τεράστια τραγωδία, πρέπει από δω και στο εξής να προσθέσουμε τους μετανάστες του εσωτερικού, οι οποίοι, ενώ παραμένουν στον τόπο τους, βιώνουν το δράμα της εγκατάλειψης από την ίδια τους τη χώρα».

 Eva Petric, (Σλοβενία/Αυστρία/ΗΠΑ), EDEN, TRANSPLANTED, Βίντεο (www.evapetric.com)

Το εγχείρημα της έκθεσης, στην ευρεία του έννοια, εστιάζεται στη συμβολή των ακόλουθων σημείων:
  • Καταρχάς, στη στενή σχέση ανάμεσα στις εμπειρίες της καθημερινότητας και την πρόσληψή τους σε συνδυασμό με το αντικείμενο της έρευνας (εδώ με την μετεωρολογία)
  • Κατά δεύτερον στις απόψεις, των οποίων η οπτική υπογραμμίζει τη διάκριση ανάμεσα στον καιρό ως μέσο και στον καιρό ως φαινόμενο. Όπως, μεταξύ άλλων, στις ανάγλυφες φωτογραφίες τοπίου του Ματίας Κέσλερ, που παρουσιάζουν εδώ ένα παράδειγμα του καιρού ως φαινομένου. Ο καλλιτέχνης αμφισβητεί την αυθεντικότητα της φύσης και το εξιδανικευμένο όραμα του σημερινού ανθρώπου για την πρωτοτυπία και το ανέγγιχτο (την παρθενικότητα). Ή, ακόμη, όπως το καιρικό φαινόμενο βροντή/αστραπή –προσλαμβανόμενο ως μέσο– προσομοιώνεται οπτικά και ακουστικά στις βιντεοεγκαταστάσεις «Κεραυνός» του Τόμας Γκλαίντσελ και «Αστραπή» του Άλφρεντ Λέντζ. Μέσα από τα ηχεία ρέει ο ήχος της βροχής ενώ τα subwoofer δημιουργούν τη βαθιά, υπόκωφη βοή του κεραυνού. Το έργο «Αστραπή» του Λέντζ παρουσιάζει έναν ξύλινο σκελετό, φορέα δυο κρουστών λεκανών, οι οποίες ενεργοποιούνται με ένα καλώδιο. Χτυπώντας τις λεκάνες παράγεται σπινθήρας. Βλέποντας το έργο, αναρωτιέται κανείς: είναι αυτό μια πραγματική κατάσταση;
  • Κατά τρίτον, στην κόκκινη γραμμή, που σιωπηρά διαπερνά την έκθεση και μπορεί να διασυνδεθεί με το ζήτημα της χρονικότητας/προσωρινότητας – η ελληνική λέξη καιρός σημαίνει το φαινόμενο αλλά ταυτόχρονα και τη σωστή συγκυρία, την καίρια στιγμή. Τα έργα της έκθεσης επηρεάζονται από την αμφισημία της λέξης, αλλά δρουν μέσα και από τη δική τους οπτική.
 Panos Kokkinias (Ελλάδα), MEGLA, Φωτογραφία, 
120 x 120 cm. 2003 (www.panos-kokkinias.com)

Η καλλιτεχνική αντιπαράθεση με φαινομενικώς θεωρητικά ερωτήματα προκαλεί αντίσταση, διανοίγοντας πιθανόν δρόμους προς τα αόρατα ενδεχόμενα αντανάκλασης. Οι συνέπειες (ακόμα και οι πολιτικές) είναι μερικές φορές σοβαρές αν και συχνά όχι άμεσα ορατές. Έτσι, τίθενται ερωτήματα όπως τα παρακάτω:
  • Ποια είναι η σχέση μιας αισθητικής εμπειρίας στην καθημερινή ζωή με τους όρους της εμπειρίας στην τέχνη; Με άλλα λόγια, ποια είναι η σχέση ανάμεσα στα καιρικά φαινόμενα και τη μεταφορική γλώσσα της τέχνης;
  • Αποτελεί ο καιρός ένα φαινόμενο που μπορεί να καταδείξει στον άνθρωπο τα όριά του; Ή μήπως ο ορίζοντας προσφέρει απεριόριστες δυνατότητες στην τέχνη δια αυτού του μέσου;
Patrícia Reis (Πορτογαλία/Αυστρία), SENSORIAL SCREEN
Διαδραστική Εγκατάσταση Δωματίου (www.patriciajreis.com)

Τα επιλεγμένα έργα σχετίζονται μεταξύ τους και υποστηρίζουν κάποια από τις διαφορετικές απόψεις επί του θέματος, το καθένα από τη δική του προοπτική. Οι παραπάνω απόψεις περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, έργα όπως των Μίριαμ Μπαϊτάλα, Μαρίας Χούμπινγκερ, Άννης Καλτσίδου, Ματτίας Κέσλερ, Πάνου Κοκκινιά και Εύας Πέτριτς. Ειδικότερα, τα έργα των Πατρίτσια Γ. Ράις, Ειρήνης Αθανασάκη, Ρουθ Σνέλ και Κρίστιαν Κ. Σραίντερ –του οποίου η πειραματική μουσική περφόρμανς διασυνδέει την αντιληπτικότητα εικαστικού και ηχητικού– ασχολούνται με την πρόσληψη της εικαστικής και της εννοιολογικής διαδικασίας.

Ως μέρος του εκθεσιακού προγράμματος, πραγματοποιήθηκε ένα εργαστήριο σε συνεργασία με το Τμήμα Ψηφιακών Τεχνών του Πανεπιστημίου Εφαρμοσμένων Τεχνών της Βιέννης και του Κεντρικού Ινστιτούτου Μετεωρολογίας και Γεωδυναμικής της Αυστρίας. Τα υπό διαμόρφωση αποτελέσματα του εργαστηρίου, σε συνδυασμό με τις προαναφερθείσες θεωρήσεις, αντανακλώνται στα έργα των: Άννας Βάτσινγκερ (AUT), Λάουρους Έντελμπάχερ (AUT), Μάνουελ Σύριλ Μπάχινγκερ (AUT), Κάγκντας Σέσεν (TUR/AUT) και Ρουθ Τσίμερμαν (AUT). Τα έργα αυτά παρουσιάσθηκαν για πρώτη φορά στις 4 Οκτωβρίου 2019 στο πλαίσιο των εργαστηριακών τμημάτων της Μπιενάλε της Βενετίας.

Στην έκθεση συμπεριλήφθηκε επίσης το έργο «Eco Geo» (μακέτα περιπτέρου περιβαλλοντικής ενημέρωσης) του πρόσφατα χαμένου αρχιτέκτονα και γραφίστα Θέμου Βαφιά  – ευχαριστία προς την οικογένειά του για την παραχώρηση του αρχείου του στο ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ.

  Mathias Kessler (Αυστρία/ΗΠΑ), ILULISSAT W1 003, Greenland, 2007

Καλλιτέχνες
Ειρήνη Αθανασάκη (AUT/GR/FR), Θέμος Βαφιάς (GR), Λετίτσια Βέρθ (IT/AUT), Τόμας Γκλαίντσελ (AUT), Electros (GR/USA), Άννη Καλτσίδου (GR), Ματίας Κέσλερ (AUT/USA), Πάνος Κοκκινιάς (GR), Όλιβερ Κόβατς (AUT), Πέτερ Κούμπελκα (AUT), Άλφρεντ Λέντζ (AUT), Μπριγκίτε Μάλκνεχτ (IT/AUT), Μίριαμ Μπαϊτάλα (SVK/AUT), Σαμπίνε Μύλερ-Φουνκ (GER/AUT), Εύα Πέτριτς (SVN/AUT/USA), ΠΡΙΝΤΖποντ (AUT), Πατρίτσια Γ. Ράις (PT/AUT), Χέλμουτ Σβόμποντα (AUT), Ματίας Σβόμποντα (AUT), Ρουθ Σνέλ (AUT), Κρίστιαν Κ. Σραίντερ (AUT), Γκούντι Φάυρερ (GER/AUT), Μαρία Χούμπινγκερ (AUT).

Ιδέα
Μανταλίνα Διακόνου, Ράινερ Κάλτενμπέργκερ, Σοφία Παντελιάδου

Επιμέλεια έκθεσης
Σοφία Παντελιάδου

Η Σοφία Παντελιάδου σπούδασε φιλοσοφία και κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές της στη διοργάνωση εκθέσεων και τη μουσειολογία στη Βιέννη. Ζει και εργάζεται στη Βιέννη ως ανεξάρτητη επιμελήτρια καλών τεχνών με επίκεντρο τη διασύνδεση της φιλοσοφικής και πολιτιστικής θεωρίας με τη σύγχρονη τέχνη.

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ







ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ           
                                               




INFO – έκθεσης «: : KAIROS | Ανακάλεσμα της Γης»

ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ
Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης
Βίλα Καπαντζή – Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας 108
Ταχ. Διευθ.: Τ.Θ. 50742, 54014 Θεσσαλονίκης 22

Η έκθεση θα εγκαινιασθεί την Πέμπτη 28 Νοεμβρίου στις 20:00

Διάρκεια
28 Νοεμβρίου 2019 – 26 Ιανουαρίου 2020

Ωράριο λειτουργίας
Τρίτη – Κυριακή: 10:30-18:00 (Δευτέρα κλειστά)
 

Η είσοδος είναι ελεύθερη στο κοινό  
Πληροφορίες
τηλ. 2310 295 170-1 καθημερινές 9.00 – 14.30
και 2310 295 149 τις ώρες λειτουργίας της έκθεσης

ΟΑΣΘ
αν κινείστε προς το κέντρο: 3Κ, 5, 6, 8 (στάση Ανάληψη)
αν κινείστε προς τα νοτιοανατολικά: 3Κ, 5, 6, 8 (στάση Πέτρου Συνδίκα)