28/3/09

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΑΡΗ ΑΛΕΞΑΚΗ

«Οι Λέξεις του Άρη»
«Les Mots d’ Aris»


Εκδήλωση για την παρουσίαση της πολυτάλαντης προσωπικότητας και για την ανάλυση του έργου του ακαδημαϊκού διδασκάλου Άρη Αλεξάκη οργανώνει το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης στο βιβλιοπωλείο του (Τσιμισκή 11, Θεσσαλονίκη), σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, την Τρίτη 31 Μαρτίου 2009, ώρα 8 μ.μ.

Θα μιλήσουν η καθηγήτρια Νέων Ελληνικών του Πανεπιστημίου Paul Valery Montpellier Marie-Paule Masson, η υπεύθυνη εκδόσεων του Μορφωτικού Αντιγόνη Φιλιπποπούλου, ο καθηγητής Συγκριτικής Γραμματολογίας του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Γεώργιος Φρέρης, ο επίκουρος καθηγητής Νεότερης Ευρωπαϊκής Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου Θεοδόσης Νικολαΐδης, ο λέκτορας Επεξεργασίας Φυσικής Γλώσσας του Τμήματος Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Σωκράτης Μπαλτζής και ο αδελφός του Άρη Αλεξάκη, συγγραφέας Βασίλης Αλεξάκης. Την παρουσίαση θα συντονίσει η διευθύντρια του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Ιωαννιτών Μαρία Στρατσάνη. Σύντομο χαιρετισμό θα απευθύνει ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ιωάννης Γεροθανάσης. Στο τέλος της εκδήλωσης θα προβληθεί μαγνητοσκοπημένο απόσπασμα από μάθημα διδασκαλίας του Άρη Αλεξάκη στο Πανεπιστήμιο Montpellier.

Ο Άρης Αλεξάκης είναι ευρύτερα γνωστός για το μεταφραστικό του έργο, για την εκπαιδευτική και επιστημονική του προσφορά, καθώς και για την ερευνητική, συγγραφική και καλλιτεχνική δράση του. Υπήρξε χαρισματική προσωπικότητα που αναζητούσε, ανέλυε και συνέθετε τη γλώσσα, τον πολιτισμό, παραμένοντας σεμνός πρωταγωνιστής και αφοσιωμένος εργάτης των γραμμάτων, ταλαντούχος δάσκαλος, μεθοδικός συνεργάτης με διακεκριμένα διοικητικά προσόντα. Το μάθημα της μετάφρασης με όλες του τις διαστάσεις υπήρξε το βασικό στοιχείο της ζωής του, αφού κατάφερε να προσδιορίσει νέες συντεταγμένες στον τρόπο σκέψης και προσέγγισης, όχι μόνο της ελληνικής και γαλλικής γλώσσας αλλά και της επιστήμης και παιδείας γενικότερα.

Ο Άρης Αλεξάκης γεννήθηκε στην Αθήνα. Ξεκίνησε τις σπουδές του στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, από το οποίο πήρε και το δίπλωμα καθηγητή γαλλικής γλώσσας. Με υποτροφία του γαλλικού κράτους συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, από όπου έλαβε το πτυχίο κλασικών σπουδών το 1968. Συνέχισε ως υπότροφος μεταπτυχιακές σπουδές στη Γενική και Συγκριτική Λογοτεχνία, για να πάρει τη Maitrise το 1975 και το D.E.A. το 1978. Το 1981 αναγορεύτηκε διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Σορβόννης.

Συνεργάστηκε με το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών από το 1961 έως το 1985, διδάσκοντας στο κεντρικό αλλά και στα παραρτήματα Ιωαννίνων, Κέρκυρας, Αμπελοκήπων. Η θητεία του στο Γαλλικό Ινστιτούτο ως καθηγητή, διευθυντή παραρτήματος, επιμορφωτή δημοσίων υπαλλήλων, αλλά και υπεύθυνου για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις υπήρξε ιδιαίτερα δημιουργική, αφού συνέπεσε με την εποχή της μεγάλης ακμής του Ινστιτούτου.

Από το 1979 έως το 1984 υπηρέτησε το Κέντρο Μετάφρασης και Διερμηνείας (Κ. Ε. Μ. Ε. Δ. Ι.) στην Κέρκυρα, αρχικά ως καθηγητής α΄ βαθμίδας στη διδασκαλία της μετάφρασης από και προς τη γαλλική γλώσσα, καθώς και στο μάθημα Γαλλική Γλώσσα και Πολιτισμός, κατόπιν ως διευθυντής της Σχολής Μετάφρασης και ύστερα ως γενικός διευθυντής του Κ. Ε. Μ. Ε. Δ. Ι. Εκπαίδευσε μεταφραστές και διερμηνείς που στελέχωσαν τις νεοσύστατες ελληνικές μεταφραστικές υπηρεσίες στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, ενώ παράλληλα καλλιέργησε διεθνείς σχέσεις.

Όταν μεταφέρθηκαν οι αρμοδιότητες του Κ. Ε. Μ. Ε. Δ. Ι. στο νεοσύστατο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, ο Άρης Αλεξάκης συνέχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε αυτό, αξιοποιώντας τα διαπανεπιστημιακά προγράμματα συνεργασίας «ERASMUS» και τα ερευνητικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ παράλληλα έγινε μόνιμος Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.


Το 1993 μετακόμισε στα Ιωάννινα, όπου άρχισε η λειτουργία του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με τη μορφή του αναπτυξιακού προγράμματος «Η διδασκαλία της Ελληνικής ως ξένης ή δεύτερης γλώσσας». Εκεί ανέλαβε την οργάνωση του διδακτικού προγράμματος και την εκπαίδευση των νέων διδασκόντων. Παράλληλα με τα καθήκοντά του αυτά, εκπαίδευσε ο ίδιος σειρές αλλοδαπών σπουδαστών στη νεοελληνική γλώσσα, τη λογοτεχνία και τον πολιτισμό, με τον μοναδικά προσωπικό του τρόπο, ζώντας δηλαδή κοντά τους μέσα και έξω από το Κέντρο και μελετώντας μαζί τους τη φύση, τα μνημεία του τόπου και την κουλτούρα της καθημερινής ζωής. Στο Κέντρο ολοκλήρωσε και την ενεργό υπηρεσία του, συνταξιοδοτούμενος το ακαδημαϊκό έτος 2007-2008.

Κορυφαία θέση στην καριέρα του υπήρξε αυτή του επισκέπτη καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Montpellier από το 1993 έως το τέλος της ζωής του, ως προσκεκλημένος συνεργάτης από τη διευθύντρια του Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών καθηγήτρια Marie-Paule Masson, όπου δίδαξε πάνω από μία δεκαετία το μάθημα της μετάφρασης, επόπτευσε μεταπτυχιακές εργασίες και διδακτορικές διατριβές και διοργάνωσε μεταπτυχιακά σεμινάρια στο Montpellier και στα Ιωάννινα. Για τις πολύτιμες αυτές υπηρεσίες του μάλιστα του απονεμήθηκε ο τίτλος του επίτιμου διδάκτορα από το Πανεπιστήμιο Montpellier.

Τη διεθνή του αναγνώριση στον τομέα των ελληνογαλλικών πολιτιστικών σχέσεων μαρτυρεί άλλωστε και η ιδιότητά του ως επίτιμου υποπρόξενου της Γαλλικής Δημοκρατίας στα Ιωάννινα κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας.

Εν κατακλείδι, ο Άρης Αλεξάκης διακρίθηκε στον τομέα της Γενικής και Συγκριτικής Λογοτεχνίας, στον τομέα της μετάφρασης και της έρευνας στη μεταφραστική διαδικασία και στις μεθόδους διδασκαλίας της και στον τομέα της Λεξικογραφίας ειδικών γλωσσάριων τεχνικών και επιστημονικών όρων, ενώ αφιέρωσε τις σημαντικότερες ίσως ερευνητικές του δραστηριότητες στο αντικείμενο «Θεωρία και μέθοδοι διδασκαλίας της ελληνικής ως ξένης γλώσσας».

Σε πολλούς είναι γνωστός και από τη μετάφραση του έργου-best seller του Fernand Braudel «Γραμματική των Πολιτισμών», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης το 2001.

11/3/09

ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ

Gerald M. Edelman & Giulio Tononi
Το σύμπαν της συνείδησης
Πώς η ύλη γίνεται φαντασία

Απόδοση στα ελληνικά: Βασιλική Βακάκη
Επιστημονική επιμέλεια: Νεκτάριος Ταβερναράκης
Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2008
450 σελ., τιμή 26.00 / στο βιβλιοπωλείο μας 22.10 €


Τί συμβαίνει στο μυαλό μας όταν κάνουμε μια σκέψη; Πώς γεννιέται ο φαντασμαγορικός κόσμος της συνειδητής εμπειρίας από τα φυσικά γεγονότα που συντελούνται σε μια χούφτα ζελατινώδη ιστό; Επιστήμονες και φιλόσοφοι αναζητούν εδώ και αιώνες απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά, αλλά μέχρι σήμερα δεν είχαν καταφέρει να τις στηρίξουν σε αποτελέσματα επιστημονικών πειραμάτων.

Στο «Σύμπαν της συνείδησης», ο Edelman αναπτύσσει περαιτέρω τις ριζοσπαστικές ιδέες που εισηγήθηκε στην εξαιρετική τριλογία του «Νευρωνικός Δαρβινισμός», «Τοποβιολογία», «Το από μνήμης παρόν», διαμορφώνοντας για πρώτη φορά μια εμπειρικά θεμελιωμένη και ολοκληρωμένη θεωρία για τη συνείδηση. Οι Edelman και Tononi περιγράφουν την τεχνολογικά ιδιοφυή ανίχνευση ανεπαίσθητων ηλεκτρικών ρευμάτων στον εγκέφαλο, καθώς και των εγκεφαλικών κυμάτων που συσχετίζονται με συγκεκριμένες ενσυνείδητες εμπειρίες.

 Γενική ανατομία του εγκεφάλου

Τα αποτελέσματα της πρωτοποριακής εργασίας τους θέτουν υπό αμφισβήτηση πολλές ευρέως διαδεδομένες απόψεις για τη συνείδηση. Στηρίζοντας τις θέσεις του Φρόυντ, οι συγγραφείς δείχνουν ότι αυτό που ονομάζουμε υποσυνείδητο απορροφά πολύ μεγαλύτερο μέρος της εγκεφαλικής δραστηριότητας απ’ ό, τι πιστεύαμε έως τώρα. Τέλος, έρχονται σε ρήξη με την έννοια της συνείδησης ως ενιαίας οντότητας, υποστηρίζοντας ότι κάθε άνθρωπος έχει το δικό του, μοναδικό “αποτύπωμα συνείδησης”, υπογραμμίζοντας έτσι την καίρια σημασία της ανθρώπινης ατομικότητας.

9/3/09

ΜΩΡΙΣ ΣΑΛΤΙΕΛ

Ο Μωρίς της «Τέχνης» και της τέχνης

Επιμέλεια: Δημήτρης Ιωάννου, Παναγιώτης Πίστας,
Ελένη και Σίμος Σαλτιέλ
Θεσσαλονίκη, Ελληνικό Λογοτεχνικό και
Ιστορικό Αρχείο 2008
168 σελ., με αρκετές α/μ φωτογραφίες
Τιμή πανόδετου 17.33 / στο βιβλιοπωλείο μας 13.86 €


«Για την συμπλήρωση δέκα χρόνων από το θάνατο του Μωρίς Σαλτιέλ σκεφτήκαμε να θυμίσουμε μέσα από μαρτυρίες φίλων και συνεργατών, φωτογραφικό υλικό, αλλά και άμεσα, από τις δημοσιεύσεις του, την δράση του στον τομέα του πολιτισμού και της παιδείας, την προσωπικότητά του.

Αυτή ήταν μόνο η εξωτερική αφορμή για την έκδοση του μικρού τόμου που κρατάτε στα χέρια σας.

 Γιώργος Νάτσης, Γιώργος Σεφέρης, Μωρίς Σαλτιέλ

Η διαπίστωση ότι με το πέρασμα του χρόνου και με το νέο πνεύμα της εποχής η ανιδιοτέλεια και η αφοσίωση στον τομέα του πολιτισμού εκλείπουν, επέβαλε να τονίσουμε το έργο του Μωρίς Σαλτιέλ στους χώρους που διακόνησε και υπηρέτησε, τη Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία «Τέχνη», τη Συντονιστική Επιτροπή Εκπολιτιστικών Σωματείων Βορείου Ελλάδος, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και το Κρατκό Ωδείο Θεσσαλονίκης.

Υποδοχή του Ιάνη Ξενάκη στα γραφεία της «Τέχνης», 20-11-1974
Από αριστερά: Δημήτρης Φατούρος, Μωρίς Σαλτιέλ,
Γιάννης Γ. Παπαϊωάννου, Ιάνης Ξενάκης


Αυτά τα δύο του χαρακτηριστικά, όπως και η συνεργατικότητα, το πρακτικό και οργανωτικό πνεύμα, η επιμονή και η εργατικότητα για την επίτευξη των στόχων, η βάσανος των θεμάτων με ερωτήσεις στους ειδικούς, η δημιουργική γκρίνια και η ικανότητα να μετράει τους ανθρώπους, ήταν κάποιες από τις ιδιότητές του. Και πάνω απ’ όλα η έγνοια του για τους νέους και για την εξοικείωση των παιδιών με τις τέχνες.

 Δέκα χρόνια «Τέχνη»,
απονομή αναμνηστικού από τον Λίνο Πολίτη, 1962

Ο Μωρίς Σαλτιέλ ήταν ο άνθρωπος που έθεσε πάνω από την εβραϊκότητα την ελληνικότητά του και πάνω απ’ αυτήν τον υγιή τοπικισμό· πρώτα απ’ όλα η Θεσσαλονίκη. Και βέβαια, μέλημά του ήταν η δημιουργία υποδομών και θεσμών, όχι τα βραχύβια σύντομης λάμψης έργα…»

Δημήτρης Ιωάννου
(Από τον πρόλογο του βιβλίου)

Διαβάστε δημοσίευμα στην εφημερίδα «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» εδώ http://www.makthes.gr/index.php?name=News&file=article&sid=29755

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟΝ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΝ «Δ. Α. ΧΑΡΙΣΙΑΔΗΣ»

Φωτογραφικόν Πρακτορείον «Δ. Α. ΧΑΡΙΣΙΑΔΗΣ»

Επιμέλεια: Γεωργία Ιμσιρίδου
Επιστημονικός σύμβουλος: Κωστής Α. Λιόντης
Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη 2009
336 σελ. με 206 α/μ φωτογραφίες
Τιμή: 50.00 / στο βιβλιοπωλείο μας 42.50 €

Μεγάλη αναδρομική παρουσίαση του έργου του φωτογράφου Δημήτρη Χαρισιάδη (1911-1993) γίνεται σε αυτόν τον κατάλογο, ο οποίος εκδόθηκε με αφορμή την ομότιτλη έκθεση που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη (18 Φεβρουαρίου - 19 Απριλίου 2009).

«Το φωτογραφικό έργο του Δημήτρη Χαρισιάδη είναι το μεγαλύτερο σε αριθμό αρνητικών αρχείο που βρίσκεται στις συλλογές του Φωτογραφικού Αρχείου του Μουσείου Μπενάκη. Αποτελεί, αναλογικά, περίπου το ένα έκτο του γενικού αρχειακού συνόλου. Συνεπώς, δεν θα μπορούσε στην έκδοση αυτή λόγω του όγκου του να διευθετηθεί με άλλον τρόπο, παρά με τον θεματικό του καταμερισμό, έτσι ώστε να παρουσιαστεί μια σφαιρική εικόνα της δουλειάς του σημαντικού αυτού Έλληνα καλλιτέχνη, αλλά και του πρακτορείου του, που δραστηριοποιήθηκε από τις αρχές της δεκαετίας του 1940 έως τα τέλη του 1990 και να δοθεί το ερέθισμα για μετέπειτα λεπτομερείς παρουσιάσεις των πολυάριθμων θεμάτων που προσφέρονται.

Μετεωρα, Μαρτιος 1960

Το αρχείο του Δημήτρη Χαρισιάδη περιήλθε στο Μουσείο Μπενάκη τον Ιανουάριο του 1997, από τον επί πολλά χρόνια στενό συνεργάτη του Στέργιο Σβάρνα. Οι κτιριακές συνθήκες του Φωτογραφικού Αρχείου εκείνη την περίοδο δεν επέτρεψαν την άμεση αξιοποίηση και την ορθή φύλαξή του, κάτι που έγινε εφικτό με τη μεταφορά και εγκατάσταση του Τμήματος σε νέο, ειδικά ανακατασκευασμένο χώρο, τους πρώτους μήνες του 2000. Έκτοτε, εικόνες του παρουσιάστηκαν αποσπασματικά, σε ομαδικές κυρίως εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ οργανώθηκε μόνο μία θεματική, με φωτογραφίες του Εθνικού Θεάτρου στο χώρο της Επιδαύρου.

Σίφνος, Μάϊος 1956

Ο ίδιος παρουσίασε τις εικόνες του σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ συμμετείχε με επιτυχία σε ανάλογους ελληνικούς και διεθνείς φωτογραφικούς διαγωνισμούς. Από τη στιγμή ωστόσο που σταμάτησε την ενεργή ενασχόληση με τη φωτογραφία, δεν επεδίωξε την συνολική προβολή του έργου του σε έκθεση ή έκδοση που ο ίδιος θα μπορούσε να έχει επιμεληθεί. Λόγω σεμνότητας και θεωρώντας ότι πρόσθεσε στο χώρο της φωτογραφίας τη δική του γραφή, το απέφευγε, παρά τις προτροπές του στενού οικογενειακού του περιβάλλοντος. Το Μουσείο Μπενάκη και οι συντελεστές της παρούσας έκδοσης καταθέτουν στον συνοδευτικό κατάλογο της αναδρομικής έκθεσης του Δημήτρη Χαρισιάδη την προσωπική τους άποψη, με την ελπίδα το αποτέλεσμα να πλησιάζει τις επιλογές του σπουδαίου αυτού δημιουργού…»

Γεωργία Ιμσιρίδου
«Βιώνοντας τον Δημήτρη Χαρισιάδη»
(Από την εισαγωγή του βιβλίου)


Ο Δημήτρης Χαρισιάδης υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες φωτογράφους της εποχής του, με ιδιαίτερη μόρφωση, αισθητική και πνευματική καλλιέργεια. Αφετηρία της φωτογραφικής του πορείας αποτέλεσε το αλβανικό μέτωπο (1940), όπου, ως έφεδρος αξιωματικός και επίσημος φωτογράφος του στρατού, απαθανάτισε τη ζωή των στρατιωτών και την επέλαση της ελληνικής στρατιάς. Το 1949 ίδρυσε το φωτογραφικό πρακτορείο «Δ. Α. Χαρισιάδης», με συνέταιρο τον Διονύση Ταμαρέση, το οποίο διατήρησε ως το 1985. Στο πλαίσιο της εμπορικής φωτογράφησης, ειδικεύτηκε στη βιομηχανική φωτογραφία και τη διαφήμιση. Ως φωτογράφος του Εθνικού Θεάτρου, αποτύπωσε μεγάλες στιγμές της ιστορίας του.
Παράλληλα, δεν σταμάτησε να φωτογραφίζει για προσωπική του ευχαρίστηση και να συμμετέχει σε εκθέσεις στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Ήταν ο μόνος Έλληνας φωτογράφος που έλαβε μέρος στην έκθεση «The family of Man» στη Νέα Υόρκη το 1955. Ιδρυτικό μέλος της «Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας», δραστηριοποιήθηκε σε όλους τους τομείς του σωματείου. Φωτογραφίες του έχουν βραβευθεί και δημοσιευτεί σε πλήθος βιβλίων, περιοδικών και εφημερίδων.