29/9/10

ΜΥΘΟΒΡΑΧΙΕΣ

Μυθοβραχίες τιτλοφορείται η έκθεση φωτογραφίας του Αλέξανδρου Βρεττάκου που θα εγκαινιαστεί την Τρίτη 5 Οκτωβρίου 2010, ώρα 20.00, στο βιβλιοπωλείο του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης στη Θεσσαλονίκη (Τσιμισκή 11). Η έκθεση, που παρουσιάζεται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης Contrast / Αντίθεση, θα διαρκέσει έως τις 23 Οκτωβρίου 2010.

«Πώς προέκυψαν οι “μυθοβραχίες”. Μερικά πράγματα στη ζωή μας προκύπτουν τυχαία. Ασχολούμενος με την επεξεργασία φωτογραφιών βράχων στον υπολογιστή μου, ανακάλυψα ότι διπλασιάζοντάς τις συμμετρικά με την τεχνική του καθρεπτι­σμού, σε κάποιες από αυτές παρουσιάζονταν παράξενες μορφές. Αυτό μου προκάλεσε έναν στιγμιαίο φόβο, αλλά και το ενδιαφέρον να ερευνήσω πιο σοβαρά το φαινόμενο, με αποτέλεσμα εδώ και έναν χρόνο να αναζητώ και να φωτογραφίζω βράχια γύρω από την Κοζάνη. Σ’ αυτές τις φωτογραφικές μου περιπλανήσεις βρέθηκα σε σημεία της περιοχής πολύ ιδιαίτερα. Εντόπισα παράξενους τεράστιους βράχους σε σημεία που δεν μου φαινόταν εντελώς φυσική η παρουσία τους, εγκαταλειμμένα λατομεία με σπασμένες κοτρόνες που κάποιος επέστρεψε στο φυσικό τους περιβάλλον, μυστικές λίμνες σε χαράδρες και βράχους που είναι αδύνατο να υποψιαστείς την ύπαρξή τους ξεπροβάλλοντας από το πουθενά.


Οι μορφές και τα όντα που προκύπτουν από τον συμμετρικό διπλασιασμό της εικόνας τους εναρμονίζονται απολύτως με την ελληνική μυθολογία περί Τιτάνων, Γιγάντων, Κυκλώπων και Εκατόγχειρων. “Η Γη, όσο και αν παρακαλούσε τον Ουρανό να αφήσει τα παιδιά της, αυτός της απαντούσε ότι "δεν ήθελε παιδιά-τέρατα"! Και άλλα παιδιά να γεννούσε, σκεφτόταν, την ίδια τύχη θα είχαν κι αυτά... θα τα πετούσε στα Τάρταρα!”», αναφέρει ο φωτογράφος στον κατάλογο του Φεστιβάλ.

Ο Αλέξανδρος Βρεττάκος γεννήθηκε το 1964 στην Κοζάνη, όπου ζει μέχρι σήμερα. Σπούδασε φωτογραφία στο Novi-Sad της Σερβίας (1986-89). Τη δεκαετία του ’90 δίδαξε φωτογραφία στη ΝΕΛΕ και στα ΙΕΚ Κοζάνης. Το 2002 δημιούργησε, σε συνεργασία με τον Δήμο Κοζάνης, το Φωτογραφικό Εργαστήρι «Φωτοδίοδος», όπου τα τελευταία έξι χρόνια διδάσκει αναλογική και ψηφιακή φωτογραφία. Έχει στο δυναμικό του 16 ατομικές εκθέσεις. Από το 2002 ασχολείται και με την έγχρωμη ψηφιακή φωτογραφία, κάνοντας αρκετούς πειραματισμούς για την καλύτερη κατανόηση των δυνατοτήτων της ψηφιακής εικόνας. Ταυτόχρονα, συνεχίζει την κλασική ανθρωποκεντρική φωτογραφία δρόμου των φωτογράφων του προηγούμενου αιώνα, καθώς πιστεύει ότι η ζωή βρίσκεται κάπου έξω, ανάμεσα σε ουρανούς και θάλασσες, σε βουνά και δρόμους, εκεί που συναντιούνται άνθρωπος και φως. Σήμερα εργάζεται ως καθηγητής Φυσικής Αγωγής και προπονητής καλαθοσφαίρισης.

Το Φεστιβάλ Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης «Contrast / Αντίθεση» διοργανώνεται πιλοτικά για πρώτη φορά με την πρωτοβουλία της φωτογραφικής ομάδας «Φωτοπόροι» του Πολιτιστικού Οργανισμού Δήμου Ελευθερίου Κορδελιού «Μελίνα Μερκούρη» και θα διαρκέσει από την 1 Οκτωβρίου έως τις 31 Δεκεμβρίου 2010.


Η φωτογραφική ομάδα «Φωτοπόροι», μετά από τέσσερις πετυχημένες διοργανώσεις της «Φωτογραφίας στα καφέ-μπαρ της Θεσσαλονίκης», διευρύνει το φεστιβάλ και αγκαλιάζει φωτογραφικές ομάδες και μεμονωμένους φωτογράφους, προσφέροντας στην πόλη ένα σύγχρονο, μεγάλο και πλήρες φεστιβάλ φωτογραφίας. Η αρχική σύλληψη βασίστηκε στην ιδέα ενός φωτογραφικού φεστιβάλ που θα διοργανώνεται και θα υποστηρίζεται από τους ίδιους τους συμμετέχοντες και στο οποίο θα συνυπάρχουν όλες οι φωτογραφικές δυνάμεις της χώρας. Στη φετινή διοργάνωση διατηρείται η φιλοσοφία των προηγούμενων φεστιβάλ, με τις εκθέσεις σε εναλλακτικούς χώρους, ενώ ταυτόχρονα προστίθενται κινηματογραφικές αίθουσες, θέατρα και συναυλιακοί χώροι. Παράλληλα, παρουσιάζονται εκθέσεις σε γνωστούς εκθεσιακούς χώρους της Θεσσαλονίκης, όπου φιλοξενούνται φωτογράφοι από όλη τη χώρα και το εξωτερικό, ενώ ιδιαίτερο βάρος έχει δοθεί σε νέους και πρωτοεμφανιζόμενους φωτογράφους.

Βιβλιοπωλείο ΜΙΕΤ, Τσιμισκή 11, Θεσσαλονίκη
Εγκαίνια: Τρίτη 5 Οκτωβρίου 2010, ώρα 20:00
Διάρκεια: 5 - 23 Οκτωβρίου 2010
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο 10:00 - 15:00, Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 10:00 - 21:00, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό.
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2310 288.036, fax: 2310 226.460
Email: bookstore-thessaloniki@miet.gr
http://www.miettsimiski11.blogspot.com

28/9/10

CONTRAST / ΑΝΤΙΘΕΣΗ

Έξι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες εκθέσεις φωτογραφίας παρουσιάζονται στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (Βασ. Όλγας 108), στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης Contrast / Αντίθεση. Πρόκειται για ισάριθμες ατομικές εκθέσεις φωτογράφων από διαφορετικές πόλεις της Ελλάδας και της Κύπρου, οι οποίες όμως συνδέονται θεματολογικά κάτω από το πρίσμα του διαμορφωμένου από τον άνθρωπο τοπίου.

Οι εκθέσεις Δομοστοιχεία της Αισθητικής του Αστικού Τοπίου του Μάκη Οικονομίδη, Άλογος
τόπος του Ανδρέα Κατσάκου, Με τη δύναμη του ανέμου του Μιχάλη Κωνσταντινίδη, Εξίσωση του Δημήτρη Παπαγεωργίου, Απουσία του Γιάννη Βουλγαράκη και Αστικές Μετα-μορφώσεις του Νικόλαου Μπέντα, εγκαινιάζονται την Παρασκευή 1 Οκτωβρίου 2010, ώρα 20.00, θα διαρκέσουν έως τις 24 Οκτωβρίου 2010 και θα λειτουργούν με το ακόλουθο ωράριο: Τρίτη έως Πέμπτη, Σάββατο, Κυριακή ώρες 10:00 - 18:00, Παρασκευή 10:00 - 14:00 και 18:00 - 21:00, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Για ομαδικές επισκέψεις πρέπει να προηγείται συνεννόηση με το Κέντρο στα τηλέφωνα 2310 295170-1.

Μάκης Οικονομίδης: Δομοστοιχεία της Αισθητικής του Αστικού Τοπίου
«Περπατώ στους δρόμους των πόλεων…
Εντυπωσιακά αρχιτεκτονήματα: δημόσια κτίρια, εκκλησίες, μουσεία, θέατρα, γραφεία εταιρειών, πολυκαταστήματα, γέφυρες, πολυκατοικίες. Οι τουρίστες τα ψάχνουν ακολουθώντας τον τουριστικό οδηγό. Σταματούν για λίγο. Τα φωτογραφίζουν και φωτογραφίζονται μπροστά τους.
Προσπερνώ….
Ψάχνω τα ασήμαντα, που δεν σχεδιάστηκαν για την αιωνιότητα. Τα ταπεινά, που δεν υπάρχουν στους τουριστικούς χάρτες. Ενίοτε δεν υπάρχουν σε κανένα χάρτη, αφού συνήθως η ύπαρξη τους είναι προσωρινή. Μερικές φορές φέρουν τροχούς για να μετακινούνται εύκολα, όπου η ανάγκη τα καλεί. Κάποτε παραμένουν σε αχρησία, έρμαια της φθοράς του χρόνου. Οι άλλοι τα προσπερνούν. Η ύπαρξή τους ενοχλεί. Επηρεάζουν αρνητικά την αισθητική των πόλεων. Δεν κατασκευάστηκαν για να την υπηρετήσουν. Εξυπηρετούν έναν συγκεκριμένο πρακτικό σκοπό. Γι’ αυτό τα ανέχονται. Και θα συνεχίζουν να τα ανέχονται, αφού η συνήθεια καθιστά μονιμότητα την προσωρινότητα.
Ευτυχώς…
Έτσι μπορώ να τα βρω. Να τα αναδείξω. Να προβάλω τη δική τους αισθητική, με την οποία συμπληρώνουν ταπεινά τη “σχεδιασμένη” αισθητική των πόλεων, καθιερώνοντας, μαζί με όλα τα άλλα, την “ντε φάκτο” αισθητική του σύγχρονου αστικού τοπίου.»

Ο Μάκης Οικονομίδης γεννήθηκε και ζει στη Λευκωσία. Ασχολείται με τη φωτογραφία από τα φοιτητικά του χρόνια. Είναι ιδρυτικό μέλος της «Φωτοδού», σωματείου για την καλλιτεχνική φωτογραφία στη Λευκωσία. (Ατομικές εκθέσεις: 2003 Λευκωσία, 2007 Λευκωσία, 2009 Θεσσαλονίκη. Ομαδικές εκθέσεις: 2002, 2004, 2006, 2008, 2009 Φωτοδός, Λευκωσία, 2004 Διεθνής Μήνας Φωτογραφίας, Αθήνα, 2005 «Κύπριοι Φωτογράφοι», Πράγα, 2008 Athens Photo Festival, Αθήνα, 2008 Διεθνές Φεστιβάλ Θάλασσας, Λεμεσός, 2008 «Κυπριακά Στιγμιότυπα», Λουξεμβούργο, 2010 ‘Cyprus Moments’, Λονδίνο.)

Μάκης Οικονομίδης

Ανδρέας Κατσάκος: Άλογος τόπος
Όπως αναφέρει ο Βασίλης Κάντας στον κατάλογο του Φεστιβάλ: «Οι εικόνες του Ανδρέα Κατσάκου είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα τοποθέτησης της φωτογραφικής πρακτικής στην πλευρά της “τρέλας” (madness) παρά της “ημερότητας” (tameness). Οι κατηγορίες αυτές, προτεινόμενες από τον Roland Barthes στον επίλογο του βιβλίου του Φωτεινός θάλαμος, βρίσκουν τον θεατή αντιμέτωπο με το δίλλημα του τι να επιλέξει να “δει/κατανοήσει” σε μια φωτογραφία. O Ανδρέας Κατσάκος φροντίζει να υπογραμμίσει την εγγενή ικανότητα του μέσου να προσεγγίσει τόπους και νοήματα που διατηρούν με την πραγματικότητα μια σχέση συγγενική φορμικά μα αόριστη λεκτικά/εννοιολογικά.
Η φωτογραφική του πρακτική απομακρύνεται από την αντιληπτικά ―εν δυνάμει― άτολμη, πράη, πειθήνια, εξημερωμένη (tame) εικόνα και μάλλον κυνηγά την αντιληπτικά παράτολμη, παράλογη, παρεξηγημένη, παράφρονα (mad) εικόνα. Υπηρετεί/υποτάσσεται στο μέσο, σχηματίζοντας /διεισδύοντας σε τόπους άλογους.»

Ο Ανδρέας Κατσάκος γεννήθηκε στην Λάρισα το 1973. Σπούδασε φωτογραφία στο Ι.Ι.Ε.Κ. E.S.P. με ειδικότητα «Τεχνικός λήψης φωτογραφίας». Σήμερα εργάζεται στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας. Με τη φωτογραφία ασχολείται ερασιτεχνικά από το 1996. Παρακολούθησε μαθήματα φωτογραφίας στη Φωτογραφική Λέσχη Λάρισας, όπου και είναι μέλος από το 1997. Παρακολούθησε αρκετά σεμινάρια/εργαστήρια και παρουσίασε την φωτογραφική του δουλειά σε φωτογραφικά λευκώματα που έχει εκδώσει η Φ. Λ. Λάρισας και η φωτογραφική ομάδα «Φωτοπόροι». Έχει εκθέσει τις φωτογραφικές του εργασίες σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις ανά την Ελλάδα. Δουλειά του επίσης δημοσιεύτηκε κατά καιρούς και σε διάφορα φωτογραφικά περιοδικά όπως το Photo Book, Αντιλήψεις, Φωτογράφος κ.ά. Το 2005 δημιούργησε και από τότε συντηρεί τον διαδικτυακό τόπο της Φωτογραφικής Λέσχης Λάρισας (http://www.fll.gr). Από το 2006 είναι ενεργό μέλος και της φωτογραφικής ομάδας «Φωτοπόροι», του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Ελευθερίου Κορδελιού. Το 2010 μαζί με τον Γρηγόρη Κατσιάνα δημιούργησαν και συντηρούν το διαδικτυακό φωτογραφικό περιοδικό Fmag. Τα τελευταία χρόνια έχει επιμεληθεί και οργανώσει αρκετές εκθέσεις φωτογραφίας και διάφορες άλλες φωτογραφικές εκδηλώσεις.

Ανδρέας Κατσάκος

Μιχάλης Κωνσταντινίδης: Με την δύναμη του ανέμου
«Στη φύση, που οι ίδιοι καταστρέφουμε, εναποθέτουμε και πάλι τις ελπίδες μας για ζωή εμείς οι άνθρωποι… Ζητάμε από αυτήν να αναγνωρίσει την ανάγκη μας να συνεχίσουμε να υπάρχουμε… Έτσι, συνδέουμε τη νέα με την παλαιότερη γνώση και δημιουργούμε θεόρατες μηχανές –κράμα από ατσάλι και Νου– προσφέροντάς τις δώρο στον Αίολο… Κι εκείνος, για αντάλλαγμα, επιτρέπει στις μηχανές να μετατρέπουν την κινητική ενέργεια του ανέμου σε ενέργεια ηλεκτρική… Συνομωσία μυστική μεταξύ ανθρώπου, θεού και μηχανής. Αν είσαι τυχερός, μπορείς για μια φορά στη ζωή σου να “ακούσεις” τη συνομιλία…»

Ο Μιχάλης Κωνσταντινίδης γεννήθηκε στις Σέρρες και σπούδασε νοσηλευτική. Τα τελευταία 17 χρόνια εργάζεται ως επαγγελματίας φωτογράφος και παράλληλα διδάσκει την τέχνη της φωτογραφίας, από το 1995 στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Σερρών του Υπουργείου Πολιτισμού και παλαιότερα στα Κ.Ε.Ε Σερρών του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, στο Ευρωπαϊκό Σωματείο Λειτουργών Παραστατικών Τεχνών, στο πρόγραμμα Αισθητικής Αγωγής του Δήμου Ν. Ζίχνης και στο 3ο Γυμνάσιο Σερρών. Τα τελευταία χρόνια δημιούργησε τη φωτογραφική ομάδα του Σωματείου Εφαρμοσμένων Τεχνών «Πολύτεχνο» με αξιόλογη δραστηριότητα στις Σέρρες. Παρακολούθησε μαθήματα φωτογραφίας στη Ν.Ε.Λ.Ε. Σερρών και επιμορφωτικά σεμινάρια φωτογραφίας και κινηματογράφου του Υπουργείου Πολιτισμού σε διάφορες πόλεις της Ελλάδος, όπου του δόθηκε η ευκαιρία να εμπλουτίσει τις γνώσεις του, αλλά και να ανταλλάξει απόψεις με σημαντικούς καλλιτέχνες του είδους. Βραβεύτηκε ως φωτογράφος της UNESCO Σερρών, για τη συλλογή και την παρουσίαση φωτογραφιών με θέμα «Ο δρόμος της ελιάς», ενώ το 1999 επιμελήθηκε την πρώτη έκδοση του φωτογραφικού λευκώματος με τίτλο «Αγιορείτικες όψεις». Τιμήθηκε με 28 βραβεία και επαίνους σε πανελλήνιους διαγωνισμούς και 5 πανευρωπαϊκούς, ενώ απαριθμεί 14 ατομικές εκθέσεις φωτογραφίας στην Ελλάδα και 43 ομαδικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Κατέκτησε την πρώτη θέση στον ευρωπαϊκό φωτογραφικό διαγωνισμό της E.W.E.A με θέμα την αιολική ενέργεια, ενώ μια άλλη φωτογραφία του, με θέμα και πάλι την αιολική ενέργεια, βρίσκεται ανάμεσα στις 500 καλύτερες παγκοσμίως και επιλέχθηκε στον 27ο διαγωνισμό του γαλλικού περιοδικού Photo. Το 2009 εξέδωσε το λεύκωμα με τίτλο Ταξίδι μυσταγωγικό στην Αθωνική πολιτεία (εκδ. Σταμούλη).

Μιχάλης Κωνσταντινίδης

Δημήτρης Παπαγεωργίου: Εξίσωση
«Λένε ότι μερικά πράγματα είναι προκαθορισμένα να γίνουν πριν καν εμείς τα φανταστούμε. Πάντα μου άρεσε να “χάνομαι” στα πρόσωπα, τα τοπία και τα πράγματα. Ήταν σαν να έφτιαχνα τον δικό μου κόσμο με επιλεγμένους πρωταγωνιστές και προσεκτικά διαλεγμένα σκηνικά. Εξέλιξη αυτού... η φωτογραφία. Μόνο που τώρα τους πρωταγωνιστές και τα σκηνικά τα βλέπω μέσα από το φακό. Τον φωτογραφικό φακό. Και η μεταξύ τους σύνδεση, με συνιστώσες τον τόπο και τον χρόνο, με οδηγούν στην εξίσωσή τους. Η γέφυρα με μάγεψε από την πρώτη στιγμή που είδα τη μεγαλοπρέπειά της να αναδεικνύεται μέσα από το μπλε της θάλασσας. Οι γωνίες που σχημάτιζαν τα σύρματα, το παιχνίδι με το φως και η μοναδική κομψότητα και καλαισθησία της κατασκευής με ώθησαν στην ινκόγκνιτο φωτογράφησή της. Μετά από δύο χρόνια δουλειάς, κατέληξα στην “Εξίσωση”. Στην εξίσωση της τέχνης και της αγάπης, του κατορθωτού και του ακατόρθωτου, του θεμιτού και του αθέμιτου…»

Η πρώτη επαφή του Δημήτρη Παπαγεωργίου με τη φωτογραφία έγινε, όταν τυχαία ανακάλυψε τις ξεχασμένες φωτογραφικές μηχανές στο ντουλάπι του πατέρα του. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Φωτογραφίας του Ι.Ι.Ε.Κ. «Ακμή», μέλος του Φωτογραφικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, καθώς και της φωτογραφικής ομάδας Mirror.

Δημήτρης Παπαγεωργίου

Γιάννης Βουλγαράκης: Απουσία
«*απουσία, η* (ουσ.)• το να μην είναι κάποιος ή κάτι εκεί όπου θα έπρεπε ή θα μπορούσε να είναι / μη ύπαρξη, έλλειψη.

“Όταν εγώ λείπω, ο κόσμος εξακολουθεί να υπάρχει;” Πόσο επηρεάζει η ανθρώπινη απουσία ή παρουσία τον χώρο; Μεταβάλουμε τόσο δραστικά τα αντικείμενα γύρω μας; Κι όταν φεύγουμε διατηρούν αυτά κάτι από εμάς;
Ερωτήσεις που αγγίζουν το μεταφυσικό και απαντήσεις που είναι αδύνατο να δοθούν. Μια ανάγνωση φωτογραφιών με γνώμονα το κατά πόσον βάζουμε την υπογραφή μας στα αντικείμενα και τους χώρους που αφήνουμε πίσω μας. Μια ανάγνωση που αναζητά “παρόντες - απόντες”».

Ο Γιάννης Βουλγαράκης γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα, σπούδασε γραφικές τέχνες, και φωτογραφία και είναι απόφοιτος του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστήμιου στη θεματική ενότητα «Σπουδές στον ελληνικό πολιτισμό». Είναι επαγγελματίας φωτογράφος από το 1997, έχοντας αδιάκοπη εκθεσιακή δράση με αρκετές ομαδικές και ατομικές εκθέσεις. Έχει επίσης επιμεληθεί εκθέσεις φωτογραφίας και εκδόσεις φωτογραφικών λευκωμάτων. Τα τελευταία χρόνια εργάζεται στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (στο Τμήμα της Ψηφιοποίησης του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης), ενώ παράλληλα διδάσκει φωτογραφία σε ιδιωτικές σχολές. Φωτογραφικές του εργασίες έχουν εκδοθεί με τους ακόλουθους τίτλους: Θαλασσινά περάσματα (Αθήνα 2002), Εικόνες της Θράκης (Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, Αθήνα 2005) και Η ταυροθυσία στον Μανταμάδο (Επιστήμης Κοινωνία, Αθήνα 2009).

Γιάννης Βουλγαράκης

Νικόλαος Μπέντας: Αστικές Μετα-μορφώσεις
«Οι φωτογραφίες αυτής της ενότητας είναι ένα μικτό σύνολο εργασίας παλαιών και νέων τεχνικών και νοοτροπιών που δανείζονται στοιχεία από το κίνημα του φωτογραφικού πικτορεαλισμού 1780-1899, από την κλασική αλλά και τη σύγχρονη ζωγραφική και, φυσικά, από την ψηφιακή τεχνολογία.
Η αυτομεταμόρφωσή μου από οπαδό του κλασικού δόγματος της καθαρής εικόνας σε οπαδό του νέου σουρεαλισμού, μέσα από τη διαδικασία της αυτοαναζήτησης πολλών ετών, δίνει ένα έργο αρκετά ώριμο και σφιχτό, που δεν αφήνει περιθώρια ελιγμών έξω από τα συγκεκριμένα όρια. Σχήματα και γραμμές αναδεικνύονται μέσα από τον έντονο φορμαλισμό, ουδέτερα λευκά με μαύρα ξεσηκώνουν το φόντο, φωτοσκιάσεις και φωτοσυνθέσεις αποκαλύπτουν το ανάγλυφο της εικόνας, αντιθέσεις και έντονα χρώματα από τον χώρο της γραφιστικής και τέλος η μίμηση της pop art (1960-1980), παραπέμπουν περισσότερο στη ζωγραφική και λιγότερο στη φωτογραφία, κι ας είναι γεννημένες μέσα από την φωτογραφική αποτύπωση και απόδοση της εικόνας. Οι λήψεις εκτελούνται πάντα από μια φωτογραφική μηχανή και επεξεργάζονται ως τέτοιες, από τη ματιά και τη σκέψη μου. Μ’ ενδιαφέρει η δημιουργία ενός χρωματικού παζλ, του οποίου τα επιμέρους κομμάτια να δίνουν ζωντάνια στο σύνολο της στατικής εικόνας, που μεταλλάσσεται, αναδεικνύοντας ένα μετα-μορφωμένο αστικό τοπίο, μέσω του οποίου ο καθένας μπορεί να ταξιδέψει ελεύθερα, εκεί όπου ορίζει η δική του προσωπική φαντασία.»

Ο Νικόλαος Μπέντας ασχολείται με την φωτογραφία από το 1981. Διδάσκει σε τμήματα με αντικείμενο τη φωτογραφία από το 1993 μέχρι και σήμερα και έχει περισσότερες από 50 εκθέσεις στο ενεργητικό του. Είναι καθηγητής στον Α.Κ.Τ.Ο. και ιδρυτής της Φωτογραφικής Λέσχης Κατερίνης και της Φωτογραφικής Ομάδας του Νομού Πιερίας. Το συγγραφικό του έργο αριθμεί 8 βιβλία σχετικά με τη φωτογραφία και αρκετά λευκώματα. Αρθρογραφεί από το 1995 στο περιοδικό Γυάλινο Μάτι και από το 1999 στο περιοδικό Φωτογραφικό Είδωλο.

Νικόλαος Μπέντας

Το Φεστιβάλ Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης Contrast / Αντίθεση διοργανώνεται πιλοτικά για πρώτη φορά με την πρωτοβουλία της φωτογραφικής ομάδας «Φωτοπόροι» του Πολιτιστικού Οργανισμού Δήμου Ελευθερίου Κορδελιού «Μελίνα Μερκούρη» και θα διαρκέσει από την 1 Οκτωβρίου έως τις 31 Δεκεμβρίου 2010.

Η φωτογραφική ομάδα «Φωτοπόροι», μετά από τέσσερις πετυχημένες διοργανώσεις της «Φωτογραφίας στα καφέ-μπαρ της Θεσσαλονίκης», διευρύνει το φεστιβάλ και αγκαλιάζει φωτογραφικές ομάδες και μεμονωμένους φωτογράφους, προσφέροντας στην πόλη ένα σύγχρονο, μεγάλο και πλήρες φεστιβάλ φωτογραφίας. Η αρχική σύλληψη βασίστηκε στην ιδέα ενός φωτογραφικού φεστιβάλ που θα διοργανώνεται και θα υποστηρίζεται από τους ίδιους τους συμμετέχοντες και στο οποίο θα συνυπάρχουν όλες οι φωτογραφικές δυνάμεις της χώρας. Στη φετινή διοργάνωση διατηρείται η φιλοσοφία των προηγούμενων φεστιβάλ, με τις εκθέσεις σε εναλλακτικούς χώρους, ενώ ταυτόχρονα προστίθενται κινηματογραφικές αίθουσες, θέατρα και συναυλιακοί χώροι. Παράλληλα, παρουσιάζονται εκθέσεις σε γνωστούς εκθεσιακούς χώρους της Θεσσαλονίκης, όπου φιλοξενούνται φωτογράφοι από όλη τη χώρα και το εξωτερικό, ενώ ιδιαίτερο βάρος έχει δοθεί σε νέους και πρωτοεμφανιζόμενους φωτογράφους.

Σύλληψη - σχεδιασμός - συντονισμός:
Φωτογραφική ομάδα «Φωτοπόροι»
Πολιτιστικού Οργανισμού Δήμου Ελευθερίου Κορδελιού «Μελίνα Μερκούρη»
Καραβαγγέλη 12, Ελευθέριο Κορδελιό, Τ.: +30 2310 770212, 2310 757272
fotoporoi@gmail.com, http://www.fotoporoi.gr/

ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Βασ. Όλγας 108, Θεσσαλονίκη, T.: +30 2310 295170-1, F: +30 2310 295276
mietthe2@otenet.gr, http://www.miet.gr/

21/9/10

Η ΚΑΚΟΠΑΝΤΡΕΜΕΝΗ

Η κακοπαντρεμένη
(Ρίμα για τον γέρο και το κορίτσι)

Επιμέλεια: Arnold van Gemert σε συνεργασία
με την Ireen Beijerman
Θεσσαλονίκη, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη) 2010
83 σελ., τιμή 12.66 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 11.39


Η Κακοπαντρεμένη ή Ρίμα για τον γέρο και το κορίτσι είναι ανώνυμο, σατιρικό και διδακτικό ποίημα, του 15ου αιώνα ή των αρχών του 16ου, με θέμα τον ηλικιακά και κοινωνικά αταίριαστο γάμο μιας νέας κοπέλας με ένα γέρο, που δίνει ως πλούσιο "αντίπροικο" ρούχα, χρήματα, ακόμη και ακίνητα. Με αφηγήτρια (ίσως και συγγραφέα) μια πολύπλευρη και ελευθερόστομη γυναίκα, το ποίημα απευθύνεται κυρίως στα ανύπαντρα κορίτσια, προειδοποιώντας για τις συνέπειες ενός τέτοιου γάμου. Ο βρομερός, αδύναμος και ερωτικά ανίκανος γέρος σύζυγος, οι πικρές εμπειρίες της νεαρής γυναίκας που μόνη ελπίδα της είναι να μείνει σύντομα χήρα, και οι ηδονές του έρωτα ανάμεσα σε δυο νέους εραστές συνθέτουν τις επιμέρους όψεις ενός δημοφιλούς λογοτεχνικού θέματος με μακρά παράδοση.

Στον αντίποδα της αντίληψης που ταυτίζει τα γηρατειά με τη σοφία, ο ερωτευμένος γέρος βρίσκεται ανάμεσα στα κωμικά πρόσωπα του Μενάνδρου, του Πλαύτου, του Έρασμου, ενώ το παράπονο της νέας γυναίκας που υποχρεώνεται να πάρει για άντρα της έναν γέρο είναι επίσης γνωστό θέμα του Βοκάκιου αλλά και των μεσαιωνικών γαλλικών και ιταλικών «τραγουδιών της κακοπαντρεμένης». Εξίσου διαδεδομένο με το λογοτεχνικό είναι και το εικονογραφικό θέμα των «αταίριαστων ζευγαριών», ιδιαίτερα κατά τον 16ο αιώνα και τις αρχές του 17ου, στη Γερμανία και τις Κάτω Χώρες.

Quinten Matsijs, Αταίριαστο ζευγάρι (περ. 1520-1525)

Η Κακοπαντρεμένη, σε επιμέλεια του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ Arnold van Gemert (με τη συνεργασία της Ireen Beijerman) είναι το πρώτο βιβλίο μιας νέας σειράς του Ινστιτούτου με χρηστικές εκδόσεις παλιότερων κειμένων της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Σκοπός της σειράς είναι η γνωριμία και η εξοικείωση του μορφωμένου αλλά μη εξειδικευμένου κοινού με λογοτεχνικά κείμενα παλιότερων περιόδων της νεοελληνικής λογοτεχνίας μέσα από πρακτικές, εύχρηστες και αξιόπιστες επιστημονικά εκδόσεις, που απαλάσσουν τον αναγνώστη από την ανάγκη να ψάξει ο ίδιος πρόσθετα βοηθήματα για την κατανόηση των έργων (λεξικά, εγκυκοπαίδειες, ειδική βιβλιογραφία κτλ.).

13/9/10

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΜΙΑΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ

Έλλη Παππά
ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΜΙΑΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ

Εισαγωγή ─ επιμέλεια: Τάσος Σακελλαρόπουλος
Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη 2010
349 σελ., τιμή 18.00 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 16.20


Η Έλλη Παππά κατέθεσε, το 1993 και το 1995, δύο κείμενά της στα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη, θέτοντας ως προϋπόθεση να δημοσιευτούν μόνο μετά τον θάνατό της. Το πρώτο κείμενο ήταν ένα δακτυλόγραφο 52 σελίδων, με τίτλο Υπόθεση Πλουμπίδη, και το δεύτερο μία ομάδα κειμένων (συνολικά 108 σελίδες) απαρτιζόμενη από: προλογικό σημείωμα με τίτλο Λίγα λόγια, αυτοβιογραφικό κείμενο, σώμα άρθρων της στις εφημερίδες Αυγή και Νέα με τίτλο Παράρτημα, κείμενο με τίτλο Γράμματα στον γιο μου και ιδιόχειρο γράμμα του Νίκου Πλουμπίδη προς την ίδια με ημερομηνία 4. V. 52. Το Μουσείο Μπενάκη, ανταποκρινόμενο στην επιθυμία της δωρήτριας, ξεκίνησε την προετοιμασία της έκδοσης μετά τον θάνατό της, τον Οκτώβριο του 2009 και σήμερα παραδίδει στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό αυτούσια και δίχως παρεμβάσεις το σύνολο αυτής της μαρτυρίας.

Πρόκειται για μία σύνθεση της ελληνικής πολιτικής σκηνής και της προσωπικής της διαδρομής, από τις αρχές της δεκαετίας του 1940 έως τα τέλη της δεκαετίας του 1980. Οι πολιτικές της εμπειρίες και τα προσωπικά της βιώματα από εκείνη τη μακρά ιστορική περίοδο αναδεικνύουν όχι μόνο την προσωπική της διαδρομή, αλλά και τις ελπίδες, τις επιτυχίες, τις εντάσεις, τις συγκρούσεις και τα αδιέξοδα της ελληνικής Αριστεράς μέσα στο τοπίο του λαϊκού κινήματος. Παράλληλα καταγράφονται οι σχέσεις της με εμβληματικά πρόσωπα του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος, όπως ο Νίκος Πλουμπίδης. Κυρίως όμως, στα κείμενα κυριαρχεί η σχέση της με τον Νίκο Μπελογιάννη.

Νίκος Μπελογιάννης

Κυρίαρχο πρόσωπο στο βιβλίο, εκτός από τον Νίκο Μπελογιάννη, είναι ο Νίκος Πλουμπίδης. Μέσα από την παρουσίαση της δράσης του, του οράματός του, της κομματικής πειθαρχίας που τον χαρακτήριζε και των επαφών του με άλλα πολιτικά πρόσωπα, εντός και εκτός Αριστεράς, η συγγραφέας προβάλει και την δική της πολιτική θέση για τον δρόμο της Αριστεράς μετά τον εμφύλιο πόλεμο. Ξεδιπλώνεται έτσι, με τρόπο προσωπικό και συχνά δραματικό το εσωτερικό τοπίο, οι διαφορετικές προσεγγίσεις και οι αντιθέσεις για τις τύχες του ελληνικού αριστερού κινήματος.

Νίκος Πλουμπίδης

Τα κείμενα χαρακτηρίζονται από τον προσωπικό της τόνο και συναρτώνται με το είδος και το μέγεθος της εμπλοκής της στα πράγματα που έζησε. Τα χαρακτηριστικά αυτά δεν καθιστούν την μαρτυρία της αδύναμη: αυτή παραμένει ένα ουσιαστικό ιστορικό τεκμήριο μιας πολύ σκληρής εποχής με μεγάλα πολιτικά ελλείμματα. Πρόκειται για μια ισχυρή, προσωπική βέβαια, κατάθεση μιας αγωνίστριας που δεν εξαργύρωσε τη δράση της με ασύμβατη για το προσωπικό της παρελθόν, προσωπική καριέρα.

Έλλη Παππά

Η μαρτυρία της Έλλης Παππά έρχεται να ενισχύσει το σύνολο των καταθέσεων για την εμφυλιακή και μετεμφυλιακή Ελλάδα, για τη ζωή στις φυλακές, για τις διώξεις και τις δίκες των Ελλήνων κομμουνιστών. Η κατάθεσή της, μια μαρτυρία από την πλευρά της Αριστεράς, προσθέτει κρίσιμα στοιχεία στο οικοδόμημα της ελληνικής ιστορίας. Ενδυναμώνεται με τον τρόπο αυτόν, το σύνολο των αυτοπτών μαρτύρων, με όποια πλευρά κι αν στρατεύθηκαν. Η αποτίμηση, ο συνυπολογισμός αυτής της σύνθεσης, του συνόλου δηλαδή του ελληνικού παρελθόντος, πλουτίζει και μαζί αποσαφηνίζει την εικόνα του. Η σύνθεση και η σύνδεση των μαρτυριών αυτών τις καθιστά «παρατηρητήρια της Ιστορίας» και τοποθετεί την αποτίμηση του παρελθόντος έξω από τις καθηλώσεις που ορίζει η περιχαρακωμένη εμμονή και επιμονή στις ποικίλες συγκρούσεις.



Η Έλλη Παππά γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1920. Οι γονείς της, η ίδια και τα αδέλφια της, μεταξύ των οποίων και η Διδώ Σωτηρίου, έφτασαν στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκαν στον Πειραιά μετά την καταστροφή του 1922. Ήδη από τα νεανικά της χρόνια, την εποχή της Μεταξικής Δικτατορίας, εντάχθηκε στο λαϊκό κίνημα, μετέχοντας ενεργά σε αντικαθεστωτικές οργανώσεις. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, στρατεύτηκε στην Αντίσταση, στις γραμμές του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ) και του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΚΚΕ). Την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου έγινε μέλος του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ και μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας έλαβε μέρος στην προσπάθεια του κόμματος να ανασυγκροτήσει το μηχανισμό δράσης στη μετεμφυλιακή Αθήνα. Σε αντίξοες συνθήκες συνεργάστηκε στενά με ηγετικά στελέχη, όπως ο Νίκος Πλουμπίδης και ο Νίκος Μπελογιάννης, με τον οποίο συνδέθηκε και απέκτησε έναν γιο, τον Νίκο, που γεννήθηκε όταν και οι δύο είχαν πλέον συλληφθεί από τις αρχές ασφαλείας, τα Χριστούγεννα του 1950.

Η Έλλη Παππά, καταδικάστηκε σε θάνατο τον Φεβρουάριο του 1952, μαζί με τον Νίκο Μπελογιάννη και τους συναγωνιστές του Δημήτρη Μπάτση, Νικόλαο Καλούμενο και Ηλία Αργυριάδη∙ εκείνη δεν εκτελέστηκε γιατί ο γιος της ήταν, εκείνη την εποχή, μόλις επτά μηνών.

Μετά την αποφυλάκισή της από τις φυλακές Αβέρωφ, στο τέλος του 1963, εξακολούθησε τη δράση της στο αριστερό κίνημα. Εντάχθηκε στο νόμιμο μηχανισμό της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ) και συνέβαλε στον αγώνα για τον εκδημοκρατισμό των πολιτικών συνθηκών που επικρατούσαν τότε, εργαζόμενη παράλληλα ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα Δημοκρατική Αλλαγή. Τις πρώτες ημέρες μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 συνελήφθη και πάλι από το μηχανισμό ασφαλείας του δικτατορικού καθεστώτος και εξορίστηκε στη Γυάρο, απ’ όπου αποφυλακίστηκε για λόγους υγείας το 1968.

Κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας, όπως και μετά τη μεταπολίτευση του 1974, εργάστηκε ως συντάκτρια λημμάτων σε εγκυκλοπαίδειες και ως δημοσιογράφος σε εφημερίδες μέχρι το 1990. Από τότε και έως τον θάνατό της ασχολήθηκε με τη συγγραφή άρθρων και βιβλίων σχετικών με την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και τα πολιτικά ζητήματα του δέκατου ένατου και του εικοστού αιώνα. Πέθανε στην Αθήνα στις 27 Οκτωβρίου του 2009.

Διαβάστε το άρθρο του Διονύση Ν. Μουσμούτη στην έντυπη έκδοση Βιβλιοθήκη της εφημερίδας Ελευθεροτυπία (9/10/2010) εδώ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΟΥΛΛΑΣ (1935-2010)

Πέθανε το βράδυ του Σαββάτου (11/9/2010) σε ηλικία 75 ετών στη Θεσσαλονίκη ο ομότιμος καθηγητής της νεοελληνικής γλώσσας Παναγιώτης Μουλάς - ενας από τους σημαντικότερους φιλολόγους - μελετητές της ελληνικής γραμματείας.

Γεννημένος το 1935 στο Κιλκίς ο Παναγιώτης Μουλλάς σπούδασε φιλολογία στο Παν/μιο Θεσσαλονίκης. Υπήρξε επιστημονικός συνεργάτης του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών στην Αθήνα (1961-1966) και έζησε για πολλά χρόνια στο Παρίσι (1966-1977), όπου δίδαξε νεοελληνικά στο Παν/μιο της Nanterre και στο Νεοελληνικό Ινστιτούτο της Σορβόννης. Το 1977 εξελέγη καθηγητής της νεοελληνικής φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ. Έκτοτε ζούσε και δίδασκε στη Θεσσαλονίκη.

Είχε την φιλολογική επιμέλεια δεκάδων εκδόσεων, συνέγραψε εκατοντάδες δοκίμια - μελέτες για τη νεοελληνική πεζογραφία και ποίηση ενώ μεταφράσεις του κλασικών έργων έχουν χρησιμοποιηθεί στο σύγχρονο θέατρο. Βιβλία του:

Λουκιανού: Εταιρικοί και νεκρικοί διάλογοι (προλεγόμενα, μετάφραση, σημειώσεις) Γαλαξίας 1967.
Γκ. Φλωμπέρ: Η αισθηματική αγωγή (χρονολόγιο, προλεγόμενα, βιβλιογραφία, μετάφραση, σημειώσεις), Γαλαξίας 1971, Οδυσσέας 1981.
Α. Παπαδιαμάντης αυτοβιογραφούμενος (εισαγωγή, κείμενα, κρίσεις), Ερμής 1974, 1981.
Γ. Μ. Βιζυηνός: Νεοελληνικά διηγήματα (εισαγωγή, κείμενα, κρίσεις), Ερμής 1980.
Για τη μεταπολεμική μας πεζογραφία - Κριτικές καταθέσεις, Στιγμή 1989,
O Χώρος του Εφήμερου. Στοιχεία για την παραλογοτεχνία του 19ου αιώνα (Εκδ. Σοκόλη 2007 ) κ.α

9/9/10

ΑΝΗΡ ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΕΚΟΣΜΗΜΕΝΟΣ

Jean-Pierre Vernant
ανήρ παιδεία κεκοσμημένος
Πρακτικά επιστημονικής ημερίδας στη μνήμη του
Ρέθυμνο, 23 Νοεμβρίου 2007

Κείμενα: Στέλλα Γεωργούδη, Αριάδνη Γκάρτζιου-Τάττη,
Sally C. Hamphreys, Claude Mosse, Ειρήνη Χαλκιά
Επιμέλεια: Στέλλα Γεωργούδη, Χρήστος Λούκος
Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης ─ Εκδόσεις
Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης 2010
104 σελ., τιμή 10.00 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 9.00


Ο τόμος αυτός αποτελεί τιμητικό αφιέρωμα στον επιφανή μελετητή και γνώστη του αρχαίου ελληνικού κόσμου ─τον Γάλλο Jean-Pierre Vernant. Τα πέντε κείμενα που δημοσιεύονται εδώ επιχειρούν, το καθένα από τη σκοπιά του και με την ιδιαιτερότητά του, να παρουσιάσουν, να διερευνήσουν, να συζητήσουν ορισμένα καίρια θέματα που διατρέχουν το έργο του Vernant, ορισμένες απόψεις και ερμηνείες που διετύπωσε και ανέπτυξε στις μελέτες του. Διερευνώνται κυρίως το πολιτικό πρότυπο που συνιστούσε η ελληνική πόλις, και στο οποίο ο Vernant επικέντρωσε το έργο του· οι ερμηνευτικές κατευθύνσεις και οι τομές που χάραξε στη μελέτη του αρχαιοελληνικού πολιτισμού, η ανθρωπολογική προοπτική και η συγκριτική και δομική έρευνα που εφάρμοσε και ανέπτυξε στην εξέταση των θεσμών και των νοητικών μηχανισμών των αρχαίων Ελλήνων· η ανάλυση των μύθων και του αρχαίου δράματος, που καλύπτουν μεγάλο μέρος του έργου του Vernant, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της δημοκρατίας στην Αθήνα των κλασικών χρόνων· οι τρόποι προσέγγισης του Jean-Pierre Vernant στη μελέτη της αρχαίας ελληνικής θρησκείας, μέσω των μύθων, των ιερουργικών πρακτικών και των εικονιστικών παραστάσεων. Τέλος, ο τόμος αυτός είναι και φόρος τιμής στον πολίτη Vernant και στους συνεπείς αγώνες του για ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη.

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

8/9/10

ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΜΑΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ

ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΜΠΙΕΛΕΤΣΚΙ
Τα ελληνικά τοπωνύμια της Κριμαίας
και το γλωσσικό ιδίωμα των Ελλήνων
της Ουκρανίας

Αθήνα, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Ε.Μ.Π. 2009
256 σελ., τιμή 26.37 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 23.73


Ο καθηγητής της Κλασικής Φιλολογίας και Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κιέβου Ανδρέας Αλεξάνδρου Μπιελέτσκι (1911-1995) είχε γράψει πολλές εργασίες σχετικά με το ελληνικό ιδίωμα των Ελλήνων της Ουκρανίας και τα τοπωνύμια της Κριμαίας. Στο βιβλίο αυτό, δημοσιεύονται δύο από τις πιο σημαντικές εργασίες του στον εν λόγω τομέα.

Στην πρώτη, Τα ελληνικά τοπωνύμια της Κριμαίας, καταγράφονται εκατοντάδες τοπωνύμια, ερμηνεύονται, ετυμολογούνται και ταξινομούνται. Από την Κριμαία πέρασαν Σκύθες, Έλληνες της αρχαιότητας, Βυζαντινοί, Τάταροι, Γότθοι, Ρώσοι, Αρμένιοι, Έλληνες του Πόντου. Τα τοπωνύμια περιγράφουν όλες αυτές τις διαδοχικές αναμείξεις λαών και γλωσσών και απαιτεί πολύ οξυδέρκεια και αντικειμενικότητα από τον ερευνητή για να τα αναλύσει. Υπάρχουν τοπωνύμια που ξεκίνησαν από μια γλώσσα, στη συνέχεια ή μεταφράστηκαν στη νέα γλώσσα και συνέχισαν να υπάρχουν με τη μεταφρασμένη τους μορφή ή δημιουργήθηκαν νέα στην καινούργια γλώσσα.

Αν ληφθεί υπόψη ότι αυτό δεν συνέβη μία μόνο φορά αλλά πολλές, και ακόμη ότι μεγάλες μάζες των λαών της περιοχής άλλαζαν και γλώσσα (έχουμε έτσι ταταρόφωνους Έλληνες, ενώ όλοι γνώριζαν ρωσικά και παράλληλα ήξεραν και το αρχικό τους ποντιακό ιδίωμα), απαιτείται γνώση όχι μόνο της ιστορίας του τόπου αλλά και των γλωσσών αυτών. Ακόμη, δεν είναι «επίσημες» γλώσσες (τουρκικά, ελληνικά, ρωσικά) αλλά ιδιώματα (ταταρικά, ποντιακά κ.ά.) και μάλιστα χωρίς δική τους γραφή αλλά με χρήση ελληνικού, κυριλλικού ή τουρκικού αλφαβήτου, άρα καταλαβαίνει κανείς την πολυπλοκότητα του προβλήματος.

Στη δεύτερη, Το γλωσσικό ιδίωμα των Ελλήνων της Ουκρανίας, αναλύεται σε όλες τις πλευρές του. Το ιδίωμα αυτό βασίζεται στο ποντιακό ιδίωμα (οι Έλληνες της Ουκρανίας εγκαταστάθηκαν στην Κριμαία από τον Πόντο από τη Μεγάλη Αικατερίνη το 1778, αλλά βρήκαν εκεί και παλαιότερους ελληνικούς πληθυσμούς). Το ιδίωμα αναλύεται γλωσσολογικά, γραμματικά και συντακτικά, και γίνεται σύγκριση των διαφόρων τοπικών μορφών του. Και εδώ, ισχύουν όλα τα προβλήματα από την αλληλεπίδραση αρχαίων και μεσαιωνικών ελληνικών, ποντιακού ιδιώματος, ταταρικών, τουρκικών, ρωσικών.

Ο Α.Α. Μπιελέτσκι ευτύχησε με τη σύζυγό του Τατιάνα Ν. Τσερνισσόβα να οργανώσουν ερευνητικές αποστολές στην περιοχή μετά τον Πόλεμο, από το 1945 έως τις αρχές της δεκαετίας του '50, και αυτό είναι σημαντικό διότι το ιδίωμα ήταν ζωντανή γλώσσα τότε, και δεν είχε έλθει ως «αναβίωση» η νέα (επίσημη) ελληνική γλώσσα, πλεονεκτήματα που δεν μπορούν να έχουν οι σημερινές έρευνες.

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)


Ο Ανδρέας Αλεξάνδρου Μπιελέτσκι γεννήθηκε στο Χάρκοβο της Ουκρανίας στις 10 Αυγούστου 1911 και πέθανε στο Κίεβο στις 10 Απριλίου 1995. Δίδαξε Κλασική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Κιέβου και εργαζόταν στα Ινστιτούτα Γλωσσολογίας και Αρχαιολογίας της Ακαδημίας Επιστημών της Ουκρανίας. Οι σχεδόν 150 μελέτες του αναφέρονται στη θεωρητική γλωσσολογία, την κλασική φιλολογία, τις επιγραφές της Ολβίας, τη νεοελληνική διαλεκτολογία. Γνώριζε 17 γλώσσες, αρχαίες και σύγχρονες.

Από το 1945 ως το 1955 οργάνωσε τις διαλεκτολογικές αποστολές στην Κριμαία, στις οποίες και μετείχε μαζί με τη σύζυγό του Τατιάνα Ν. Τσερνισσόβα, όπου συγκέντρωσε και μελέτησε πλούσιο υλικό από το ζωντανό τότε ελληνικό ιδίωμα και τα τοπωνύμια της Κριμαίας.

Υπήρξε φλογερός φιλέλληνας, έγραψε ποιήματα στα νέα ελληνικά, διετέλεσε πρόεδρος του Σοβιετοελληνικού Συνδέσμου Φιλίας. Τον ανακήρυξε επίτιμο μέλος της η εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία.

Μετά το θάνατό του, οι μαθητές του στο Κίεβο ίδρυσαν τον Επιστημονικό Ιστορικό - Φιλολογικό Σύλλογο Ανδρέας Μπιελέτσκι με αντικείμενο τη μελέτη του ελληνισμού της Κριμαίας και τη διαφύλαξη και αξιοποίηση του αρχείου του.

4/9/10

ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ/ΒΙΒΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ

Michael Llewellyn Smith
Το όραμα της Ιωνίας

Μετάφραση: Λίνα Κάσδαγλη
Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2009
679 σελ. , τιμή 28.26 €, έκπτωση 10%
Tελική τιμή 25.43


Tον Iανουάριο του 1915, λίγο μετά την έναρξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η Bρετανία προσέφερε στην Eλλάδα σημαντικά εδαφικά αντισταθμίσματα στη Mικρά Aσία προκειμένου να μπει η Eλλάδα στον πόλεμο στο πλευρό της Aντάντ. H πρόταση αυτή υπήρξε αφετηρία μιας διαδοχής γεγονότων που κατέληξαν στην τραγωδία του 1922, με την καταστροφή της ελληνικής Σμύρνης και τον ξεριζωμό του ελληνισμού της Mικράς Aσίας.

Tο βιβλίο περιγράφει την κατοχή της Σμύρνης και τον μικρασιατικό πόλεμο σε σχέση με την ελληνική Mεγάλη Iδέα και τις διαμάχες των Mεγάλων Δυνάμεων στη Mέση Aνατολή. Iχνηλατεί τις απαρχές του «οράματος της Iωνίας» του Eλευθερίου Bενιζέλου αλλά και της ιδέας που μοιράστηκε με τον Nτέιβιντ Λόυντ Tζωρτζ για μια αγγλοελληνική συνεννόηση στην ανατολική Mεσόγειο. H συναρπαστική αφήγηση ζωντανεύει τα γεγονότα που διαμόρφωσαν την πολιτική και την κοινωνία της νεότερης Eλλάδας.


Renée Hirschon
Κληρονόμοι της μικρασιατικής καταστροφής

Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2006
484 σελ., τιμή 23.42 €, έκπτωση 20%
Tελική τιμή 18.74

Στην ελληνική ιστορία, το 1922 αποτελεί ορόσημο. Η Μικρασιατική Καταστροφή σήμανε το τέλος του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας και οδήγησε σε μια πρωτοφανή υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών ─μια επιχείρηση εθνοκάθαρσης, με τους όρους της εποχής. Όπως προέβλεπε η Σύμβαση της Λωζάννης, που υπογράφτηκε τον Ιανουάριο του 1923, 350.000 μουσουλμάνοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους στον ελλαδικό χώρο και πάνω από 1.000.000 ορθόδοξοι χριστιανοί ήρθαν πρόσφυγες στην Ελλάδα, αυξάνοντας τον πληθυσμό της χώρας κατά 25% μέσα σε δύο χρόνια.

Βασισμένη στην επιτόπια έρευνα της συγγραφέως αυτή η εθνογραφική μελέτη της Κοκκινιάς ─που ξεκίνησε ως προσφυγικός συνοικισμός για να γίνει μια αστική συνοικία του Πειραιά─ αποκαλύπτει ότι οι κάτοικοί της, πενήντα χρόνια μετά την εγκατάστασή τους, διατηρούσαν την αίσθηση της ιδιαίτερης ταυτότητάς τους, μολονότι μιλούσαν την ίδια γλώσσα με τους "ντόπιους Έλληνες", είχαν την ίδια θρησκεία και το ίδιο πολιτισμικό υπόβαθρο. Μέσα από την ανάλυση της διαδικασίας με την οποία δημιουργήθηκε και παγιώθηκε η αίσθηση της ξεχωριστής ταυτότητας, το βιβλίο εξετάζει την πολιτισμική συνέχεια και προσαρμογή, το ρόλο της μνήμης, τα σχήματα της κοινωνικής και της οικονομικής οργάνωσης, τη ζωή στη γειτονιά και τους ρόλους των φύλων, αλλά και την επίδραση των πολιτισμικών αξιών στο συμβολικό επίπεδο και στη χρήση του χώρου. Δημοσιευμένο το 1989, το βιβλίο αποτελεί την πρώτη εκτενή εθνογραφική μελέτη ενός αστικού χώρου στην Ευρώπη και παραμένει ένα από τα λίγα έργα που εξετάζουν εις βάθος μια προσφυγική κοινότητα.


Peter Robert Franke
Η Μικρά Ασία στους ρωμαϊκούς χρόνους

Μετάφραση: Γιάννης Τουράτσογλου
Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2006
149 σελ. , τιμή 12.11 €, έκπτωση 20%
τελική τιμή 9.69


Στο βιβλίο αυτό απεικονίζονται και περιγράφονται 512 νομίσματα που έκοψαν οι πόλεις της Μικράς Ασίας στα χρόνια της ρωμαϊκής κυριαρχίας. Τα νομίσματα αυτά απεικονίζουν με μοναδικό τρόπο, εντελώς διαφορετικό από ό,τι οι επιγραφές, οι πάπυροι ή οι φιλολογικές πηγές, τη ζωή όχι μόνο των Ελλήνων αλλά και των υπόλοιπων κατοίκων της περιοχής, βαθιά εξελληνισμένων στην πλειονότητά τους. Σ' αυτά δεν αποκαλύπτεται μόνον η κληρονομιά του παρελθόντος, αλλά αντικατοπτρίζεται και η απώλεια της πολιτικής ελευθερίας και της αυτοδιάθεσης των κατοίκων της Μικράς Ασίας, καθώς και ο περιορισμός της δραστηριότητάς τους σε καθαρά κοινοτικές υποθέσεις. Εξίσου εμφανής είναι και η ρωμαϊκή επικυριαρχία, η δυναμική παρουσία ορισμένων κατεξοχήν φιλελλήνων αυτοκρατόρων και η τελευταία αναλαμπή πολυάριθμων περιοχών.

Με τη συγκέντρωση και παράθεση των νομισμάτων επιχειρείται μια προσέγγιση στις θρησκευτικές δοξασίες και τα έθιμα του ελληνικού εκείνου κόσμου της Ανατολής και στις βαθμιαίες μεταβολές τους. Μολονότι τα μνημεία αυτά της ελληνικής τέχνης αποτελούν στο σύνολό τους μια ελάχιστα μελετημένη πηγή γνώσης, μπορούν να μας δώσουν πληροφορίες για το ρόλο της αυτοκρατορικής λατρείας ως συνδετικού κρίκου μέσα στο ρωμαϊκό imperium, για την επιβίωση αρχαίων μύθων, για τη σημασία ιστορικών γεγονότων και για την αδιάσπαστη δύναμη του ελληνισμού.


Σχετικές εκδόσεις άλλων ιδρυμάτων που μπορείτε να βρείτε στο βιβλιοπωλείο μας (επιλογή):

Η ελληνικότης των νομών Προύσης και Σμύρνης
Παντ. Μ. Κοντογιάννη. Αθήνα, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων 1919 (ανατύπωση 2006), σελ. 224, τιμή 10.45 €, έκπτωση 15%, τελική τιμή 8.88

Ο ελληνισμός της Μικράς Ασίας κατά τον Μεσαίωνα
Κωνσταντίνος Ι. Άμαντος. Αθήνα, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων 1919 (ανατύπωση 2005), σελ. 144, τιμή 10.45 €, έκπτωση 15%, τελική τιμή 8.88

Χριστιανικά μνημεία της Μικράς Ασίας
Γεώργιος Α. Σωτηρίου. Αθήνα, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων 1920 (Ανατύπωση 2006), σελ. 118, τιμή 10.45 €, έκπτωση 15%, τελική τιμή 8.88

Γεωγραφία της Μικράς Ασίας
Παντ. Μ. Κοντογιάννης. Αθήνα, Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων 1921 (Ανατύπωση 2000), σελ. 453, τιμή 10.45 €, έκπτωση 15%, τελική τιμή 8.88

Η Αττική Γη υποδέχεται τους πρόσφυγες το `22. Επιμέλεια έκδοσης: Άννα Καραπάνου. Αθήνα, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων 2006, σελ. 193, τιμή 12.00 €, έκπτωση 15%, τελική τιμή 10.20

Μυτιλήνη και Αϊβαλί (Κυδωνίες)
Επιμέλεια: Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης και Παναγιώτης Δ. Μιχαηλάρης. Αθήνα, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών Ε. Ι. Ε. 2007, σελ. 557, τιμή 35.00 €, έκπτωση 15%, τελική τιμή 29.75

Η Μικρά Ασία των θεμάτων
Β. Βλυσίδου – Ε. Κουντούρα – Σ. Λαμπάκης – Τ. Λούγγης – Α. Σαββίδης. Αθήνα, Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών Ε. Ι. Ε. 1998, σελ. 537, τιμή 44.00 €, έκπτωση 15%, τελική τιμή 37.40

Η Μικρά Ασία στην Επανάσταση του 1821
Τάκης Α. Σαλκιτζόγλου. Αθήνα, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού 2010, σελ. 318, τιμή 18.00 €, έκπτωση 10%, τελική τιμή 16.20

Πέρα από την καταστροφή
Επιστημονική Επιμέλεια: Γιώργος Τζεδόπουλος. Αθήνα, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού 2007, σελ. 190, τιμή 10.00 €, έκπτωση 15%, τελική τιμή 8.50

Η Σύλλη του Ικονίου
Τάκης Α. Σαλκιτζόγλου. Αθήνα, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού 2005, σελ. 189, τιμή 15.00 €, έκπτωση 15%, τελική τιμή 12.75

Ιωνία-Μάνα
Άννα Λαμπρινού-Χρηστοπούλου
Νέα Ιωνία-Κόρη
Ρέα Χρηστοπούλου-Ποταμίτη. Αθήνα, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού 2007, σελ. 278, τιμή 15.00 €, έκπτωση 15%, τελική τιμή 12.75

Πριήνη
Επιμέλεια Έκδοσης: Θανάσης Κωνσταντόπουλος. Αθήνα, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού 2000, σελ. 219, τιμή 47.00 €, έκπτωση 15%, τελική τιμή 39.95

Ιστορία της Πέργης
Μητροπολίτης Πέργης Ευάγγελλος Ι. Γαλάνης. Αθήνα, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού 2003, σελ. 262, τιμή 42.00 €, έκπτωση 15%, τελική τιμή 35.70

Η Μικρασιατική Εκστρατεία
Νικόλαος Μέρτζος. Θεσσαλονίκη, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών 2008, σελ. 198, τιμή 45.00 €, έκπτωση 10%, τελική τιμή 40.50

3/9/10

ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ/CD ΓΙΑ ΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ

Μουσικές της Ιωνικής Γης με τον Χρίστο Τσιαμούλη


Αθήνα, Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών-Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο Μέλπως Μερλιέ
Τιμή 17.90



Τραγούδια από παράλιες πόλεις
της Μικράς Ασίας και του Πόντου
Ηχογραφήσεις του
1930


Επιμέλεια ενθέτου, παραγωγής, έκδοσης: Μάρκος Φ. Δραγούμης, Θανάσης Μωραΐτης
Αθήνα, Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο – Φίλοι Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου Μέλπως Μερλιέ, τιμή 17.90

Ρεϊς-Ντερέ. Τραγούδια των προσφύγων
του Ρεϊς-Ντερέ Μικράς Ασίας

Καλλιτεχνική επιμέλεια παραγωγής: Θεοφάνης Σουλακέλης
Κέντρο Αιγαιακών Λαογραφικών & Μουσικολογικών Ερευνών
Τιμή 21.42

2/9/10

ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ... ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΟΣΑ ΔΕΝ ΕΣΒΗΣΕ Ο ΧΡΟΝΟΣ

ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ... αναζητώντας όσα δεν έσβησε ο χρόνος

Σενάριο-σκηνοθεσία: Δημήτρης Λουκόπουλος
Μουσική: Γιώργος Μαγουλάς
Διάρκεια: 124΄
Αθήνα, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
Τιμή 18.00 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 16.20


Πρόκειται για μία σειρά τεσσάρων ημίωρων ντοκιμαντέρ σε σενάριο και σκηνοθεσία του Δημήτρη Λουκόπουλου, τα γυρίσματα της οποίας έγιναν το Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 1998. Η αφήγηση στηρίζεται στο διάλογο δύο ψυχών, που περιπλανώνται στο χώρο και το χρόνο αναζητώντας τις ρίζες τους. Μέσα από αυτή την περιπλάνηση προσεγγίζουμε την ιστορία της Μικράς Ασίας στη διαχρονικότητά της.

Συγκεκριμένα, περιηγούμαστε είκοσι πόλεις της Μικράς Ασίας και ανακαλύπτουμε την ιστορία τους σε διαφορετικές χρονικές περιόδους από την Αρχαιότητα έως σήμερα. Ο κινηματογραφικός φακός περνά μέσα από τις εποχές και αναδεικνύει τις ιδιαιτερότητές τους· η Αρχαιότητα, το Βυζάντιο και τα Νεότερα χρόνια διαπλέκονται, δημιουργώντας το πολιτισμικό μωσαϊκό που χαρακτηρίζει τη Μικρά Ασία.

Το οδοιπορικό, που ξεκινά από την 'Ασσο και καταλήγει στα Μύρα, περιλαμβάνει τις εξής πόλεις: 'Ασσο, Πέργαμο, Αϊβαλί, Μοσχονήσια, Τέω, Ερυθραί, Μαγνησία, Σμύρνη, Έφεσο, Κλάρο, Πριήνη, Μίλητο, Σιρίντζε, Δίδυμα, Ηράκλεια, Κνίδο, Καύνο, Ξάνθο, Λίβισι, Μύρα. Η σειρά εμπλουτίζεται με τρισδιάστατες αναπαραστάσεις μνημείων. Συγκεκριμένα, σε τρισδιάστατη μορφή εμφανίζονται ο ναός της Αθηνάς στην 'Ασσο, ο βωμός του ναού της Λευκοφρυηνής Αρτέμιδος στη Μαγνησία, η Αγορά και το Βουλευτήριο της Μιλήτου, το λιμάνι της Κνίδου και τρία λατρευτικά κτήρια της ακρόπολης της Ξάνθου.

● Από την 'Ασσο στο Αϊβαλί
Αφήγηση: Ευγενία Μαραγκού, Αλέξανδρος Ράπτης

Η περιήγηση ξεκινά από την 'Ασσο, την αποικία των Μηθυμναίων, που ιδρύθηκε στις αρχές της πρώτης χιλιετίας π.Χ. Ήταν μία από τις σημαντικότερες πόλεις των μικρασιατικών παραλίων απέναντι από τη Λέσβο. Η πόλη είχε τα ωραιότερα τείχη του ελληνικού κόσμου, που χρονολογούνται στη Βυζαντινή εποχή. Ο κινηματογραφικός φακός εστιάζει στο ναό της θεάς Αθηνάς, στην Παλαίστρα, στο θέατρο, στην Αγορά, στη Νεκρόπολη.

Επόμενος σταθμός είναι η Πέργαμος, ένα αξιόλογο πνευματικό κέντρο του αρχαίου κόσμου, που συγκέντρωσε τα πρωτεία στις τέχνες, τις επιστήμες και τα γράμματα. Την πόλη κοσμούν δύο σημαντικά μνημεία: η Βιβλιοθήκη και το Ασκληπιείο, το οποίο χτίστηκε την εποχή του αυτοκράτορα Αδριανού και ήταν κέντρο θεραπευτικής αγωγής και λατρείας. Μέσα από τους διαλόγους των δύο προσώπων ξαναζωντανεύουν σημαντικές περίοδοι της ιστορίας της πόλης: τον 8ο αιώνα π.Χ. πρωτοκατοικήθηκε από τους Αιολείς, στην Ελληνιστική εποχή γνώρισε σημαντική οικονομική και πνευματική ακμή και από τους Χριστιανικούς χρόνους διασώζεται ο ναός του Αγίου Αντύπα, που θεωρείται ότι ήταν ο πρώτος μάρτυρας του Χριστιανισμού στη Μικρά Ασία. Η Πέργαμος δεν ήταν παρά ένας απέραντος τόπος λατρείας, γεμάτος ιερά, όπως το Ηρώο, που ήταν αφιερωμένο στη μνήμη των βασιλέων της πόλης, το Τραϊάνειο, ο ναός του Τραϊανού, το Σεραπείο.

Το οδοιπορικό συνεχίζεται στο Αϊβαλί, τις παλιές Κυδωνίες, μια πόλη ξεχωριστής ομορφιάς την εποχή της ακμής της. Τότε οι εκκλησίες και τα μοναστήρια συνυπήρχαν με τα εμπορικά κτήρια και έδιναν μια εικόνα της δημιουργικότητας και της θρησκευτικότητας του Ελληνισμού.

● Από την Τέω στη Σμύρνη
Αφήγηση: Άσπα Κυρίμη, Ελίτα Κουνάδη

Πρώτος σταθμός του ντοκιμαντέρ είναι η Τέως. Από τα σημαντικότερα μνημεία της πόλης είναι ο ναός του Διονύσου, ο μεγαλύτερος και πιο φημισμένος στην περιοχή, και το θέατρο, κτίσμα 2ου αιώνα π.Χ. Ακολουθώντας την επιθυμία τους για θεατρική έκφραση, οι δύο «ήρωες» αναζητούν μέρη όπου υπάρχει θέατρο. Έτσι, φτάνουν στις Ερυθρές, το θέατρο των οποίων χτίστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. Στις Ερυθρές είναι ορατά τα απομεινάρια της Αρχαίας, της Βυζαντινής και της Νεότερης εποχής. Δίπλα στο ναό της Πολλιάδος Αθηνάς (8ος-7ος αιώνας π.Χ.) συναντάμε την εκκλησία της Αγίας Ματρώνας του 18ου αιώνα, ενώ ερείπια της αρχαίας και βυζαντινής πόλης των Ερυθρών περιβάλλονται από τα τείχη της Ελληνιστικής εποχής. Στον ίδιο χώρο χτίστηκε και το Λυθρί, όπως μετονομάστηκε η πόλη κατά τους Νεότερους χρόνους.

Τη Μαγνησία, τον επόμενο σταθμό του οδοιπορικού, κοσμεί ένας επιβλητικός ναός. Πρόκειται για το ναό της Λευκοφρυηνής Αρτέμιδος, έργο του Ερμογένη από την Πριήνη, που χτίστηκε γύρω στο 130 π.Χ. στη θέση ενός παλαιότερου μικρότερου ιερού αφιερωμένου στη θεά Μητέρα-Κυβέλη. Η πόλη έκανε αισθητή την παρουσία της μέχρι και τους Βυζαντινούς χρόνους, οπότε και έγινε έδρα επισκοπής.

Τελευταίος σταθμός του ντοκιμαντέρ είναι η Σμύρνη, μια πόλη που την περίοδο της ακμής της έσφυζε από ζωή και δημιουργία. Η Αγορά της πόλης, όχι μόνο εμπορικό κέντρο αλλά και δημόσιος χώρος, η Ευαγγελική Σχολή, το θέατρό της, από τα ωραιότερα των Βαλκανίων και της Ανατολής, ο Φραγκομαχαλάς, το εμπορικό και οικονομικό κέντρο της πόλης, μαρτυρούν ότι εκεί μεγαλούργησε ο Ελληνισμός.

● Από την Έφεσο στην Ηράκλεια
Αφήγηση: Βασίλης Μπατσακούτσας, Νίκος Σταματιάδης

Η πρώτη πόλη του ντοκιμαντέρ αυτού είναι η Πριήνη, ηγετικό μέλος της Πανιωνίου Συμμαχίας, που είχε και το ιερό της στην επικράτειά της. Η πόλη συνέδεσε την ιστορία της με το όνομα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μετά το θάνατό του περιήλθε στην κυριαρχία των Ατταλίδων της Περγάμου και κατόπιν στους Ρωμαίους. Ο κινηματογραφικός φακός εστιάζει σε δημόσια οικοδομήματα: ο ναός της Αθηνάς Πολλιάδος, το Γυμνάσιο, το Στάδιο, η Αγορά, το Θέατρο, το Βουλευτήριο είναι χώροι όπου διαδραματιζόταν ο δημόσιος βίος των Πριηνέων.
Η Έφεσος, που αποτελεί τον επόμενο σταθμό των δύο «ηρώων», διασώζει ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία του Χριστιανισμού: την εκκλησία της Παναγίας, στην οποία έλαβε χώρα η Γ' Οικουμενική Σύνοδος, που καταδίκασε το Νεστόριο. Με αφορμή τις θρησκευτικές αναζητήσεις των δύο «προσώπων» προσεγγίζουμε την ιστορία της πόλης, ιδίως κατά τα Ρωμαϊκά χρόνια, όταν η νέα θρησκεία βρισκόταν υπό διωγμό: εδώ φυλακίστηκε ο Απόστολος Παύλος, όταν μίλησε για το Χριστιανισμό, ενώ αρκετοί πιστοί βρήκαν το θάνατο στο Στάδιο της Εφέσου επί Νέρωνα.

Το οδοιπορικό συνεχίζεται στα Δίδυμα και την Κλάρο, με τα μαντεία του Απόλλωνα, και στο Σιρίντζε, το γνωστό Κιρκιντζά από τα Ματωμένα Χώματα. Αρκετά κοντά βρίσκεται η Ηράκλεια, σημαντικό κέντρο του Χριστιανισμού κατά τους Βυζαντινούς χρόνους. Η πόλη διασώζει το ιερό του Ενδημίωνα, το μοναδικό ιερό στην Αρχαιότητα αφιερωμένο στο βοσκό που σύμφωνα με τη μυθολογία συνέδεσε το όνομά του με την πόλη. Τελευταίος σταθμός της περιήγησης είναι η Μίλητος, η οποία ξυπνά παλιές μνήμες, μέσα από τις οποίες αναβιώνουν στιγμές της ιστορίας της πόλης.

● Από την Κνίδο στα Μύρα
Αφήγηση: Κλεοπάτρα Τολόγκου, Δημήτρης Λουκόπουλος, Αλεξάνδρα Μαρτίνου

Στο τελευταίο ντοκιμαντέρ της σειράς η περιήγηση ξεκινά από την Καύνο, πόλη στην οποία κατά τη μυθολογία κατέφυγε ο Καύνος για να λησμονήσει τον έρωτά του προς την αδερφή του Βυβλίδα. Η πόλη αποτελεί μωσαϊκό μνημείων από διάφορες εποχές. Υπάρχουν λαξευτοί τάφοι που ανήκουν στην Eλληνιστική περίοδο, ενώ στην ακρόπολη της πόλης συνυπάρχουν οχυρώσεις των Ελληνιστικών και των Βυζαντινών χρόνων. Το ταξίδι στο χώρο και το χρόνο συνεχίζεται με το εγκαταλελειμμένο Λίβισι, την αρχαία Καρμυλησσό, μια πόλη που κατοικούνταν κυρίως από Έλληνες και γνώρισε μεγάλη ακμή στις αρχές του αιώνα.

Επόμενος σταθμός του οδοιπορικού είναι η Ξάνθος, για την οποία η αρχαιότερη αναφορά υπάρχει στην Ιλιάδα: ο Σαρπηδόνας, ήρωας του Τρωϊκού πολέμου, φέρεται ως ιδρυτής της. Η πόλη, η οποία γνώρισε διαδοχικές κατακτήσεις, άκμασε ιδιαίτερα επί λυκιακής κυριαρχίας, οπότε και χρονολογούνται τα τρία λατρευτικά κτήρια της ακρόπολής της. Ο κινηματογραφικός φακός εστιάζει σε μνημεία που αντανακλούν την ιστορία της: στη Λυκιακή Σαρκοφάγο, ένα μνημείο που «εμπεριέχει» πολλές εποχές, και στην ενεπίγραφη στήλη, με τη μεγαλύτερη σε λυκιακή γλώσσα επιγραφή που έχει βρεθεί.

Η επόμενη πόλη του οδοιπορικού, τα Μύρα, είναι στενά συνδεδεμένη με το βίο του Αγίου Νικολάου. Εδώ, σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο άγιος έσωσε τρία παιδάκια από βέβαιο θάνατο και γι' αυτό θεωρήθηκε προστάτης των παιδιών. Ο θρύλος μπλέκεται με την πραγματικότητα σχετικά με το έργο και την προσφορά του αγίου στην πόλη. Το βέβαιο είναι ότι οι κάτοικοι των Μύρων, αναγνωρίζοντας την προσφορά του, τον ανακήρυξαν επίσκοπο και έχτισαν εκκλησία αφιερωμένη στη μνήμη του.

Τελευταία πόλη του οδοιπορικού είναι η Κνίδος, για την ίδρυση της οποίας υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Πρόκειται για πόλη σημαντική, με αποικίες στη Βόρειο Σικελία, στο νησί Λίπαρι έως και στη Ναύκρατη της Αιγύπτου. Ανέπτυξε σημαντικό πολιτισμό, όπως δείχνει το άγαλμα της Αφροδίτης, έργο του Πραξιτέλη, που κοσμούσε την πόλη. Διέθετε ιατρική σχολή, ήταν η πατρίδα του αρχιτέκτονα Σέσαστρου, του δημιουργού του Φάρου της Αλεξάνδρειας, αλλά και του αστρονόμου Εύδοξου, του εφευρέτη του ηλιακού ρολογιού.

ΟΣΤΡΑΚΑ.. ΤΗΣ ΜΑΥΡΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ - Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ

Όστρακα... της Μαύρης Θάλασσας
Ο Ελληνισμός της Βουλγαρίας

Σενάριο-σκηνοθεσία: Άρης Φωτιάδης
Αφήγηση: Ελένη Κεφαλοπούλου

Διεύθυνση φωτογραφίας: Αλέκος Αναστασίου
Μουσική: Νίκος Ελευθέρας
Διάρκεια: 57 λεπτά


Αθήνα, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
Τιμή 13.00 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 11.70


Tο ντοκιμαντέρ Όστρακα της Mαύρης Θάλασσας - O Eλληνισμός της Bουλγαρίας καταγράφει «όστρακα», σπαράγματα του ελληνικού πολιτισμού στα παράλια της Mαύρης Θάλασσας. Διασώζει τμήματα από την ιστορία, τη γλώσσα, τη μνήμη και τον πολιτισμό ενός λαού με παρουσία είκοσι πέντε αιώνων στην περιοχή, που το 1924 ─με την Ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Eλλάδας και Bουλγαρίας─ συρρικνώθηκε.

H Σωζόπολη, η Aγχίαλος, η Mεσημβρία και η Bάρνα είναι οι πόλεις απ' όπου περνά ο κινηματογραφικός φακός. Oι ελληνόφωνοι κάτοικοι αυτών των πόλεων γίνονται οι πρωταγωνιστές του ντοκιμαντέρ, παρουσιάζοντας στιγμιότυπα από την καθημερινή τους ζωή. H «ψαροσύνη», με άλλα λόγια η θάλασσα, είναι η κυριότερη ασχολία τους. «H ψαροσύνη είναι η ψυχή της Σωζόπολης» αποκαλύπτει κάποιος κάτοικός της. H Mεσημβρία διατηρεί ακόμη μια ατμόσφαιρα βυζαντινή, όμως ίχνη από τη σύγκρουση και τη συμβίωση διαφορετικών λαών είναι χαραγμένα στο χώμα, την ιστορία και τη μνήμη. Στην Aγχίαλο, η ασχολία με το αλάτι ανάγεται στη Bυζαντινή περίοδο. Tέλος, η Bάρνα, η αρχαία Oδησσός, παραμένει ακόμη ένα παραμυθένιο κοσμοπολίτικο κέντρο της Mαύρης Θάλασσας.

ΠΑΙΔΙΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΤΟΤΕ... ΟΙ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΕΣ ΘΥΜΟΥΝΤΑΙ

Παιδιά Είμαστε Τότε... οι Μικρασιάτες Θυμούνται

Αφήγηση-παρουσίαση: Όλια Λαζαρίδου
Σενάριο-σκηνοθεσία: Πλούταρχος Καϊτατζής
Μουσική: Γιώργος Μουλουδάκης
Διεύθυνση φωτογραφίας: Κατερίνα Μαραγκουδάκη


Αθήνα, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
Τιμή 13.00 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 11.70


Στις 14 Σεπτεμβρίου 1999, Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας του Μικρασιατικού Ελληνισμού, παρουσιάστηκε σε πρώτη δημόσια προβολή το ντοκιμαντέρ παραγωγής του Ιδρύματος Παιδιά Είμαστε Τότε... οι Μικρασιάτες Θυμούνται. Οι μαρτυρίες 96 προσφύγων πρώτης γενιάς, από το Αϊβαλί, το Αϊδίνι, τη Σμύρνη, τα Βουρλά, την Έφεσο, την Καισάρεια, τη Σπάρτη Πισιδίας και άλλα μέρη της Μικράς Ασίας αποτέλεσαν τον κεντρικό άξονα του ντοκιμαντέρ. Ανάμεσά τους η φωτογράφος Nellys (Νέλλη Σαραϊδάρη) και η συγγραφέας Διδώ Σωτηρίου από το Αϊδίνι, ο συγγραφέας Τάσος Αθανασιάδης από το Σαλιχλί του Αϊδινίου και ο Μανόλης Μεγαλοοικονόμου από τη Σμύρνη, ο οποίος συμμετείχε ως φωτογράφος στην ελληνική αποστολή για την υπογραφή του Συμφώνου Φιλίας, Ουδετερότητας και Διαιτησίας μεταξύ Ελευθέριου Βενιζέλου και Κεμάλ Ατατούρκ.

Η καταγραφή των μαρτυριών πραγματοποιήθηκε με τη μορφή συνεντεύξεων το χρονικό διάστημα 1997-98, σε διάφορα μέρη της Ελλάδας ─κυρίως στην Αττική, τη Βόρεια Ελλάδα και την Κρήτη─, αποκλειστικά από το ΙΜΕ.

Το ντοκιμαντέρ χωρίζεται σε θεματικές ενότητες, στις οποίες μας εισάγουν οι αφηγήσεις της ηθοποιού Όλιας Λαζαρίδου. Ταυτόχρονα δίνεται το ιστορικό πλαίσιο και οι κοινωνικές συνθήκες κάθε περιόδου, έτσι ώστε να είναι οι μαρτυρίες κατανοητές από το θεατή.

Οι πρόσφυγες, «υπερήλικοι τώρα, παιδιά τότε», θυμούνται και μέσα από τις μνήμες τους αποκαλύπτονται πτυχές της ιστορίας και της ζωής του μικρασιατικού Ελληνισμού, από το 1912 έως τα πρώτα χρόνια που έπονται της Μικρασιατικής Καταστροφής: η ειρηνική ζωή και συμβίωση, οι εκδιώξεις ─με αφετηρία την πρώτη φάση της Eθνοκάθαρσης και το διωγμό του 1914─, οι σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων, η νοσταλγία για την πατρίδα, η άφιξη του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη και η προώθησή του μέχρι τον ποταμό Σαγγάριο, η Μικρασιατική Καταστροφή και η φυγή προς την Ελλάδα και τέλος η περιπλάνηση των προσφύγων στον ελληνικό χώρο και η προσπάθεια για κοινωνική ένταξη και αποκατάσταση.

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ

Tο Ταξίδι

Σενάριο-σκηνοθεσία: Μαρία Μαυρίκου
Διευθυντές φωτογραφίας: Σάκης Μανιάτης, Στάθης Σάλτας, Χρήστος Ασημακόπουλος

Διάρκεια: 80 λεπτά

Αθήνα, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
Τιμή 12.00 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 10.80


Το ντοκιμαντέρ Το Ταξίδι, σε σενάριο και σκηνοθεσία της κας Μαρίας Μαυρίκου, παρουσιάστηκε σε πρώτη προβολή στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης. Καταγράφει την επιστροφή Ελλήνων και Τουρκοκρητικών στην πατρική τους γη.

Ο κ. Ασημάκης Παγίδας και η αδερφή του Αντιγόνη ξεκινούν για ένα ταξίδι-προσκύνημα στην πόλη που γεννήθηκαν, το Αϊβαλί. Περιδιαβαίνουν την πόλη η οποία κάποτε αριθμούσε 35.000 Έλληνες, ενώ το 1924, με την Ανταλλαγή των πληθυσμών, κατοικήθηκε κυρίως από Τουρκοκρητικούς. Ο κινηματογραφικός φακός ακολουθεί την περιήγηση των ηρώων στην πόλη, όπου κάποια αρχοντικά Ελλήνων αποκαλύπτουν την «ευμάρεια μιας άλλης εποχής». Περνούν από το πατρικό τους σπίτι, την εκκλησία που παντρεύτηκαν οι γονείς τους, το σχολείο τους. Επίσης, συναντούν Τουρκοκρητικούς πρώτης γενιάς, οι οποίοι περιγράφουν τα χρόνια που έζησαν στην Κρήτη και την αρμονική συμβίωσή τους με τους Έλληνες.

Το ταξίδι των δύο αδερφών στο Αϊβαλί ακολουθεί η επίσκεψη 11 Τουρκοκρητικών στο Ρέθυμνο. Οι τέσσερις από αυτούς γεννήθηκαν στο Ρέθυμνο και συνοδεύονται από τα παιδιά και τα εγγόνια τους, Τουρκοκρητικούς δεύτερης και τρίτης γενιάς. Η κάμερα τους ακολουθεί στην προσπάθειά τους να βρουν τα σπίτια των προγόνων τους και καταγράφει τις συναντήσεις τους με κατοίκους της περιοχής, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα συγκινητική.

1/9/10

ΜΙΛΗΤΟΣ...ΜΙΑ ΠΟΛΙΣ ΣΕ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ

Mίλητος... Mία Πόλις σε Tέσσερις Διαστάσεις

Σκηνοθεσία: Ανδρέας Κουμπούρας ─ Δημήτρης Λουκόπουλος
Σενάριο: Δέσποινα Εξακουστίδου
Συμμετέχουν οι ηθοποιοί: Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος και Μαρία Πανουργιά
Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος

Αθήνα, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
Τιμή 12.00 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 10.80



Το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού εγκαινίασε τις κινηματογραφικές παραγωγές του το 1997 με το ντοκιμαντέρ Μίλητος... Μία Πόλις σε Τέσσερις Διαστάσεις. Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ αρχαιολογικού περιεχομένου, που βασίζεται σε δραματοποιημένο σενάριο και συνδυάζει κινηματογραφικές λήψεις στο φυσικό χώρο της Μιλήτου, με τρισδιάστατες ψηφιακές φωτορεαλιστικές αναπαραστάσεις, για να ζωντανέψει τη Μίλητο την εποχή της ακμής της.

Ένας περιηγητής, λάτρης του μεγαλείου της αρχαίας πόλης, ξεκινά από την Αθήνα για να επισκεφθεί τη Μίλητο, που στη σημερινή της μορφή διασώζει ελάχιστα στοιχεία της αρχαίας πόλης. Πολύ συχνά συνομιλεί με μια γυναικεία μορφή, την προσωποποίηση της Μιλήτου, η οποία αναδύεται μέσα από τα ερείπια και τον παρακινεί να ανακαλύψει το παρελθόν της πόλης. Μέσα απ' αυτό το διάλογο αντλούνται οι ιστορικές πληροφορίες. Η Μίλητος γνώρισε μεγάλη ακμή από τον 8ο έως τον 6ο αιώνα π.Χ. Αριθμούσε 10.000 κατοίκους, συγκαταλεγόταν ανάμεσα στα σημαντικότερα κέντρα εξαγωγικού εμπορίου μετά την Τύρο και την Καρχηδόνα και είχε πολλές αποικίες. Παράλληλα, γνώρισε μεγάλη πολιτιστική ανάπτυξη, ανέδειξε φιλοσόφους όπως το Θαλή, τον Αναξίμανδρο και τον Αναξαγόρα και ήταν η πατρίδα του Ιππόδαμου, του πρώτου πολεοδόμου του αρχαίου κόσμου.

Ο κινηματογραφικός φακός εστιάζει σε σημαντικά δημόσια κτήρια, αποκαλύπτοντάς μας με αυτό τον τρόπο όλες τις πλευρές της καθημερινής ζωής στην αρχαία Μίλητο:

● στο Βουλευτήριο, τον τόπο συνάντησης των πολιτών
● στην Αγορά, το κέντρο της εμπορικής και κοινωνικής ζωής
● στο Δελφίνιο, τον υπαίθριο ναό του Δελφινίου Απόλλωνα
● στο ναό του Απόλλωνα στα Δίδυμα, έναν από τους μεγαλύτερους ναούς του αρχαίου κόσμου, που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ εξαιτίας των τεράστιων διαστάσεών του
● στο Γυμνάσιο
● στο Στάδιο
● στην Παλαίστρα
● στην Ιωνική Στοά
● στο Θέατρο, το κόσμημα της πόλης
● στην Ιερά Πύλη της Μιλήτου.

Με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας αναπαρίστανται τρισδιάστατα αρκετά δημόσια κτήρια, τα οποία σήμερα δεν σώζονται. Οι τρισδιάστατες αναπαραστάσεις ακολουθούν πιστά τις μονογραφίες της Γερμανικής Αρχαιολογικής Σχολής.

Στις 31 Ιανουαρίου 1998 το ντοκιμαντέρ απέσπασε το 1ο Βραβείο στο 5ο Φεστιβάλ Αρχαιολογικού Φιλμ, στην Αμιένη της Γαλλίας.