ARMONIE DELLA STORIA DELL' UMANITA

Marco Renieri
Armonie della Storia dell’ Umanita

Εισαγωγική μελέτη – Έκδοση – Σχόλια: Ρωξάνη Δ. Αργυροπούλου
Αθήνα, Ακαδημία Αθηνών / Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Φιλοσοφίας 2014
223 σελ.
ISBN 978-960-404-289-0
Τιμή 10,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 9,00 €

Εξέχουσα μορφή της κοινωνικής και οικονομικής ζωής του νεοπαγούς ελληνικού κράτους, ο Μάρκος Ρενιέρης (Τεργέστη 1815 – Αθήνα 1897) υπήρξε φορέας των ιδεών του ρομαντισμού και διακρίθηκε για τα πρωτότυπα ιστο­ρικά, φιλοσοφικά και πολιτικά του δημοσιεύματα. Προερ­χόμενος από την ελληνική Διασπορά της Ιταλίας, σε νεαρή ηλικία σημείωσε στη Βενετία μία σύντομη αλλά επιτυχή παρουσία στα ιταλικά γράμματα. Σε αυτήν ακριβώς την ενότητα εντάσσεται το ανέκδοτο έως τώρα φιλοσοφικό του δοκίμιο με τίτλο Armonie della Storia dell‘ Umanita (1839), ορόσημο της ιταλικής του συγγραφικής παρα­γωγής.

Με μιαν αντίληψη της φιλοσοφίας της Ιστορίας, η οποία στηρίζεται στη μελέτη των μύθων, των γραπτών μαρτυριών, της θρησκείας και του δικαίου, ο νεαρός Μ. Ρενιέρης πραγματοποιεί έναν διάλογο με τη φιλοσο­φία και τη γραμματεία του Risorgimento, η ερμηνευτική προσπέλαση του οποίου φωτίζει πτυχές των προβλημα­τισμών που αργότερα θα αναπτύξει κατά την ωριμότητά του στην Ελλάδα.


Η Ρωξάνη Δ. Αργυροπούλου είναι Ομότιμή Διευθύντρια Ερευνών στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Έχει δημοσιεύσει βιβλία, μελέτες και άρθρα με κύριο άξονα την ιστορία της νεοελληνικής και ευρωπαϊκής φιλοσοφίας από τον δέκατο όγδοο έως τον εικοστό αιώνα με έμφαση στον Διαφωτισμό και το κίνημα του ρομαντισμού. Οι έρευνές της οδήγησαν επίσης στην κριτική έκδοση ανέκδοτων φιλοσοφικών έργων αυτής της περιόδου.

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

ΤΑΞΙΔΙ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης παρουσιάζει

την έκθεση ζωγραφικής

της Άννας Φιλίνη

ΤΑΞΙΔΙ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

την Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου 2015, στις 20:00
στο Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ – Τσιμισκή 11, Θεσσαλονίκη

Η έκθεση θα διαρκέσει έως την Παρασκευή 20 Μαρτίου 2015.

Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο 10:00-15:00,
Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 10:00-21:00.
Είσοδος ελεύθερη για το κοινό.

Ο Απόπλους (περίοδος 1945-1952). Εικόνα αμέσως μετά τον Πόλεμο 

και πριν από το ξέσπασμα του Εμφύλιου στην Ελλάδα

Το ζωγραφικό έργο της Άννας Φιλίνη Ταξίδι προς την Ελευθερία απαρτίζεται από τέσσερις εικόνες, που συνιστούν ένα τετράπτυχο μήκους 8,40 μ. και συσχετίζονται με τέσσερα διαφορετικά ποιητικά έργα του Ανδρέα Εμπειρίκου. Ταυτόχρονα καθεμιά σηματοδοτεί διαδοχικά και μια διαφορετική περίοδο της πρόσφατης ιστορίας μας από το 1945 μέχρι το 2010. Καθώς ξεδιπλώνεται η μία εικόνα δίπλα στην άλλη δημιουργείται ένα ενιαίο έργο. Είναι μια φρίζα με ιστορίες από το 1945 μέχρι τις μέρες μας. Στις ίδιες τις εικόνες, που είναι φανταστικές, ανακατεύονται πραγματικά γεγονότα μιας εποχής και πραγματικοί τόποι με ονειρικές καταστάσεις, με βιώματα διαφορετικών ανθρώπων σε άλλους τόπους και σε άλλες στιγμές. Είναι μια φαντασία μέσα στην αλήθεια ή μια αλήθεια μέσα στη φαντασία.

Τα έργα της έκθεσης, που είναι λάδια σε μουσαμά, δημιουργήθηκαν μέσα σε τρία χρόνια – ολοκληρώθηκαν το 2012.

Η Φιλίνη λέει για το έργο της: «Ο στοχασμός πάνω στην ιστορία μέσα σε περί οδο κρίσης σε βοηθά να δεις τα πράγματα σε ευρύτερη κλίμακα αλλά και πιο βαθιά. Ταυτόχρονα, στα τωρινά ζωγραφικά μου έργα η ιστορία συνδιαλέγεται με την ποίηση του Ανδρέα Εμπειρίκου, ποίηση ερωτική και επική, ενταγμένη από τον ίδιο τον ποιητή με ιδιαίτερο τρόπο μέσα στην ιστορική πραγματικότητα. Έτσι, μέσα στη ζωγραφική μου, η δική μου γλώσσα πλέκεται με το ταξίδι ανατροπής και ελπίδας του υπερρεαλισμού και καταλήγει στο σήμερα με μια πιο ωμή συναισθηματική λαλιά, που μιλά για τη βάναυση καθημερινότητα που ζούμε μέσα στον σύγχρονο κόσμο».

Ο τίτλος του έργου οφείλεται σε δυο ταξίδια που πραγματοποιήθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα το 1945: Το ένα είναι το πραγματικό ταξίδι του πλοίου «Ματαρόα» που ξεκίνησε από τον Πειραιά μεταφέροντας, με προορισμό το Παρίσι, τους 215 νέους έλληνες διανοούμενους υποτρόφους του γαλλικού κράτους, και το άλλο είναι το ξεκίνημα συγγραφής το 1945 από τον Ανδρέα Εμπειρίκο του μυθιστορήματός του για το ταξίδι του υπερωκεάνιου «Μέγας Ανατολικός». Και τα δύο είναι ταξίδια προς την αναζήτηση της ελευθερίας. 

 

Φανταστική συνάντηση Ανδρέα Εμπειρίκου και Πάμπλο Πικάσο αμέσως μετά την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη (περίοδος 1952-1967). Εικόνα με την παρουσία φίλων υπερρεαλιστών και ομάδας σαλτιμπάγκων

Οι τέσσερις εικόνες του έργου:

Ο Απόπλους (περίοδος 1945-1952). Εικόνα αμέσως μετά τον Πόλεμο και πριν από το ξέσπασμα του Εμφύλιου στην Ελλάδα.
Η πρώτη εικόνα δείχνει την Ελλάδα στη δεκαετία αμέσως μετά τον Πόλεμο. Βλέπουμε την αποβάθρα, ενώ ένα μεγάλο πλοίο απομακρύνεται από το λιμάνι ενός νησιού του Αιγαίου. Εδώ γίνεται ο παραλληλισμός και η «σύμπτυξη» σε μία εικόνα δύο γεγονότων: τον Αύγουστο του 1945 ο Ανδρέας Εμπειρίκος ξεκίνησε να γράφει το μυθιστόρημα για το ταξίδι του υπερωκεάνιου «Μέγας Ανατολικός» από το Λίβερπουλ της Αγγλίας προς τη Νέα Υόρκη, ενώ τον Δεκέμβρη της ίδιας χρονιάς ξεκίνησε το πραγματικό ταξίδι των 215 Ελλήνων αριστερών διανοουμένων, επιβατών του οπλιταγωγού «Ματαρόα», από το λιμάνι του Πειραιά προς τον Τάραντα της Ιταλίας με τελικό προορισμό το Παρίσι.Όλοι αυτοί αποτέλεσαν υποτρόφους του γαλλικού κράτους, ενώ μερικοί ακόμη κατέφθασαν λίγο αργότερα, όπως ο Ιάννης Ξενάκης, λόγω του τραυματισμού του στα Δεκεμβριανά. Το εγχείρημα επινόησε και διοργάνωσε ο Οκτάβιος Μερλιέ, διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών, αγωνιστής της γαλλικής Αντίστασης και μεγάλος φιλέλληνας. Στον πίνακα, βλέπουμε να περιφέρονται στην αποβάθρα του λιμανιού διάφοροι πολίτες, πολιτικοί κρατούμενοι που οδηγούνται βάναυσα στις φυλακές και ανάμεσά τους κινούνται ταξιδιώτες του μυθιστορήματος του Εμπειρίκου.

Φανταστική συνάντηση Ανδρέα Εμπειρίκου και Πάμπλο Πικάσο αμέσως μετά την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη (περίοδος 1952-1967). Εικόνα με την παρουσία φίλων υπερρεαλιστών και ομάδας σαλτιμπάγκων.
Η δεύτερη εικόνα αναφέρεται στο έργο του Εμπειρίκου «Σαλτιμπάγκοι στα πέριξ του Παρισίου - Ερμηνεία ενός πίνακα του Πικάσσο». Η εικόνα εστιάζει στην περίοδο 1952-1965 και δείχνει μια φανταστική συνάντηση του Εμπειρίκου με τον Πικάσο πάνω σε μια σχεδία στο Σηκουάνα. Μαζί τους κάθονται γύρω από ένα τραπέζι οι υπερρεαλιστές Αντρέ Μπρετόν, Νίκος Εγγονόπουλος και Ντόρα Μάαρ, φωτογράφος της Γκερνίκα και παλιά σύντροφος του Πικάσο. Στο μέσον δεσπόζει –γαζωμένο από τις ριπές του εκτελεστικού αποσπάσματος– το γνωστό πορτρέτο του Νίκου Μπελογιάννη που εκτελέστηκε το 1952. Στην εικόνα συμμετέχουν και οι ίδιοι οι σαλτιμπάγκοι παρμένοι από τον γνωστό πίνακα του Πικάσο. Από πίσω αριστερά στο πλάι ανεβαίνει στη γέφυρα ο Φεντερίκο Φελίνι. Η εικόνα μιλά για την Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη σε μια περίοδο γεμάτη λαβωματιές και καινούργιες ελπίδες.

Κορνήλιος Καστοριάδης (1922-1997)

«Οκτάνα» η πόλη της μελλοντικής ευτυχίας και οι εξεγέρσεις της Νεολαίας μετά το 1968 (περίοδος 1968-1975).
Η τρίτη εικόνα δείχνει μια συναυλία νέων μουσικών που παίζουν με τα όργανά τους πάνω σε μια ταράτσα της Βενετίας, ενώ πίσω απλώνονται η Λαγκούνα και το Μεγάλο Κανάλι που ξεκινάει με το κτήριο του Παλιού Τελωνείου. Διευθύνει ο Κλάουντιο Αμπάντο. Το έργο εμπνέεται από το ποιητικό κείμενο-ιδεολογικό μανιφέστο του Ανδρέα Εμπειρίκου « Όχι Μπραζίλια μα Οκτάνα». Εστιάζει στην δεκαετία 1965-1975 και ειδικότερα αποτείνει φόρο τιμής στις εξεγέρσεις της νεολαίας της Ευρώπης πριν και μετά τον Μάη του ’68: από το Παρίσι, την Πράγα, τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια μέχρι τη λαϊκή εξέγερση γύρω από το Πολυτεχνείο της Αθήνας. Το πανό πάνω στη γόνδολα γράφει το σύνθημα «αφήστε χίλια λουλούδια να ανθίσουν». Στο άκρο δεξιά η μαυροφορεμένη γυναίκα θυμίζει τον θρήνο τής μάνας της Κύπρου, που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα μετά τη βάναυση στρατιωτική εισβολή του Αττίλα τον Αύγουστο του 1974.

«Πολλές φορές τη νύχτα» (Τα τελευταία 30 χρόνια και η σημερινή κρίση).
Η τέταρτη εικόνα αναφέρεται στις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα και στις αρχές της νέας χιλιετίας μέχρι το σήμερα. Ξεκινά δείχνοντας μια βραδιά της Αθήνας μετά το 2000 μπροστά στο Ωδείο του Ηρώδη του Αττικού και αναφέρεται στο ποιητικό κείμενο του Ανδρέα Εμπειρίκου «Πολλές φορές την νύκτα». Στα δρώμενα συμμετέχουν, μαζί με Αθηναίους πολίτες, η Πίνα Μπάους με χορευτές της και ο Λούσιαν Φρόϋντ καθώς γυμνός ζωγραφίζει μέσα στη νύχτα την αυτοπροσωπογραφία του. Είναι η εικόνα μιας νέας αναγέννησης αλλά και της μεγάλης κρίσης που ήρθε. H ιστορία μου κλείνει στα χρόνια της νέας χιλιετίας με το εκ βαθέων «ΑΜΑΝ!» του απελπισμένου ανθρώπου –όπως λέει ο ποιητής– και με τα αστέρια που ακόμη, ευτυχώς, φέγγουν πάνω στο στερέωμα. Ένας άντρας περπατά κουβαλώντας στον ώμο ένα σφαχτάρι. Ζώο ή άνθρωπος, είναι η τρομερή εικόνα του σήμερα.

   

Ιάννης Ξενάκης (1922-2001)

Η έκθεση πλαισιώνεται με 15 πορτρέτα από τους τότε Έλληνες υποτρόφους στο Παρίσι και ταξιδευτές με το πλοίο «Ματαρόα» το 1945.

Για τα πορτρέτα της έκθεσης στη Θεσσαλονίκη λέει η Φιλίνη: «Ζωγράφισα τα πορτρέτα αρχικά δώδεκα Ελλήνων της “υποτροφιάδας”, όπως την αναφέρει η Νέλλη Ανδρικοπούλου, υπότροφος τότε και αυτή, στο βιβλίο της Το ταξίδι του Ματαρόα (Έκδοση της Εστίας, Αθήνα 2007), που παρουσίασα στην έκθεσή μου στο Ίδρυμα Κακογιάννη τον Νοέμβριο του 2012. Για την έκθεση στο ΜΙΕΤ της Θεσσαλονίκης πρόσθεσα και τρία καινούργια που έφτιαξα το 2014. Ένα από αυτά είναι το πορτρέτο της Μέλπως Αξιώτη, που δεν ταξίδεψε με το Ματαρόα, πήγε όμως και αυτή κυνηγημένη στο Παρίσι το 1947. Τα πορτρέτα που ζωγράφισα είναι ανθρώπων που γνώρισα η ίδια μαζί με το έργο τους ή άκουσα για αυτούς από τη γνωριμία τους με τους γονείς μου. Είναι, κατά σειρά που τοποθετούνται στην έκθεση, οι: Κώστας Αξελός, Κορνήλιος Καστοριάδης, Μιμίκα Κρανάκη, Ιάννης Ξενάκης, Νίκος Σβορώνος, Μέμος Μακρής, Νίκος Χατζημιχάλης, Κώστας Κουλεντιανός, Νέλλη Ανδρικοπούλου, Μάτση Χατζηλαζάρου, Άννα Κινδύνη, Αριστομένης Προβελέγγιος, Μάνος Ζαχαρίας, Κώστας Παπαϊωάννου, Μέλπω Αξιώτη».

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Άννα Φιλίνη είναι αρχιτέκτονας και ζωγράφος. Γεννήθηκε στην Αθήνα. Πήρε το πτυχίο Αρχιτεκτονικής από το Πολυτεχνείο του Μιλάνου. Τα πρώτα μαθήματα σχεδίου τα έκανε με τη ζωγράφο Ελένη Ζογγολοπούλου. Στο Μιλάνο παρακολούθησε το ελεύθερο εργαστήριο γυμνού της Ακαδημίας της Μπρέρα. Στη συνέχεια, έζησε για πέντε χρόνια στο τότε Δυτικό Βερολίνο. Από το 1974 ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Δίδαξε για δύο χρόνια (1984-1986) τεχνικό σχέδιο και παραστατική γεωμετρία σε ΤΕΙ.

Μέσα στη δικτατορία, και ενώ δεν μπορούσε να έρθει στην Ελλάδα, έκανε σειρά αντιδικτατορικών έργων με λάδι σε ξύλο, τα οποία εξέθεσε για πρώτη φορά στην αναδρομική της έκθεση το 2001. Από το 1991 έχει κάνει δεκαέξι ατομικές εκθέσεις –με τοπία και άλλα θέματα σχετικά με τη νεοελληνική ιστορία και τη λογοτεχνία– στην Αθήνα, σε διάφορες ελληνικές πόλεις και στο Βερολίνο. Έχει γράψει βιβλία σχετικά με ζωγραφική, ποίηση και αρχιτεκτονική. Έργα της υπάρχουν σε δημόσιους χώρους στον Δήμο Καισαριανής και στον Δήμο του Ρέντη. Το 2005 συμμετείχε στη διεθνή Μπιενάλε Τέχνης του Πεκίνου.

Έχει εκλεγεί πέντε φορές δημοτική σύμβουλος στο Δήμο Αθηναίων, όπου υπήρξε μέλος του ΔΣ του Πολιτιστικού του Οργανισμού και Πρόεδρός του, ενώ διετέλεσε επί δύο χρόνια (2007-2009) βουλευτής στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Είναι ιδρυτικό μέλος της Επιτροπής για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Κύπρου.

INFO – Έκθεση ζωγραφικής της Άννας Φιλίνη
«ΤΑΞΙΔΙ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ»









Η έκθεση θα εγκαινιαστεί την Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου 2015 στις 20:00

Διάρκεια
Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου έως και Παρασκευή 20 Μαρτίου 2015

Ωράριο λειτουργίας
Δευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο 10:00-15:00
Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 10:00-21:00

Η είσοδος είναι ελεύθερη στο κοινό
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2310 288.036, fax: 2310 226.460

bookstore-thessaloniki@miet.gr
http://www.miettsimiski11.blogspot.com

ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ

Μαριάννα Κορομηλά
Στον αστερισμό του Καρκίνου

Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2015
45 σελ.
ISBN 978-960-250-628-8
Τιμή: 8,00 €

Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε για να συνοδεύσει την έκθεση ΧΑΙΡΕ, Ω ΦΙΛΤΑΤΗ ΣΥΡΙΑ, η οποία εγκαινιάσθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2015 στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ, στη Λεωφόρο Βασιλίσσης Όλγας 108.

 

«ΧΑΙΡΕ, Ω ΦΙΛΤΑΤΗ ΣΥΡΙΑ!», ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
και το Αρχείο της Πολιτιστικής Εταιρείας Πανόραμα (ΑΠΑΝ)

οργανώνουν ένα μεγάλο οδοιπορικό στη Συρία
μέσα από την έκθεση

Χαίρε, ω φιλτάτη Συρία!
φωτογραφίες του Θεόφιλου Προδρόμου
από έναν κόσμο οριστικά χαμένο 

Το σουκ αλ-Χαμιδιέ, η νεότερη σκεπαστή αγορά της Δαμασκού. 

Έργο του Οθωμανού σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Β΄, 

μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1893, συνδέει τη δυτική πύλη με το Μεγάλο Τζαμί.

που παρουσιάζεται στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ, στη Βίλα Καπαντζή
από 7 Φεβρουαρίου έως 19 Απριλίου 2015.

Κείμενα και επιμέλεια έκθεσης: Μαριάννα Κορομηλά

Εγκαίνια: Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου 2015, ώρα 20:00.

Παράλληλα με την έκθεση, προγραμματίστηκαν επισκέψεις σχολείων και σεμινάρια για εκπαιδευτικούς, καθώς και μια σειρά από διαλέξεις, οι οποίες θα λάβουν χώρα στη Βίλα Καπαντζή, στο βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ – Τσιμισκή 11 και στις αίθουσες Μελίνα Μερκούρη και Στέφανος Δραγούμης του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού. Το πρόγραμμα των διαλέξεων θα το βρείτε εδώ.

Στο πλαίσιο της έκθεσης το ΜΙΕΤ εξέδωσε δύο μικρά τομίδια: «Τα συριακά ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη» και «Στον τροπικό του καρκίνου» της Μαριάννας Κορομηλά.

Στο τέρμα του σουκ αλ-Χαμιδιέ: το πρόπυλο του Ιερού του Διός ανάμεσα στα μαγαζιά, 

κοντά στο Μεγάλο Τζαμί.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ
Η Συρία, που υπήρξε κοιτίδα μεγάλων πολιτισμών, βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με το φάσμα της ολοκληρωτικής καταστροφής. Με τον φακό του Θεόφιλου Προδρόμου και τα κείμενα της ιστορικού Μαριάννας Κορομηλά ξεδιπλώνεται ένας ευγενικός κόσμος, βαθειά πολιτισμένος και ιδιαίτερα οικείος στην ιστορική μνήμη του ελληνισμού. Στόχος είναι να κινητοποιηθούν οι μηχανισμοί της μνήμης, ανακαλώντας όχι μόνο τα χίλια χρόνια της ελληνιστικής, ελληνορωμαϊκής και βυζαντινής ιστορίας του τόπου (333 π.Χ. έως 636 μ.Χ.), αλλά επίσης τους δεσμούς και τις επιρροές μεταξύ ελληνικού και συριακού πολιτισμού από την εποχή του Χαλκού έως σήμερα. Αν και παρακολουθούμε από κοντά την τραγωδία που εξελίσσεται στη Μέση Ανατολή, το δράμα εκατομμυρίων ανθρώπων, την καταστροφή και τη λεηλασία σημαντικότατων μνημείων, η έκθεση είναι καθαρά πολιτιστική, δίχως αναφορές στα πρόσφατα γεγονότα. Το μέγεθος της τραγωδίας αποκτά τις ασύλληπτες διαστάσεις του όταν έρθει κανείς σε επαφή ακόμη και με τα πολιτιστικά μόνο μεγέθη.

Το Μεγάλο Τζαμί της Δαμασκού ή Τζαμί των Ομαγιαδών: ο δυτικός πυλώνας με τα θαυμάσια ψηφιδωτά. 

Τα ψηφιδωτά του τεμένους της Δαμασκού συγκροτούν το μεγαλύτερο ψηφιδωτό σύνολο στον κόσμο.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ
Για να ξαναζήσουμε και να μοιραστούμε τα βιώματά μας. Για να μην χάσουμε τη Συρία από τα μάτια μας. Για να μείνει αυτή η μεγάλη πολιτιστική κοιτίδα στη μνήμη μας και η δική μας μνήμη να γίνει κτήμα όλων.

Εδώ και καιρό, ετοιμάζουμε αυτό το μεγάλο φωτογραφικό οδοιπορικό για τη χώρα που είχαμε την τύχη να γνωρίσουμε. Μία έκθεση αφιερωμένη στον ύψιστο πολιτισμό και την ύψιστη ευγένεια των εξαιρετικών ανθρώπων που είχαμε την τύχη να συναντήσουμε. Για όλα αυτά που είδαμε, που μάθαμε, που νιώσαμε, που αγαπήσαμε. Για όλα αυτά που δεν θέλουμε να πιστέψουμε ότι χάνονται, χάθηκαν, με αυτόν τον αποτρόπαιο τρόπο.

Μπόζρα: περνώντας από τη μεσαιωνική οχύρωση ενός πελωρίου κάστρου, βγαίνεις στην κορυφή του τρίτου διαζώματος ενός πελώριου θεάτρου. Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι η κιονοστοιχία του πάνω διαδρόμου στήριζε την κινητή σκεπή, πιθανότατα μία υφασμάτινη κατασκευή που άνοιγε για να καλύψει το κτίσμα όταν υπήρχαν θεατρικές και αθλητικές εκδηλώσεις.

Για όλα όσα μας ξάφνιαζαν και μας γοήτευαν, ξαναφέρνοντας λησμονημένες εικόνες κι ακούσματα, αισθήσεις και αισθήματα, γεύσεις και μυρωδιές από το παρελθόν. Για τους αλιείς της πορφύρας και τους εμπόρους της Φοινίκης. Για τους Βεδουίνους, τους Δρούζους και τους Κούρδους που ζούνε μέσα στους αρχαίους ερειπιώνες. Για τα δεκάδες ακατοίκητα βυζαντινά χωριά. Για τις χρυσές ψηφίδες στο Μεγάλο Τζαμί της Δαμασκού και την ανεμοθύελλα στα ερείπια της Ντούρας Ευρωπού (εκείνο το απριλιάτικο απομεσήμερο του 1999). Για τα απογεύματα στον Συμεών τον Στυλίτη, όταν κοκκινίζουν οι πέτρες, τις δύσεις στην έρημο, τις βραδιές στον Ευφράτη, τα χρυσαφένια ξημερώματα στην Παλμύρα.

 

Παλμύρα: το Τετράπυλο, με τους 16 κίονες από τριανταφυλλί γρανίτη φερμένο από την Άνω Αίγυπτο, 

έχει αναστηλωθεί σε μεγάλο βαθμό.

Για τις μητροπόλεις των πέντε χριστιανικών δογμάτων στο Χαλέπι και τις παραδεισένιες αυλές με τα γιασεμιά και τις λεμονιές πίσω από τους μαντρότοιχους των γέρικων σπιτιών. Για τον Ρωμανό τον Μελωδό και τον Εφραίμ τον Σύρο. Για τον Χάννα Μανσούρ, που εμείς τον είπαμε Ιωάννη Δαμασκηνό. Για τους Σελευκίδες και τους Ομεγιάδες. Για το παλαίφατο Πατριαρχείο Αντιοχείας, από αιώνες τώρα στην Δαμασκό. Για τους γραφείς της προϊστορικής Ουγκαρίτ, που κατασκεύασαν το πρώτο αλφάβητο στον κόσμο, αυτό που ταξίδεψε ως το Αιγαίο. Για τον Καβάφη, που μας κρατούσε παντού συντροφιά.

INFO – έκθεσης φωτογραφίας «Χαίρε, ω φιλτάτη Συρία!» του Θεόφιλου Προδρόμου


ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ
Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης
Βίλα Καπαντζή – Λεωφ. Βασ. Όλγας 108
Ταχ. Διευθ.: Τ.Θ. 50742, 54014 Θεσσαλονίκης 22




Οργάνωση
ΜΙΕΤ και ΑΡΧΕΙΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑΤΟΣ

Διάρκεια
7 Φεβρουαρίου – 19 Απριλίου 2015
Η έκθεση θα εγκαινιασθεί την Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου 2015, στις 20:00

Ωράριο λειτουργίας
Τρίτη: 9.00-16.00 Τετάρτη & Πέμπτη: 14.00-21.00
Παρασκευή, Σάββατο & Κυριακή: 10.00-18.00
Δευτέρα: κλειστά
Η είσοδος είναι ελεύθερη στο κοινό

Πληροφορίες
Τηλ. 2310 295 170-1 (καθημερινές 9.00 – 14.30)
www.miet.gr • mietthe2@otenet.gr
www.apan.gr • info@apan.gr

ΟΑΣΘ
αν κινείστε προς το κέντρο: 3, 5, 6, 8, 33, 39 (στάση Ανάληψη)
αν κινείστε προς τα νοτιοανατολικά: 5, 6, 8, 33 (στάση Πέτρου Συνδίκα)

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ / ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ, ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ «ΧΑΙΡΕ, Ω ΦΙΛΤΑΤΗ ΣΥΡΙΑ»

Εκδηλώσεις / διαλέξεις, παράλληλες με την έκθεση

Χαίρε, ω φιλτάτη Συρία!
φωτογραφίες του Θεόφιλου Προδρόμου
από έναν κόσμο οριστικά χαμένο

η οποία παρουσιάζεται στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ
Βίλα Καπαντζή – Βασιλίσσης Όλγας 108
από 7 Φεβρουαρίου έως 19 Απριλίου 2015 (εγκαίνια 6 Φεβρουαρίου, 20.00)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ

1. Ιστορική Γεωγραφία της Μέσης Ανατολής

Ομιλήτρια η ιστορικός Μαριάννα Κορομηλά,
υπεύθυνη του Αρχείου της Πολιτιστικής Εταιρείας Πανόραμα.

Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου 2015, ώρα 19:15-21:00
Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ (Τσιμισκή 11)

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ της διάλεξης
Πέμπτη 26 Μαρτίου 2015, ώρα 19:15-21:00
Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού,
αμφιθέατρο «Μελίνα Μερκούρη» (Λεωφόρος Στρατού 2)

Από τις κιλίκιες Πύλες της Συρίας έως τη Λωρίδα της Γάζας στην είσοδο του Σινά και τον κόλπο της Άκαμπα στην Ερυθρά Θάλασσα κι από τα παράλια της Μεσογείου και τα φοινικικά λιμάνια έως τον Ευφράτη και τη Μεσοποταμία: μέρος του οικοσυστήματος του άγονου ασιατικού τόξου, με έντονες γεωμορφολογικές διαφοροποιήσεις που διαμόρφωσαν την ανθρωπογενή φυσιογνωμία της κάθε περιοχής, η «Μέση Ανατολή», σύμφωνα με τον βρετανικό γεωπολιτικό όρο, εξακολουθεί να κυριαρχείται από τις γεωγραφικές ιδιαιτερότητές της και τη στρατηγική της θέση στον παγκόσμιο χάρτη – που, για άλλη μια φορά, ξαναγράφεται ερήμην.

2. Χριστιανική Αρχαιολογία στη Συρία:
από τους περιηγητές ως τον 21ο αιώνα

Ομιλητής ο Αναστάσιος Τάντσης,
λέκτορας Βυζαντινής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ

Κυριακή 15 Φεβρουαρίου 2015, ώρα 16:00-18:00.
Βίλα Καπαντζή (Βασιλίσσης Όλγας 108)

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ της διάλεξης:
Πέμπτη 12 Μαρτίου 2015, ώρα 19:15-21:00
Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ (Τσιμισκή 11)

Η Συρία αποτελεί περιοχή της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στην οποία η Χριστιανική Τέχνη και κυρίως η Αρχιτεκτονική άφησαν μια πλούσια παρακαταθήκη. Η μελέτη των καταλοίπων της εποχής αυτής –για χρόνια ενσωματωμένη στη γενική ιστορία της Βυζαντινής Τέχνης και Αρχιτεκτονικής– αποκτά, με όλο και μεγαλύτερη ευκρίνεια, τη θέση της ως μια ιδιαίτερη περίπτωση στο πλαίσιο ενός γενικού φαινομένου: την ένταξη του Χριστιανισμού στην όψιμη ρωμαϊκή κοινωνία. Παραμένει όμως ένα πεδίο επιστημονικής έρευνας με πολλά ερωτηματικά ακόμη αναπάντητα, η αντιμετώπιση των οποίων απαιτεί μια φρέσκια ματιά. Η διάλεξη θα εστιάσει στις εδραιωμένες αντιλήψεις για τη Χριστιανική Αρχιτεκτονική της Συρίας και τη διερεύνηση νέων ερωτημάτων που τίθενται από τη σύγχρονη έρευνα.

3. Θεοί και λαοί της Συρίας, οι πόλεις, τα ιερά και οι ναοί

Η ιστορική Συρία έχει κατοικηθεί από πλήθος ετερόκλητων πληθυσμών σημιτικής, ασιατικής και ινδοευρωπαϊκής καταγωγής. Προϊστορικές και αρχαίες πόλεις, πολύβουες, κοσμοπολίτικες και ξακουστές, γεννούν και λατρεύουν θεούς και θεές. Τα πάμπολλα ιερά των θεών της Ανατολής βρίσκονται σκόρπια στην εύφορη και την ερημική γη της. Το θέμα θα αναπτυχθεί σε δύο διαλέξεις.

ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΛΕΞΗ

3Α. Οι θεοί της προϊστορικής Ουγκαρίτ και της Παλμύρας

Ομιλήτρια η ερευνήτρια Καδιώ Κολύμβα

Τετάρτη 18 Φεβρουαρίου 2015, ώρα 19:15-21:00
Βίλα Καπαντζή (Βασιλίσσης Όλγας 108)

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ της πρώτης διάλεξης:
Πέμπτη 19 Φεβρουαρίου 2015, ώρα 19:15-21:00
Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ (Τσιμισκή 11)

Η μεγαλύτερη λιμανούπολη της Μεσογείου στη 2η χιλιετία π.Χ., η Ουγκαρίτ (Ρας-Σάμρα, στα βόρεια παράλια της Συρίας), επινόησε ένα σπουδαίο σύστημα σφηνο-ειδούς γραφής: το ουγκαριτικό αλφάβητο. Οι ανασκαφές του 1929 έφεραν στο φως εκατοντάδες πήλινες πινακίδες με αυτή τη γραφή, από τις οποίες αντλούμε πολλές πληροφορίες για την λατρεία των θεών της πόλης. Ύπατος των θεών είναι ο Ελ (θεός που ταυτίζεται με τον Γιαχβέ των Εβραίων). Η Ασερά, πιθανή σύζυγος του Ελ, είναι η θεά της γονιμότητας και πλαισιώνεται από άγρια ζώα και φίδια. Ο Μπάαλ, ο Βήλος των Ελλήνων, θεός της βροχής, της γονιμότητας και της ευφορίας, και η αδελφή του, η δυτικοσημιτική θεά Ανάτ-Μπααλάτ, είναι εξίσου σημαντικές θεότητες. Η θεά Ανάθ, η αγαπημένη του Μπάαλ, αλλά και η θεά Αστάρτη, που δύσκολα διακρίνεται από την Ασερά, ανήκουν κι αυτές στο πάνθεον. Όμως σε όλη την Κεντρική Μικρά Ασία, όπως και στη Βόρειο Συρία, κυριάρχησε η Μεγάλη Μητέρα, η ασιατική Kubaba (Κυβήβη-Κυβέλη), από τον 18ο έως τον 7ο π. Χ. αιώνα.

Σε ένα τελείως διαφορετικό τμήμα αυτού του κόσμου, στην καρδιά της συριακής ερήμου, προβάλλει η μαγευτική όαση με τα φοινικόδεντρα και τους ελαιώνες. Είναι η μεγάλη καραβανούπολη Παλμύρα (Ταντμόρ), πρωτεύουσα για λίγα χρόνια της περιώνυμης βασίλισσας Ζηνοβίας. Το πελώριο Ιερό του Μπάαλ, τον οποίο λάτρεψαν και οι Πάρθοι, τα ιερά της φοινικικής θεάς Αστάρτης-Ιστάρ-Αστορέθ, το ελληνικό δωδεκάθεο των Σελευκιδών, η Ίσις, φερμένη από την Αίγυπτο στα ρωμαϊκά χρόνια, όλοι κι όλα συναντήθηκαν εδώ. Θεϊκά αδέλφια και θεϊκοί εραστές, άγριοι κι απάνθρωποι, όσο και τα φυσικά φαινόμενα που προσωποποιούνται μέσα τους, γεμάτοι πάθη, μίση και ανταγωνισμούς, δημιουργούν λατρείες και σέρνουν το άρμα του κύκλου της ζωής και του θανάτου. Θεοί που πεθαίνουν και οδηγούν ανθρώπους και γη σε απελπισία και θεοί που ανασταίνονται μόνο και μόνο για να επιστρέψουν όλα στην κανονική ζωή.

ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΙΑΛΕΞΗ

3Β. Από τη Ντούρα Ευρωπό της πολυθεΐας έως το χριστιανικό Καλαάτ Σαμάν, γενέτειρα του Στυλιτισμού, και τους εξισλαμισμένους απογόνους του προγονικού θεού των Αράβων, Δουσάρη

Ομιλήτρια η ερευνήτρια Καδιώ Κολύμβα

Κυριακή 1 Μαρτίου 2015, ώρα 16:00-18:00
Βίλα Καπαντζή, Βασιλίσσης Όλγας 108

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ της δεύτερης διάλεξης:
Τετάρτη 4 Μαρτίου 2015, ώρα 19:15-21:00
Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού,
αμφιθέατρο «Μελίνα Μερκούρη» (Λεωφόρος Στρατού 2)

Η Ντούρα Ευρωπός, ποταμόσκαλα που ίδρυσε ο Σέλευκος Α΄ ο Νικάτωρ στη δυτική όχθη του Ευφράτη, προσθέτοντας στο αρχαίο σημιτικό τοπωνύμιο (Ντούρα) το όνομα της μακεδονικής γενέτειράς του (Ευρωπός), συγκέντρωσε επί έξι αιώνες έμπορους, ναυτικούς, καμηλιέρηδες και στρατιωτικές φρουρές που ανήκαν σε δεκάδες εθνοτικές και θρησκευτικές κοινότητες. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές απέδωσαν στη θρησκειολογία και την ιστορία των λατρειών τόσα πολλά και διαφορετικά ιερά, ανάμεσα στα οποία μία Συναγωγή και τον αρχαιότερο χριστιανικό Οίκο με Βαπτιστήριο, ώστε η παρευφράτεια πολιτεία να μοιάζει με ζωντανό ευρετήριο.

Εκεί υπήρχε και το λατρευτικό σπήλαιο του πανάρχαιου Ιρανού θεού Μίθρα. Η λατρεία του είχε φτάσει νωρίς στην Άνω Μεσοποταμία, στη Βόρεια Συρία και στην Ανατολική Μικρά Ασία. Από κει τον παρέλαβαν οι Χετταίοι. Ο θεός διατήρησε τις βασικές του ιδιότητες, όταν η λατρεία του εξαπλώθηκε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Κι όμως αυτή η λατρεία δεν είναι παρά η εξελληνισμένη ζωροαστρική εκδοχή των μεσογειακών μυστηρίων, βασισμένη σε προφορικές παραδόσεις και τελετουργίες.

Δυο αιώνες αργότερα, κι ενώ ο χριστιανισμός έχει γίνει η επίσημη κρατική θρησκεία, αναπτύσσονται στην Ανατολή οι διάφορες μορφές του ασκητισμού. Ανάμεσα στην Αντιόχεια και το Χαλέπι, ο Συμεών ο Στυλίτης, ύστερα από μερικά χρόνια αναχωρητικού βίου, ύψωσε έναν «στύλο» στην κορυφή ενός πετρόλοφου κι έζησε εκεί πάνω το υπόλοιπο της ζωής του, για να βρίσκεται πιο κοντά στον Θεό και να δημιουργήσει ένα νέο είδος Αναχώρησης, τον Στυλιτισμό.

4. Τα ψηφιδωτά δάπεδα της Συρίας

Ομιλήτρια η Γιώτα Ασημακοπούλου-Ατζακά,
ομότιμη καθηγήτρια Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών

Τετάρτη 25 Φεβρουαρίου 2015, ώρα 19:15-21:00
Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού,
αμφιθέατρο «Μελίνα Μερκούρη» (Λεωφόρος Στρατού 2)

Στο σύνολο των έργων που έχουν διασωθεί στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, τα ψηφιδωτά δάπεδα της Συρίας συμπεριλαμβάνονται στα υψηλότερα δείγματα αυτού του είδους διακόσμησης, τόσο από εικονογραφική όσο και από καλλιτεχνική άποψη.

Στην ομιλία θα γίνει προσπάθεια να δοθεί ένα γενικό και συνοπτικό σχήμα της τέχνης των αρχαίων συριακών ψηφιδωτών στη διάρκεια των αιώνων της ακμής τους. Αρχίζοντας από τη στροφή του 1ου προς τον 2ο αιώνα μ.Χ., θα παρουσιαστούν, με τη βοήθεια πλούσιου εποπτικού υλικού, τα σημαντικότερα έργα από την εποχή αυτή έως τα τέλη της Ύστερης Αρχαιότητας.

5. Η μετάβαση από την Ύστερη Αρχαιότητα στην Ισλαμική
εποχή, Συρία 7ος – 9ος αιώνας

Ομιλήτρια η ιστορικός της τέχνης Άννα Μπαλλιάν,
Μουσείο Μπενάκη

Τετάρτη 11 Μαρτίου 2015, ώρα 19:15-21:00
Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού,
αμφιθέατρο «Στέφανος Δραγούμης» (Λεωφόρος Στρατού 2)

Η μελέτη της τέχνης των δύο πρώτων ισλαμικών αιώνων πυροδοτήθηκε στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα με την ανακάλυψη και δημοσίευση μερικών εξαιρετικά σημαντικών μνημείων που, τότε όπως και τώρα, είχαν διατηρηθεί και διασωθεί, κάποια σχεδόν ανέπαφα. Πρόκειται για τον Τρούλο του Βράχου, το Τζαμί της Δαμασκού, το λουτρικό συγκρότημα της Qusayr Amra και την πρόσοψη του ανακτορικού κάστρου της Μshatta. Τα μνημεία αυτά βρίσκονται στην ευρύτερη Συρία, ή Βilad al-Sham, όπως ήταν γνωστή στον αραβόφωνο κόσμο. Στις αρχές του περασμένου αιώνα, όταν οι πρωτοπόροι ταξιδιώτες και μελετητές θέτουν τις βάσεις του νέου τότε κλάδου της ισλαμικής αρχαιολογίας και τέχνης, επικεντρώνονται σε αυτά τα πρώιμα ισλαμικά μνημεία, ουσιαστικά ανιχνεύοντας τη διαδικασία μετα-στροφής και μετάβασης των επαρχιών της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από την Ύστερη Αρχαιότητα στην Ισλαμική εποχή.

Θα επικεντρωθούμε κυρίως σε δύο ζητήματα που προσφέρουν ευρύ πεδίο ανάλυσης και ερμηνείας.

▪ Θα ανατρέξουμε στις κυρίαρχες τάσεις της έρευνας του 20ου αιώνα για την επικράτηση του Ισλάμ και τη γένεση της ισλαμικής τέχνης. Οι θεωρίες κυμαίνονται από τη καταστροφική εισβολή στην αόρατη κατάκτηση και από τη δουλική και αποτυχημένη απομίμηση της κλασικής τέχνης στη δοξολογία του πνεύματος της αραβικής ερήμου.

▪ Θα σταχυολογήσουμε εικόνες της ηγεμονικής ζωής και του υλικού πολιτισμού. Η ομαγιαδική τέχνη της Συρίας έχει αναλυθεί και ερμηνευτεί διεξοδικά με βάση τις πολλές και σαγηνευτικές σχέσεις και τους παραλληλισμούς με την τέχνη της Ύστερης Αρχαιότητας – του Βυζαντίου, του Σασανιδικού Ιράν και της προϊσλαμικής Αραβίας. Ωστόσο, εξίσου διαφωτιστικό είναι το φαινόμενο της συνέχειας της ομαγιαδικής τέχνης με την τέχνη της Βαγδάτης του 9ου αιώνα, διότι αποκαλύπτει ότι οι ασυνέχειες δεν είναι τόσο απόλυτες όσο νομίζαμε και όσο ήθελαν να μας κάνουν να πιστέψουμε οι διάδοχοι των Ομαγιαδών.

6. Ο Αριστοτέλης, ο Αβικέννας και ο Δαρβίνος στη Συρία

Ομιλητής ο Garth Fowden,
καθηγητής στο Τμήμα Θρησκειολογίας του Καίμπριτζ
(Sultan Qaboos Professor of Abrahamic Faiths)

Τετάρτη 18 Μαρτίου 2015, ώρα 19:15-21:00
Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού,
αμφιθέατρο «Μελίνα Μερκούρη» (Λεωφόρος Στρατού 2)

Στον όγδοο αιώνα ο Αριστοτέλης άρχισε να μεταφράζεται στα αραβικά, κυρίως από Σύρους Χριστιανούς. Στον δέκατο τρίτο αιώνα τα έργα του Μουσουλμάνου στοχαστή Αβικέννα αποτέλεσαν τη βάση για τη χριστιανική φιλοσοφία του Συρορθοδόξου μητροπολίτη Γρηγορίου Μπαρ Εβραίος.

Οι ιδέες του Καρόλου Δαρβίνου κυκλοφόρησαν στον αραβικό κόσμο για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1870, χάρη στο ενδιαφέρον Σύρων Χριστιανών Προτεσταντών. Εξετάζεται ο διαχρονικός μεσολαβητικός ρόλος Χριστιανών διανοουμένων στη Συρία, σε διαδοχικές φιλοσοφικές «αναγεννήσεις» η μελέτη των οποίων μπορεί να έχει όφελος από μια πιο συγκριτική προσέγγιση.

7. Από την πόλι στη μεντίνα: μετασχηματισμοί και
συνέχειες στις ιστορικές πόλεις της ευρύτερης Συρίας

Ομιλητής ο Κώστας Καραμαλής,
αρχιτέκτονας

Τετάρτη 1 Απριλίου 2015, ώρα 19:15-21:00
Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού,
αμφιθέατρο «Μελίνα Μερκούρη» (Λεωφόρος Στρατού 2)

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ της διάλεξης:
Πέμπτη 2 Απριλίου 2015, ώρα 19:15-21:00
Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ (Τσιμισκή 11)

Οι χώρες της Εύφορης Ημισελήνου είναι ο τόπος όπου γεννήθηκε το μεγαλύτερο σε μέγεθος ανθρώπινο κατασκεύασμα: η πόλη. Το πολεοδομικό φαινόμενο σηματοδοτεί μια ριζική αλλαγή στον τρόπο διαβίωσης και συνεπάγεται μια σειρά από άλλες εξελίξεις στην οικονομία, στην πολιτική και στον πολιτισμό. Αλλά και η μορφή των πόλεων είναι μια αντανάκλαση των κοινωνιών που τις δημιουργούν και τις κατοικούν. Στην παρουσίαση θα εξεταστούν οι πανάρχαιες πόλεις της ιστορικής Συρίας σε σχέση με τους οικονομικούς, πολιτικούς και ιδεολογικούς παράγοντες που επηρεάζουν την μορφολογία τους, ιδίως στην μετάβαση από την Ελληνιστική-Βυζαντινή στην Αραβική-Ισλαμική εποχή.

8. Η Α΄ Σταυροφορία και ο σχηματισμός των λατινικών
βασιλείων στη Μέση Ανατολή

Ομιλητής ο Γιάννης Μαυρίκος,
νομικός

Πέμπτη 16 Απριλίου 2015, ώρα 19:15-21:00
Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ (Τσιμισκή 11)

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ της διάλεξης:
Κυριακή 19 Απριλίου 2015, ώρα 16:00-18:00
Βίλα Καπαντζή, Βασιλίσσης Όλγας 108

Η πρώτη πανευρωπαϊκή κινητοποίηση για την επιδίωξη ενός ιδανικού σημαίνει, συνάμα, την πρώτη ευρωπαϊκή ιμπεριαλιστική επέκταση με κατάληξη τον σχημα-τισμό εφήμερων και θνησιγενών βασιλείων. Η αφετηρία μιας αιματηρής ιδεολογικής πορείας που δεν έχει βρει το τέλος της ακόμη.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ

• Μαριάννα Κορομηλά,
Ιστορική Γεωγραφία της Μέσης Ανατολής
                         Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου (19:15-21:00), Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ: Πέμπτη 26 Μαρτίου (19:15-21:00), Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού

• Αναστάσιος Τάντσης,
Χριστιανική Αρχαιολογία στη Συρία
                         Κυριακή 15 Φεβρουαρίου (16.00-18.00), Βίλα Καπαντζή.
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ: Πέμπτη 12 Μαρτίου (19:15-21:00), Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ

• Καδιώ Κολύμβα, πρώτη διάλεξη:
Οι θεοί της προϊστορικής Ουγκαρίτ και της Παλμύρας
                         Τετάρτη 18 Φεβρουαρίου (19:15-21:00), Βίλα Καπαντζή
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ: Πέμπτη 19 Φεβρουαρίου (19:15-21:00), Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ

• Καδιώ Κολύμβα, δεύτερη διάλεξη:
Από τη Ντούρα Ευρωπό της πολυθεΐας έως το χριστιανικό Καλαάτ Σαμάν, γενέτειρα του Στυλιτισμού
                         Κυριακή 1 Μαρτίου (16.00-18.00), Βίλα Καπαντζή
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ: Τετάρτη 4 Μαρτίου (19:15-21:00), Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού

• Γιώτα Ασημακοπούλου-Ατζακά,
Τα ψηφιδωτά δάπεδα της Συρίας
                         Τετάρτη 25 Φεβρουαρίου (19:15-21:00), Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού

• Άννα Μπαλλιάν,
Η μετάβαση από την Ύστερη Αρχαιότητα στην Ισλαμική εποχή, Συρία 7ος–9ος αιώνας
                         Τετάρτη 11 Μαρτίου (19:15-21:00), Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού

• Garth Fowden,
Ο Αριστοτέλης, ο Αβικέννας και ο Δαρβίνος στη Συρία
                         Τετάρτη 18 Μαρτίου (19:15-21:00), Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού

• Κώστας Καραμαλής,
Από την πόλι στη μεντίνα: μετασχηματισμοί και συνέχειες στις ιστορικές πόλεις της ευρύτερης Συρίας
                         Τετάρτη 1 Απριλίου (19:15-21:00), Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ: Πέμπτη 2 Απριλίου (19:15-21:00), Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ

• Γιάννης Μαυρίκος,
Η Α΄ Σταυροφορία και ο σχηματισμός των λατινικών βασιλείων στη Μέση Ανατολή
                         Πέμπτη 16 Απριλίου (19:15-21:00), Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ: Κυριακή 19 Απριλίου (16.00-18.00), Βίλα Καπαντζή


ΛΗΞΗ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ «Χαίρε, ω φιλτάτη Συρία!»
με φωτογραφίες του Θεόφιλου Προδρόμου

ΟΙ ΧΩΡΟΙ:

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ του ΜΙΕΤ
Βίλα Καπαντζή, Βασιλίσσης Όλγας 108

ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ του ΜΙΕΤ,
Τσιμισκή 11

ΜΟΥΣΕΙΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 
Λεωφόρος Στρατού 2

Διάρκεια Έκθεσης:
Σάββατο 7 Φεβρουαρίου – Κυριακή 19 Απριλίου 2015

Ωράριο Έκθεσης:
Τρίτη 9.00-16.00
Τετάρτη και Πέμπτη 14.00-21.00
Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή 10.00-18.00
Δευτέρα και αργίες κλειστά.

Γραμματεία ΜΙΕΤ:
καθημερινές (8.30-15.00): 2310 295 170 & 2310 295 171
Σαββατοκύριακα, κατά τις ώρες της έκθεσης: 2310 295 150

ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ
ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΠΑΝΟΡΑΜΑ
info@apan.gr  www.apan.gr 

 

ΦΙΛΙΠΠΟΙ 1914-2014. 100 ΧΡΟΝΙΑ ΓΑΛΛΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ

Michel Sève
Φίλιπποι 1914-2014. 100 χρόνια γαλλικών ερευνών
 
Κατάλογος έκθεσης
Αθήνα, Γαλλική Σχολή Αθηνών και Εκδόσεις Μέλισσα 2014
280 σελ. με α/μ εικόνες
Τρίγλωσση έκδοση (Ελληνικά-Γαλλικά-Αγγλικά)
ISBN 978-2-86958-271-2 και 978-960-204-336-3
Τιμή: 34,61 € / στο βιβλιοπωλείο μας 31,15 €



Οι ανασκαφές της Γαλλικής Σχολής Αθηνών στους Φιλίππους, που ξεκίνησαν το 1914, ανέπτυξαν δραστηριότητα από το 1920 έως το 1937, προτού ενεργοποιηθούν εκ νέου το 1977. Από τις ανασκαφές αυτές προέκυψε σημαντικό επιστημονικό υλικό, φωτογραφίες, αρχιτεκτονικά σχέδια, χειρόγραφα και έκτυπα, που διατηρούνται στα αρχεία της ΓΣΑ και στο πλούσιο φωτογραφικό αρχείο Paul Collart, του Πανεπιστημίου της Λοζάνης. Βασισμένο σε μία σχεδόν εξ’ ολοκλήρου ανέκδοτη τεκμηρίωση, το παρόν έργο, ως προέκταση της έκθεσης που εγκαινιάστηκε στη Θεσσαλονίκη και την Καβάλα τον Οκτώβριο του 2014, εστιάζει στην περίοδο 1914-1950 και αφηγείται την ιστορία των ανασκαφών, κάνοντας αναφορά στις μεθόδους και τις συνθήκες εργασίας των αρχαιολόγων και ξαναζωντανεύοντας τους τόπους και τους πληθυσμούς μιας περιοχής, η οποία υπέστη ριζικές μεταβολές.

(πηγή: École française d’Athènes)

ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ Π. ΣΟΦΟΥΛΗΣ

Διονύσης Χουρχούλης
Θεμιστοκλής Π. Σοφούλης
 
Αθήνα, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία
364 σελ. με α/μ εικόνες
ISBN 978-960-6757-90-7
Τιμή: 25,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 22,50 €



Η παρούσα έκδοση επιχειρεί να παρουσιάσει την πολιτική διαδρομή και το έργο του Θεμιστοκλή Σοφούλη. Έχοντας οδηγήσει την ιδιαίτερη πατρίδα του Σάμο στην ένωση με την Ελλάδα, αναδείχθηκε σε ηγετική μορφή της βενιζελικής παράταξης και μετέπειτα του Κέντρου. Παρά το μετριοπαθή χαρακτήρα του, δεν έμεινε ανεπηρέαστος από την πόλωση του Εθνικού Διχασμού και του Εμφυλίου Πολέμου. Αναμφισβήτητα, όμως, υπήρξε εξέχουσα πατριωτική φυσιογνωμία που διακρίθηκε για το ήθος και το θάρρος της, ενώ υπηρέτησε τον κοινοβουλευτισμό ως βουλευτής, γερουσιαστής, υπουργός, πρόεδρος της Βουλής και πρωθυπουργός της χώρας.

(πηγή: Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων)

 

Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ

Η Θεσσαλονίκη κατά τη γερμανική Κατοχή
Συλλογή φωτογραφιών του Βύρωνα Μήτου
 
Κείμενα: Βύρων Μήτος, Άννα Μαρία Δρουμπούκη, Ιάσων Χανδρινός
Αθήνα, εκδόσεις Ποταμός 2014
264 σελ. με α/μ εικόνες
ISBN 978-960-545-046-5
Τιμή 39,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 35,10 €



Περίπου 350 πρωτοδημοσιευόμενες φωτογραφίες, τραβηγμένες την περίοδο 1941-1944 από Γερμανούς στρατιώτες των δυνάμεων Κατοχής, ξαναδιηγούνται εύγλωττα και με την πειστικότητα των ντοκουμέντων την ιστορία της κατοχικής Θεσσαλονίκης.

Καθώς η ζωή και η Ιστορία κάνουν κύκλους, οι μοναδικές κι ανεπανάληπτες αυτές φωτογραφίες, τις οποίες συνέλεξε μεταπολεμικά Γερμανός στρατιωτικός, περιήλθαν στον Θεσσαλονικιό συλλέκτη Βύρωνα Μήτο. Έτσι, οι προσωπικές μνήμες που προσπαθούσαν να περισώσουν οι ερασιτέχνες Γερμανοί φωτογράφοι γίνονται απρόσμενα πολύτιμη ελληνική συλλογική μνήμη.

Ένα κείμενο του συλλέκτη και δύο κείμενα των ιστορικών Άννας Μαρίας Δρουμπούκη και Ιάσονα Χανδρινού που συνοδεύουν την έκδοση αφηγούνται συναρπαστικά τη μεγάλη και τη μικρή ιστορία των ανθρώπων. Μαζί με τις εικόνες χαρτογραφούν γωνιά γωνιά την κατοχική Θεσσαλονίκη και τους πολίτες της, τα τραύματα στα κτήρια και τις ψυχές. Μιλάνε για τη φρίκη του πολέμου, την πείνα, τη φτώχεια, το θάνατο, για πατριώτες και δωσίλογους, για το αδιανόητο δράμα της εβραϊκής κοινότητας της πόλης. Ξαναζωντανεύουν την Ιστορία και τη μνήμη για να μπορούμε να υπάρχουμε. Προβάλλουν τον αδιάκοπο αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση.

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου) 

 

ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΤΖΟΥΡΑΚΗΣ - ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ 1954-2014

Μιχάλης Κατζουράκης – Παραλλαγές 1954-2014
 
Κατάλογος έκθεσης
Κείμενα: συλλογικό
Επιμέλεια: Χριστόφορος Μαρίνος
Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη 2015
366 σελ. με έγχρωμες εικόνες
ISBN 978-960-476-170-8
Τιμή 25,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 22,50 €



«Το ίχνος που αφήνει ο άνθρωπος με τις επεμβάσεις του στο αστικό τοπίο απασχολεί τον Μιχάλη Κατζουράκη τα τελευταία εξήντα χρόνια. Η έκθεση Παραλλαγές παρουσιάζει το πολύπλευρο εικαστικό έργο του καλλιτέχνη αναδεικνύοντας τη στενή του σχέση με τη φωτογραφία.

[...]Τα ίχνη που προτιμά να συλλέγει ο Μ. Κ. απαντώνται συχνά σε πυκνές συσσωρεύσεις υλών, σε σωρούς αντικειμένων και εναποθέσεις υλικών (στοιβαγμένες ψαροκασέλες, καυσόξυλα και κασόνια παρατεταγμένα και επιμελώς τοποθετημένα το ένα πάνω στο άλλο, αραγμένες ψαρόβαρκες, παλιά ξύλινα καφάσια και παλέτες, βιβλία, κοντέινερ, παρατημένα βαγόνια), εκεί δηλαδή όπου δημιουργείται από το χέρι του ανθρώπου, εντελώς τυχαία, μια ποιητική γεωμετρία...»

Χριστόφορος Μαρίνος

(απόσπασμα από το βιβλίο)