2/9/10

ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ... ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΟΣΑ ΔΕΝ ΕΣΒΗΣΕ Ο ΧΡΟΝΟΣ

ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ... αναζητώντας όσα δεν έσβησε ο χρόνος

Σενάριο-σκηνοθεσία: Δημήτρης Λουκόπουλος
Μουσική: Γιώργος Μαγουλάς
Διάρκεια: 124΄
Αθήνα, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
Τιμή 18.00 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 16.20


Πρόκειται για μία σειρά τεσσάρων ημίωρων ντοκιμαντέρ σε σενάριο και σκηνοθεσία του Δημήτρη Λουκόπουλου, τα γυρίσματα της οποίας έγιναν το Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 1998. Η αφήγηση στηρίζεται στο διάλογο δύο ψυχών, που περιπλανώνται στο χώρο και το χρόνο αναζητώντας τις ρίζες τους. Μέσα από αυτή την περιπλάνηση προσεγγίζουμε την ιστορία της Μικράς Ασίας στη διαχρονικότητά της.

Συγκεκριμένα, περιηγούμαστε είκοσι πόλεις της Μικράς Ασίας και ανακαλύπτουμε την ιστορία τους σε διαφορετικές χρονικές περιόδους από την Αρχαιότητα έως σήμερα. Ο κινηματογραφικός φακός περνά μέσα από τις εποχές και αναδεικνύει τις ιδιαιτερότητές τους· η Αρχαιότητα, το Βυζάντιο και τα Νεότερα χρόνια διαπλέκονται, δημιουργώντας το πολιτισμικό μωσαϊκό που χαρακτηρίζει τη Μικρά Ασία.

Το οδοιπορικό, που ξεκινά από την 'Ασσο και καταλήγει στα Μύρα, περιλαμβάνει τις εξής πόλεις: 'Ασσο, Πέργαμο, Αϊβαλί, Μοσχονήσια, Τέω, Ερυθραί, Μαγνησία, Σμύρνη, Έφεσο, Κλάρο, Πριήνη, Μίλητο, Σιρίντζε, Δίδυμα, Ηράκλεια, Κνίδο, Καύνο, Ξάνθο, Λίβισι, Μύρα. Η σειρά εμπλουτίζεται με τρισδιάστατες αναπαραστάσεις μνημείων. Συγκεκριμένα, σε τρισδιάστατη μορφή εμφανίζονται ο ναός της Αθηνάς στην 'Ασσο, ο βωμός του ναού της Λευκοφρυηνής Αρτέμιδος στη Μαγνησία, η Αγορά και το Βουλευτήριο της Μιλήτου, το λιμάνι της Κνίδου και τρία λατρευτικά κτήρια της ακρόπολης της Ξάνθου.

● Από την 'Ασσο στο Αϊβαλί
Αφήγηση: Ευγενία Μαραγκού, Αλέξανδρος Ράπτης

Η περιήγηση ξεκινά από την 'Ασσο, την αποικία των Μηθυμναίων, που ιδρύθηκε στις αρχές της πρώτης χιλιετίας π.Χ. Ήταν μία από τις σημαντικότερες πόλεις των μικρασιατικών παραλίων απέναντι από τη Λέσβο. Η πόλη είχε τα ωραιότερα τείχη του ελληνικού κόσμου, που χρονολογούνται στη Βυζαντινή εποχή. Ο κινηματογραφικός φακός εστιάζει στο ναό της θεάς Αθηνάς, στην Παλαίστρα, στο θέατρο, στην Αγορά, στη Νεκρόπολη.

Επόμενος σταθμός είναι η Πέργαμος, ένα αξιόλογο πνευματικό κέντρο του αρχαίου κόσμου, που συγκέντρωσε τα πρωτεία στις τέχνες, τις επιστήμες και τα γράμματα. Την πόλη κοσμούν δύο σημαντικά μνημεία: η Βιβλιοθήκη και το Ασκληπιείο, το οποίο χτίστηκε την εποχή του αυτοκράτορα Αδριανού και ήταν κέντρο θεραπευτικής αγωγής και λατρείας. Μέσα από τους διαλόγους των δύο προσώπων ξαναζωντανεύουν σημαντικές περίοδοι της ιστορίας της πόλης: τον 8ο αιώνα π.Χ. πρωτοκατοικήθηκε από τους Αιολείς, στην Ελληνιστική εποχή γνώρισε σημαντική οικονομική και πνευματική ακμή και από τους Χριστιανικούς χρόνους διασώζεται ο ναός του Αγίου Αντύπα, που θεωρείται ότι ήταν ο πρώτος μάρτυρας του Χριστιανισμού στη Μικρά Ασία. Η Πέργαμος δεν ήταν παρά ένας απέραντος τόπος λατρείας, γεμάτος ιερά, όπως το Ηρώο, που ήταν αφιερωμένο στη μνήμη των βασιλέων της πόλης, το Τραϊάνειο, ο ναός του Τραϊανού, το Σεραπείο.

Το οδοιπορικό συνεχίζεται στο Αϊβαλί, τις παλιές Κυδωνίες, μια πόλη ξεχωριστής ομορφιάς την εποχή της ακμής της. Τότε οι εκκλησίες και τα μοναστήρια συνυπήρχαν με τα εμπορικά κτήρια και έδιναν μια εικόνα της δημιουργικότητας και της θρησκευτικότητας του Ελληνισμού.

● Από την Τέω στη Σμύρνη
Αφήγηση: Άσπα Κυρίμη, Ελίτα Κουνάδη

Πρώτος σταθμός του ντοκιμαντέρ είναι η Τέως. Από τα σημαντικότερα μνημεία της πόλης είναι ο ναός του Διονύσου, ο μεγαλύτερος και πιο φημισμένος στην περιοχή, και το θέατρο, κτίσμα 2ου αιώνα π.Χ. Ακολουθώντας την επιθυμία τους για θεατρική έκφραση, οι δύο «ήρωες» αναζητούν μέρη όπου υπάρχει θέατρο. Έτσι, φτάνουν στις Ερυθρές, το θέατρο των οποίων χτίστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. Στις Ερυθρές είναι ορατά τα απομεινάρια της Αρχαίας, της Βυζαντινής και της Νεότερης εποχής. Δίπλα στο ναό της Πολλιάδος Αθηνάς (8ος-7ος αιώνας π.Χ.) συναντάμε την εκκλησία της Αγίας Ματρώνας του 18ου αιώνα, ενώ ερείπια της αρχαίας και βυζαντινής πόλης των Ερυθρών περιβάλλονται από τα τείχη της Ελληνιστικής εποχής. Στον ίδιο χώρο χτίστηκε και το Λυθρί, όπως μετονομάστηκε η πόλη κατά τους Νεότερους χρόνους.

Τη Μαγνησία, τον επόμενο σταθμό του οδοιπορικού, κοσμεί ένας επιβλητικός ναός. Πρόκειται για το ναό της Λευκοφρυηνής Αρτέμιδος, έργο του Ερμογένη από την Πριήνη, που χτίστηκε γύρω στο 130 π.Χ. στη θέση ενός παλαιότερου μικρότερου ιερού αφιερωμένου στη θεά Μητέρα-Κυβέλη. Η πόλη έκανε αισθητή την παρουσία της μέχρι και τους Βυζαντινούς χρόνους, οπότε και έγινε έδρα επισκοπής.

Τελευταίος σταθμός του ντοκιμαντέρ είναι η Σμύρνη, μια πόλη που την περίοδο της ακμής της έσφυζε από ζωή και δημιουργία. Η Αγορά της πόλης, όχι μόνο εμπορικό κέντρο αλλά και δημόσιος χώρος, η Ευαγγελική Σχολή, το θέατρό της, από τα ωραιότερα των Βαλκανίων και της Ανατολής, ο Φραγκομαχαλάς, το εμπορικό και οικονομικό κέντρο της πόλης, μαρτυρούν ότι εκεί μεγαλούργησε ο Ελληνισμός.

● Από την Έφεσο στην Ηράκλεια
Αφήγηση: Βασίλης Μπατσακούτσας, Νίκος Σταματιάδης

Η πρώτη πόλη του ντοκιμαντέρ αυτού είναι η Πριήνη, ηγετικό μέλος της Πανιωνίου Συμμαχίας, που είχε και το ιερό της στην επικράτειά της. Η πόλη συνέδεσε την ιστορία της με το όνομα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μετά το θάνατό του περιήλθε στην κυριαρχία των Ατταλίδων της Περγάμου και κατόπιν στους Ρωμαίους. Ο κινηματογραφικός φακός εστιάζει σε δημόσια οικοδομήματα: ο ναός της Αθηνάς Πολλιάδος, το Γυμνάσιο, το Στάδιο, η Αγορά, το Θέατρο, το Βουλευτήριο είναι χώροι όπου διαδραματιζόταν ο δημόσιος βίος των Πριηνέων.
Η Έφεσος, που αποτελεί τον επόμενο σταθμό των δύο «ηρώων», διασώζει ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία του Χριστιανισμού: την εκκλησία της Παναγίας, στην οποία έλαβε χώρα η Γ' Οικουμενική Σύνοδος, που καταδίκασε το Νεστόριο. Με αφορμή τις θρησκευτικές αναζητήσεις των δύο «προσώπων» προσεγγίζουμε την ιστορία της πόλης, ιδίως κατά τα Ρωμαϊκά χρόνια, όταν η νέα θρησκεία βρισκόταν υπό διωγμό: εδώ φυλακίστηκε ο Απόστολος Παύλος, όταν μίλησε για το Χριστιανισμό, ενώ αρκετοί πιστοί βρήκαν το θάνατο στο Στάδιο της Εφέσου επί Νέρωνα.

Το οδοιπορικό συνεχίζεται στα Δίδυμα και την Κλάρο, με τα μαντεία του Απόλλωνα, και στο Σιρίντζε, το γνωστό Κιρκιντζά από τα Ματωμένα Χώματα. Αρκετά κοντά βρίσκεται η Ηράκλεια, σημαντικό κέντρο του Χριστιανισμού κατά τους Βυζαντινούς χρόνους. Η πόλη διασώζει το ιερό του Ενδημίωνα, το μοναδικό ιερό στην Αρχαιότητα αφιερωμένο στο βοσκό που σύμφωνα με τη μυθολογία συνέδεσε το όνομά του με την πόλη. Τελευταίος σταθμός της περιήγησης είναι η Μίλητος, η οποία ξυπνά παλιές μνήμες, μέσα από τις οποίες αναβιώνουν στιγμές της ιστορίας της πόλης.

● Από την Κνίδο στα Μύρα
Αφήγηση: Κλεοπάτρα Τολόγκου, Δημήτρης Λουκόπουλος, Αλεξάνδρα Μαρτίνου

Στο τελευταίο ντοκιμαντέρ της σειράς η περιήγηση ξεκινά από την Καύνο, πόλη στην οποία κατά τη μυθολογία κατέφυγε ο Καύνος για να λησμονήσει τον έρωτά του προς την αδερφή του Βυβλίδα. Η πόλη αποτελεί μωσαϊκό μνημείων από διάφορες εποχές. Υπάρχουν λαξευτοί τάφοι που ανήκουν στην Eλληνιστική περίοδο, ενώ στην ακρόπολη της πόλης συνυπάρχουν οχυρώσεις των Ελληνιστικών και των Βυζαντινών χρόνων. Το ταξίδι στο χώρο και το χρόνο συνεχίζεται με το εγκαταλελειμμένο Λίβισι, την αρχαία Καρμυλησσό, μια πόλη που κατοικούνταν κυρίως από Έλληνες και γνώρισε μεγάλη ακμή στις αρχές του αιώνα.

Επόμενος σταθμός του οδοιπορικού είναι η Ξάνθος, για την οποία η αρχαιότερη αναφορά υπάρχει στην Ιλιάδα: ο Σαρπηδόνας, ήρωας του Τρωϊκού πολέμου, φέρεται ως ιδρυτής της. Η πόλη, η οποία γνώρισε διαδοχικές κατακτήσεις, άκμασε ιδιαίτερα επί λυκιακής κυριαρχίας, οπότε και χρονολογούνται τα τρία λατρευτικά κτήρια της ακρόπολής της. Ο κινηματογραφικός φακός εστιάζει σε μνημεία που αντανακλούν την ιστορία της: στη Λυκιακή Σαρκοφάγο, ένα μνημείο που «εμπεριέχει» πολλές εποχές, και στην ενεπίγραφη στήλη, με τη μεγαλύτερη σε λυκιακή γλώσσα επιγραφή που έχει βρεθεί.

Η επόμενη πόλη του οδοιπορικού, τα Μύρα, είναι στενά συνδεδεμένη με το βίο του Αγίου Νικολάου. Εδώ, σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο άγιος έσωσε τρία παιδάκια από βέβαιο θάνατο και γι' αυτό θεωρήθηκε προστάτης των παιδιών. Ο θρύλος μπλέκεται με την πραγματικότητα σχετικά με το έργο και την προσφορά του αγίου στην πόλη. Το βέβαιο είναι ότι οι κάτοικοι των Μύρων, αναγνωρίζοντας την προσφορά του, τον ανακήρυξαν επίσκοπο και έχτισαν εκκλησία αφιερωμένη στη μνήμη του.

Τελευταία πόλη του οδοιπορικού είναι η Κνίδος, για την ίδρυση της οποίας υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Πρόκειται για πόλη σημαντική, με αποικίες στη Βόρειο Σικελία, στο νησί Λίπαρι έως και στη Ναύκρατη της Αιγύπτου. Ανέπτυξε σημαντικό πολιτισμό, όπως δείχνει το άγαλμα της Αφροδίτης, έργο του Πραξιτέλη, που κοσμούσε την πόλη. Διέθετε ιατρική σχολή, ήταν η πατρίδα του αρχιτέκτονα Σέσαστρου, του δημιουργού του Φάρου της Αλεξάνδρειας, αλλά και του αστρονόμου Εύδοξου, του εφευρέτη του ηλιακού ρολογιού.

Δεν υπάρχουν σχόλια: