Ο ΚΑΤΗΣ ΚΑΙ Ο ΜΠΟΝΤΙΚΟΣ

Ο Κάτης και ο Μποντικός

Κριτική έκδοση, εισαγωγή,

σχόλια, γλωσσάριο: Κατερίνα Τικτοπούλου

Ηράκλειο, Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών 2010

111 σελ., τιμή 9.50 €

Έκπτωση 10%, τελική τιμή 8.55 €

Μια έμμετρη σατιρική ιστορία με ζώα

«Στη λογοτεχνική παραγωγή της Βενετοκρατούμενης Κρήτης συγκαταλέγονται δύο αφηγηματικά ποιήματα που ανήκουν στο δημοφιλές είδος των έμμετρων ιστοριών με ζώα: η Γαδάρου, λύκου και αλουπούς διήγησις ωραία, που τυπώθηκε το 1539 στη Βενετία και στη συνέχεια γνώρισε πολλές ανατυπώσεις, και ο Κάτης και ο Μποντικός, που παραδίδεται από ένα μόνο χειρόγραφο, γραμμένο πιθανότατα το 1540, και, όσο γνωρίζουμε, δεν έκανε καμία έκδοση. Αμφότερα τα έργα είναι ανώνυμα, στιχουργημένα σε δεκαπεντασύλλαβο ομοιοκατάληκτο δίστιχο και θεματικά συναφή, καθώς αφηγούνται με διάθεση σατιρική και στόχευση ηθικοδιδακτική την ευτράπελη φιλία ανάμεσα σε ζώα που θεωρούνται παραδοσιακοί εχθροί.

[…] Το ποίημα του Κάτη και του Μποντικού, αφηγείται την περιπέτεια της κατ’ επίφαση φιλίας ενός γάτου και ενός ποντικού και καταλήγει, συντηρητικότερα, στην παραίνεση να υποψιαζόμαστε πάντοτε, σε κάθε πράξη μας, την ύπαρξη πιβουλιάς, δόλου.

[…] Αν και δεν διαθέτει την ανατρεπτικότητα, την ευρηματικότητα και το καυστικό χιούμορ της Φυλλάδας του Γαδάρου, ο Κάτης μοιάζει να πληρεί τις προϋποθέσεις μιας αντίστοιχης αναγνωστικής επιτυχίας: ιστορία σύντομη και έμμετρη, σατιρική, με αρκετό χιούμορ, με έξυπνη και κυρίως γρήγορη πλοκή και με καθόλου ευκαταφρόνητα στιχουργικά και αφηγηματικά χαρίσματα. Μοιάζει έτσι παράδοξο το γεγονός ότι το ποίημα αυτό δεν έφτασε τελικώς στο τυπογραφείο, μολονότι μάλιστα συνέπεσε χρονικά με τη λεγόμενη "άνοιξη του νεοελληνικού βιβλίου στη Βενετία" (Follieri 1969, 164). Δεν αποκλείεται, βέβαια, η έκδοση του Κάτη να είχε πραγματοποιηθεί και απλώς σήμερα να λανθάνει, υπόθεση που ενθαρρύνεται όχι μόνο από τα πολυάριθμα παράλληλα έργων που τυπώθηκαν και δεν επιβίωσαν με κάποιο αντίτυπό τους αλλά και από τη συνύπαρξη στο χειρόγραφο του σατιρικού ποιήματος με το κείμενο του εκδομένου τότε Απόκοπου.»

(από την εισαγωγή του βιβλίου)