ΝΕΕΣ ΠΑΡΑΛΑΒΕΣ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΤΟΥ ΜΙΕΤ

Γρηγόρης Γκιζέλης
Το πελατειακό σύστημα
η ελληνική γραφειοκρατία
και οι παράγοντες διαμόρφωσης
της ελληνικής ιδιαιτερότητας

Αθήνα, Ακαδημία Αθηνών 2009
125 σελ., τιμή 5.00 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 4.50 €

Το πελατειακό σύστημα, η δυσλειτουργία της κρατικής γραφειοκρατίας, η διαφθορά εργαζομένων σε τομείς της Δημόσιας Διοίκησης, είναι φαινόμενα που παρατηρούνται και σε άλλες χώρες αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες. Τα περιβάλλοντα όμως στα οποία αυτά εμφανίζονται και οι συνθήκες που τα καλλιεργούν διαφέρουν σε πολλά σημεία από τα αντίστοιχα της ελληνικής κοινωνίας. Γι’ αυτό επιβάλλεται η εφαρμογή διαφορετικών ερμηνευτικών προσεγγίσεων ή η προσαρμογή τους στα ελληνικά δεδομένα, ώστε να κατανοηθούν οι παράγοντες που διαμορφώνουν τον ελληνικό οικότυπο και να χρησιμοποιηθούν πολιτικές που θα μεταβάλλουν τις συνθήκες οι οποίες δημιουργούν αυτή τη νοσηρή κατάσταση.

Χαράλαμπος Μπούρας
Τρόποι εργασίας των βυζαντινών
αρχιτεκτόνων και αρχιμαστόρων
ΜΝΗΜΗ ΜΑΝΟΛΗ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ
Ακαδημία Αθηνών, 4 Μαρτίου 2008

Αθήνα, Ακαδημία Αθηνών 2010
40 σελ., τιμή 10.00 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 9.00 €

«Αν οι υπεύθυνοι της ανεγέρσεως κτηρίων κατά τον Μεσαίωνα πρέπει να λέγονται αρχιτέκτονες ή αρχιμάστορες έχει συζητηθεί από τότε που άρχισε να αναλύεται και να σχολιάζεται η μεσαιωνική αρχιτεκτονική έως σήμερα. Ο όρος αρχιτέκτων, όπως είναι γνωστός στον αρχαίο ελληνορωμαϊκό κόσμο ή στην Αναγέννηση και μετά, δεν φαίνεται κατάλληλος για τις τρέχουσες περιπτώσεις κατά τον Μεσαίωνα, τόσο στην Δύση όσο και στο μέσο και ύστερο Βυζάντιο.

[…] Στην πραγματικότητα κατά το μέσο και ύστερο Βυζάντιο συνυπήρχαν ασχολούμενοι με την ανέγερση κτηρίων, τους οποίους μπορούμε να τους αποκαλούμε αρχιτέκτονες, και άλλοι που ήταν μαστόροι ή και αρχιμάστορες. Τον διαχωρισμό αυτόν μπορούμε να τον κάνουμε σήμερα κρίνοντας τα έργα τους, ενώ τότε δεν υπήρχε. Και οι μεν και οι δε ήσαν ουσιαστικώς ανώνυμοι και κατά τύχη γνωρίζουμε είκοσι ή τριάντα ονόματα, ενώ άλλα, αυτών που άφησαν αριστουργήματα, λησμονήθηκαν.

[…] Ως προς τους τρόπους εργασίας, δηλαδή αυτούς που συνήθως αποκαλούνται «παραγωγή της αρχιτεκτονικής», η ουσία της διαφοροποιήσεως βρίσκεται στον σχεδιασμό. Αυτοί που θα τους αποκαλούσαμε αρχιτέκτονες ήταν σε θέση να σχεδιάσουν σύνθετα και πρωτότυπα κτήρια, ενώ οι μάστορες και οι αρχιμάστορες επαναλάμβαναν τα γνωστά, ακολουθώντας την πείρα τους ή τις υποδείξεις του εργοδότη τους. Όπως πάντοτε, έτσι και στο Βυζάντιο, μια επικράτεια εκτεταμένη και μακροχρόνια, συνυπήρχαν οι μεν και οι δε όταν παρουσιάζονταν ευκαιρίες για οικοδομική δραστηριότητα…»

(απόσπασμα από το βιβλίο)

ΑΓΚΥΡΑ, τεύχος 3
Δελτίο της Καϊρείου Βιβλιοθήκης

Επιστημονική επιμέλεια: Δημήτρης Ι. Κυρτάτας

Άνδρος, Καΐρειος Βιβλιοθήκη 2010
248 σελ., τιμή 21.10 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 18.99 €

Στην περιοδική έκδοση Άγκυρα περιλαμβάνονται κείμενα των:
● Νικολάου Δ. Πετρόχειλου, Μνήμη θανάτου στην αρχαία Άνδρο.
● Μαρίνας Κουμανούδη, Οι Λατίνοι στο Αιγαίο μετά το 1204: Αλληλεξαρτήσεις και διαπλεκόμενα συμφέροντα.
● Ελένης Δεληγιάννη-Δώρη και Μάριου Μιχαηλίδη, Νεότερα από τις ανασκαφές στο Επάνω Κάστρο της Άνδρου το 2008.
● Ben J. Slot, Τα λιμάνια και η ναυτιλία της Άνδρου: 15ος-18ος αιώνας.
● Μάρκου Φώσκολου, Ανδριακά έγγραφα του 16ου-18ου αιώνα: Ο φάκελος 23 του Αρχείου της Μονής Αγίας Άνδρου.
● Δημήτρη Ι. Κυρτάτα, Η Παναγία η Κούμουλος και οι ενορίες των Μενήτων: Από τις πρώτες μαρτυρίες έως το 1821.

● Η εργογραφία του Δημητρίου Ι. Πολέμη.

ΜΑΝΟΥΗΛ ΙΩ. ΓΕΔΕΩΝ

ΜΑΝΟΥΗΛ ΙΩ. ΓΕΔΕΩΝ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΠΕΝΗΤΩΝ
1453-1913, Τόμοι Α΄- Β΄

Φιλολογική επιμέλεια: Φίλιππος Ηλιού
Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2010
970 σελ., τιμή 45.43 € (το σετ), έκπτωση 10%
Τελική τιμή 40.89 € (το σετ)


Ο σημερινός ερευνητής, εκείνος ιδίως που ασχολείται με την ιστορία της Τουρκοκρατίας και του νεοελληνικού 19ου αιώνα, θα διασταυρωθεί, αναγκαστικά, με το έργο του Μανουήλ Ι. Γεδεών (1851-1943). Και θα μένει διαρκώς έκπληκτος όχι μόνο από την παραγωγικότητα του «άρχοντος» και «Μεγάλου Χαρτοφύλακος και Χρονογράφου της Μεγάλης Εκκλησίας, Υπομνηματογράφου της Εκκλησίας Ιεροσολύμων», αλλά, κυρίως, από την ιδιότυπη ποιότητα και, όπως θα λέγαμε σήμερα, από τον πρωτοποριακό χαρακτήρα των ζητήσεων και της προβληματικής του.

Περισσότερα από 730 δημοσιεύματα εκτείνονται σε διάστημα που καλύπτει τα τρία τέταρτα ενός αιώνα: από τα 1870, όταν, σε ηλικία 19 ετών, πρωτοδημοσιεύει στην Πανδώρα και στην Ομόνοια του Βλάση Γαβριηλίδη, ως τα 1940/1, δύο χρόνια πριν από το θάνατό του, όταν διέκοψε τη συγγραφική του εργασία, «εμποδισμένος πιο πολύ από τις δυσκολίες των καιρών παρά από το πάθος των ματιών του».

Μίλησα πρώτα για την έκταση της παραγωγής ─περισσότερα από δέκα δημοσιεύματα το χρόνο επί εβδομήντα συνεχή χρόνια─ κι υπάρχει, έτσι, κίνδυνος να αδικηθεί ένα έργο που τη σημασία του δεν την οφείλει μόνο στον όγκο του· δίπλα στον όγκο υπάρχει η πλούσια ποικιλία των θεμάτων που τον απασχόλησαν: 70 αναφέρονται στην ιστορία των πρώτων αιώνων της εκκλησίας και σε γενικά θέματα της εκκλησιαστικής παράδοσης και του θρησκευτικού βίου· 80 σε θέματα της βυζαντινής περιόδου· 148 σε διαχρονικά θέματα της Τουρκοκρατίας και επιπλέον, ειδικότερα: 35 στον 15ο-16ο αιώνα, 48 στον 17ο, 154 στον 18ο (ως την Επανάσταση του 1821), 94 στον 19ο και 20όν αιώνα.

Όλα αυτά στηριγμένα σε προωθημένες και λεπτομερειακές έρευνες των χειρόγραφων και των έντυπων πηγών, τις οποίες ο Γεδεών ήξερε να πλουτίζει με στοιχεία αντλημένα από μια μακρά προφορική παράδοση· της τελευταίας αυτής συνέλαβε, πολύ νωρίς, τη σημασία και φρόντισε, όσο μπορούσε, να την απομνημονεύσει: σ’ αυτή την πλευρά του έργου του αναφέρονταν ο Κ. Θ. Δημαράς όταν αποκάλεσε παλιότερα τον Μανουήλ Γεδεών πηγή της νεώτερής μας ιστορίας.

Ο Μανουήλ Ι. Γεδεών σε ηλικία περίπου 50 ετών

Με λίγες εξαιρέσεις, οι έρευνές του και τα έργα του είχαν για επίκεντρο την ιστορία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και την ιστορία της Παιδείας. Στο έργο του αυτό βοηθήθηκε και από το γεγονός ότι ο ίδιος έζησε, από πολύ νωρίς, μέσα στην καρδιά της Ανατολικής Ορθοδοξίας, στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, όπου θητεύει, κανονικά, για ένα πολύ μεγάλο διάστημα. Βρέθηκε, έτσι, δίπλα στους θησαυρούς της χειρόγραφης και της προφορικής παράδοσης που φρόντισε να αξιοποιήσει εντατικά.

Μια απλή αναδρομή στο πλούσιο έργο του επιτρέπει να συλλάβουμε τα πρώιμα ενδιαφέροντά του: μισθοί, τιμές, αλφαβητισμός, περιεχόμενο της διδασκαλίας (και όχι μόνο απαρίθμηση σχολείων και δασκάλων), μαθητικός πληθυσμός, πυκνότητα εκκλησιασμών, αφορισμοί, ετεροδιδασκαλίες, ιστορία του βιβλίου (που ερευνάται όχι μόνο από στενά βιβλιογραφική σκοπιά αλλά κυρίως, σαν δείκτης παιδείας και συλλογικών στάσεων), θέση της γυναίκας και της οικογένειας, δημογραφία και θνησιμότητα, βιβλιοθήκες, συνδρομητές, κήρυγμα, είναι μερικά από τα θέματα που αυτός επισήμανε ή ανανέωσε: σήμερα βρίσκονται στο επίκεντρο των ενδιαφερόντων της ιστορικής έρευνας.

Από την άποψη αυτή θα μπορούσε να υποστηριχτεί ότι για τον Μ. Γεδεών δεν υπήρχε μεγάλη και μικρή ιστορία, με την έννοια που έδιναν οι παλαιότεροι σ’ αυτούς τους όρους. Υπήρχε μια ενιαία ιστορία και προσπαθούσε, με τα μέσα που διέθετε, να ταιριάξει τις ψηφίδες της για να αποδώσει την ενότητά της. Πνεύμα συστηματικό, όπως τον δείχνουν τα έργα του, προσπαθούσε κάθε φορά ─αδιάφορο αν εύστοχα ή όχι─ να αποκαταστήσει ή να υποθέσει το γενικό, συγχρονικό ή διαχρονικό, πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτούργησαν οι επιμέρους ενότητες ή, ακόμα, οι ελάχιστες μονάδες. Οδηγήθηκε έτσι, κινημένος ίσως και από μια σωστή αίσθηση των όγκων και των αναλογιών, σε μια ιστορία που ενώ δεν παραμελεί τα όσα διαδραματίζονται στην επιφάνεια ή στις ανώτερες βαθμίδες της κοινωνικής ιεραρχίας, ταυτόχρονα ενδιαφέρεται για όσα συμβαίνουν κοντά στη βάση, εκεί που δρουν οι πολυαριθμότερες, ανώνυμες, ομάδες. Και από την άποψη αυτή το έργο του, προδρομικό, διασταυρώνεται με εντελώς σύγχρονές μας ζητήσεις.

Αποσπάσματα από το εισαγωγικό κείμενο του Φίλιππου Ηλιού («Μανουήλ Γεδεών: ένας πρόδρομος») στην έκδοση του έργου του Γεδεών Η πνευματική κίνησις του Γένους κατά τον ΙΗ΄ και ΙΘ΄ αιώνα, εκδοτική φροντίδα Άλκης Αγγέλου/Φίλιππος Ηλιού, Αθήνα, Ερμής, 1976

Μανουήλ Γεδεών
ΜΟΥΣΙΚΑΙ ΔΙΑΧΥΣΕΙΣ ΟΙΚΙΑΚΑΙ

ΕΓΚΡΙΔΕΣ Ή ΛΑΛΑΓΓΙΑ

Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2002
45 σελ., τιμή 7.07 €, έκπτωση 20%
Τελική τιμή 5.65 €


«Εξαίσιες γεύσεις, μέρες γιορτινές, ηδονικές μελωδίες και πολύγλωσσα ανατολίτικα ακούσματα: τα κείμενα που ακολουθούν απηχούν συλλογικά βιώματα της χριστιανοσύνης που ενδημούσε στην Πόλη, τα παλιά συνήθια μιας ολόκληρης εποχής ─μιας εποχής που έχει ήδη παρέλθει κατά τη στιγμή της αφήγησης.

Τα δημοσιεύματα που περιέχονται σ’ αυτό το βιβλιαράκι συντάχθηκαν και τα δύο πριν από τη δραματική έκβαση της ιστορίας ─δηλαδή προ του 1922. Χρονολογικά πρώτο, το άρθρο Εγκρίδες ή λαλάγγια δημοσιεύτηκε στο έμπα του αιώνα, το 1905, ενώ το επόμενο, τιτλοφορημένο Μουσικαί διαχύσεις οικιακαί, τυπώθηκε το αίσιο έτος 1921, δηλαδή σε απόσταση αναπνοής από το τέλος. Τα υπογράφει ο Μανουήλ Γεδεών, ο οποίος και δεν παραλείπει να σημειώσει τον τόπο και το χρόνο: Εν Φαναρίω, τη 31 Δεκεμβρίου 1905 στο παλαιότερο, ενώ στο ύστερο, Αθήναι, Αύγουστος του 1921…»

(Ιωάννα Πετροπούλου
Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών

από τον πρόλογο του βιβλίου)

ΝΕΕΣ ΠΑΡΑΛΑΒΕΣ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΤΟΥ ΜΙΕΤ

Ευάγγελος Χεκίμογλου

Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΑΝΟΣ

ΚΑΙ Ο ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Θεσσαλονίκη, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών -

University Studio Press 2010

673 σελ., τιμή 43.00 €, έκπτωση 10%

Τελική τιμή 38.70 €

Η παρούσα μελέτη θεωρείται σημαντική επειδή τεκμηριώνει έγκυρα την κρίσιμη καμπή της επίζηλης Θεσσαλονίκης επί ένα τέταρτο του αιώνα το οποίο σημαδεύεται με μεγάλη πυκνότητα από γεγονότα ιστορικής σημασίας όπως η απελευθέρωσή της, το Μακεδονικό Μέτωπο και το Κίνημα Εθνικής Αμύνης, ο Εθνικός Διχασμός, η Μεγάλη Πυρκαγιά του 1917 και η εγκατάσταση μυριάδων Προσφύγων μέχρι τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936.

Ο Νικόλαος Μάνος υπήρξε Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, ευεργέτης της και ένας από τους πρωταγωνιστές της κατά τον Μεσοπόλεμο. Με αφετηρία τη δράση του, η μελέτη καταγράφει και αξιολογεί επιστημονικά τις συνέπειες αυτών των γεγονότων, που διαμόρφωσαν τον κυρίαρχο πυρήνα της σύγχρονης Θεσσαλονίκης. Φανερώνει ─και φωτογραφικά─ όσα καθοριστικά γεγονότα επακολούθησαν κατά τον Μεσοπόλεμο και αποδεικνύει τα πραγματικά αίτια αυτών. Έτσι, θέτει τέρμα σε κατεστημένα μυθεύματα, ιδεολογήματα και προσχήματα που μέχρι σήμερα χρησιμοποιούνται για να νοθεύσουν την αληθινή ταυτότητα της Θεσσαλονίκης.

Εμμανουήλ Στ. Βαλσαμίδης

Νάουσα 1892-1906

Θεσσαλονίκη, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών 2010

459 σελ., τιμή 15.00 €, έκπτωση 10%

Τελική τιμή 13.50 €

Με βάση τους ανέκδοτους κώδικες της Μητροπόλεως Βεροίας και Ναούσης, ο συγγραφέας ακτινογραφεί κυριολεκτικά την εμβληματική αυτή πόλη η οποία έθεσε τη σφραγίδα της στην Ιστορία της Μακεδονίας κατά τους δύο προηγούμενους αιώνες. Παρουσιάζονται αναλυτικά όλες οι πλευρές της, όπως ο κοινοτικός βίος, η δημοκρατική οργάνωση των ελληνικών κοινοτήτων αλλά και οι σκληρές ενδοκοινοτικές συγκρούσεις, η ελληνική παιδεία με τα προβλήματά της αλλά και τα μεγάλα επιτεύγματά της, η κοινωνία της με όλα τα επώνυμα των οικογενειών της και η οικονομία της όπου λάμπει η πρωτοπόρος πρώιμη βιομηχανία της.

Φωτίζεται έτσι όλη η επαρχία Ναούσης με επίκεντρο την πρωτεύουσά της σε μιαν ιστορική περίοδο η οποία υπήρξε καθοριστική για την τύχη του μακεδονικού ελληνισμού, διότι μεταξύ 1892-1906 αναπτύχθηκε και κορυφώθηκε ο Μακεδονικός Αγώνας στον οποίο συμπρωταγωνίστησε η Νάουσα.

Γιάννης Παπακώστας

ΔΙΑ ΤΟΝ ΣΥΝΔΕΣΜΟΝ ΤΟΥ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

ΜΕΙΖΩΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΣΤΙΣ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΑΙΩΝΑ

ΓΝΩΣΤΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΣΩΒ

ΓΙΑ ΤΟ Α' ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ 1904

Αθήνα, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων 2010

450 σελ., τιμή 31.65 €, έκπτωση 10%

Τελική τιμή 28.48 €

Η παρούσα έκδοση έχει ως επίκεντρο το «Πρώτον εν Ελλάδι Εκπαιδευτικόν Συνέδριον» που οργανώθηκε στην Αθήνα από τις 31 Μαρτίου έως 4 Απριλίου 1904 με πρωτοβουλία των Δημ. Βικέλα και Γ. Δροσίνη (στον οποίο οφείλεται και η πρόταση της συγκλήσεώς του), του Προέδρου, δηλαδή, και του Γραμματέα, αντίστοιχα, του Συλλόγου προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων (ΣΩΒ), με τη συμμετοχή και του Συλλόγου προς διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων (ΣΕΓ) και του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός».

Δημοσιεύονται άγνωστα υπομνήματα και Εκθέσεις για τις εκπαιδευτικές περιφέρειες του Ελληνισμού της Μακεδονίας και Θράκης, όπως: Θεσσαλονίκης, Σερρών, Μοναστηρίου, Ανδριανούπολης και Ραιδεστού, καθώς και μαρτυρίες για τις περιοχές Κοζάνης, Βεροίας, Φιλιππούπολης, Στενημάχου, Πύργου, Αγχιάλου, Βάρνας και Κορυτσάς. Στον τόμο περιλαμβάνονται επίσης άγνωστα στοιχεία για εκπαιδευτήρια του παροικιακού Ελληνισμού, όπως: Οδησσού, Αλεξάνδρειας, Καΐρου και Πορτ Σάιδ και ακόμη Εκθέσεις για εκπαιδευτήρια της Κωνσταντινούπολης και Σμύρνης καθώς και κατάλογοι εκθεμάτων εκπαιδευτηρίων Θεσσαλονίκης, Οδησσού, Σμύρνης, Κύπρου, Αιγύπτου κ.α.

ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ

Δημήτρης Δ. Αρβανιτάκης
ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ
η Ape italiana, ο Ανδρέας Κάλβος, η ιστορία

Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη 2010
452 σελ., τιμή 24.00 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 21.60 €

Μετά τα συντρίμμια των ελπίδων που είχαν ξυπνήσει στον ιταλικό κόσμο η γιακωβίνικη έκρηξη (1796-1799) και ο Ναπολέων: η εξορία. Στο Λονδίνο του 1819 μία μικρή ομάδα ιταλών, μαζί τους και ο Ανδρέας Κάλβος, εκδίδει ένα βραχύβιο περιοδικό που δεν θα μείνει στην ιστορία: L’ Ape italiana a Londra (Η Ιταλική μέλισσα στο Λονδίνο). Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι, ποια η ζωή και ποιες οι ιδεολογικές τους διαδρομές; Ποιο το περιεχόμενο και ποιοι οι στόχοι του περιοδικού;
Ο λόγος της Ape italiana (για την πατρίδα και την πολιτική, την ιστορία, τη λογοτεχνία και τη γλώσσα, τις θετικές επιστήμες και την αρχαιολογία) νοηματοδοτείται μέσα από τη μεγάλη συζήτηση για το Risorgimento, την ιταλική εθνική παλιγγενεσία. Στην εποχή της εθνικής αφύπνισης, η πατρίδα δεν νοείται πια ως γενέθλιος τόπος: γίνεται ο τόπος της ελευθερίας και των πολιτικών θεσμών. Ο λόγος της Ape italiana τοποθετείται σε αυτήν ακριβώς την ιστορική καμπή: στην πορεία προς τη μορφοποίηση του έθνους, προς την οικοδόμηση της ελεύθερης πατρίδας. Οι άνθρωποι του περιοδικού μας βρίσκονται στον δρόμο προς αυτή την πατρίδα.

Το Holland House υπήρξε κέντρο των βρετανών υποστηρικτών της Ιταλίας και φιλόξενη στέγη για τους ιταλούς εξόριστους

Μέσα σε αυτό το πανόραμα φωτίζονται αλλιώς τα κρίσιμα χρόνια του Κάλβου, εκείνα της πρώτης ιταλικής περιόδου κι αυτά του Λονδίνου: εκείνο το πέμπτον του αιώνος , που τον είδε εις ξένα έθνη. Ρήξεις και συνέχειες, διαδρομές και φιλίες, φιλοδοξίες και όνειρα, βήματα και απογοητεύσεις, ιδεολογικές και αισθητικές μετακινήσεις. Πως όλοι αυτοί οι σεισμοί λόγω λόγων και ανθρώπων επηρέασαν τον δικό του κόσμο; Μήπως αυτοί ακριβώς, πέρα και πριν από την ελληνική πατρίδα που κάποτε θα τον υιοθετούσε, του έδωσαν τα πρώτα εργαλεία ανάγνωσης, τα υλικά για να χτίσει τις ─ιταλικές και ελληνικές─ λέξεις του;

Το εξώφυλλο του πρώτου τεύχους της Ape italiana
(15 Απριλίου 1819)

Ο Κάλβος δεν μπορούσε να γνωρίζει τις κατοπινές ταξινομήσεις που τον αγαλματοποίησαν στο ενσταντανέ και τον ρόλο του «έλληνα εθνικού ποιητή». Εκείνος, όπως κάθε άνθρωπος, έβλεπε τη ζωή του ως ερώτημα, ως διαδικασία: η ζωή του ήταν τα βήματα του δικού του δρόμου. Κι έτσι, αν έπαιρνε, κι αυτός, τον δρόμο προς την πατρίδα, προς τη δική του πατρίδα, στον δρόμο αυτόν τον παρακολουθούμε να βηματίζει μαζί με τούτους εδώ τους ιταλούς φίλους και εχθρούς του.


Ο Δημήτρης Αρβανιτάκης γεννήθηκε στη Ζάκυνθο. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας, στο Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών. Με υποτροφία της Ακαδημίας Αθηνών εργάστηκε στο Ελληνικό Ινστιτούτο Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας, όπου εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή. Είναι διδάκτωρ Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και από το 2001 εργάζεται στο Μουσείο Μπενάκη. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην ιστορία των τελευταίων χρόνων, με κύριους θεματικούς άξονες την ιστορία του Ιονίου, τη σχέση ιταλικού και ελληνικού κόσμου, τη διαμόρφωση της λογιοσύνης και την ιστορία της ιστοριογραφίας.

Κυριότερα έργα του:

● Οι αναφορές των Βενετών Προβλεπτών της Ζακύνθου (16ος-18ος αι.), Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών, Βενετία, 2000
● Κοινωνικές αντιθέσεις στην πόλη της Ζακύνθου. Το ρεμπελιό των ποπολάρων (1628), Μουσείο Μπενάκη ─ ΕΛΙΑ, Αθήνα 2001
● Ανδρέας Μουστοξύδης ─ Αιμίλιος Τυπάλδος, Αλληλογραφία (1822-1860), Μουσείο Μπενάκη ─ Εκδόσεις Κότινος, Αθήνα 2005
● Αλληλογραφία Γιώργου και Μαρώς Σεφέρη ─ Νάνη Παναγιωτόπουλου, Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2006
● Κ. Πορφύρης, Κείμενα για τον πολιτισμό, την ιστορία και την πολιτική, Μουσείο Μπενάκη ─ Πλατύφορος, Αθήνα 2008 (επιμέλεια, σε συνεργασία με τον Κώστα Παπαχρίστου)
● The Greek World under Ottoman and Western Domination: 15th-19th Centuries, Alexander S. Onassis Public Benefit Foundation (USA) ─ Benaki Museum, 2008 (επιμέλεια, σε συνεργασία με τον Paschalis Kitromilides)

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΡΟΪΔΗΣ

ΑΝΔΡΕΑΣ Μ. ΑΝΔΡΕΑΔΗΣ
ΡΟΪΔΙΚΑ ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ 1911-1934

Φιλολογική επιμέλεια: Παναγιώτης Μουλλάς
Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2010
283 σελ., τιμή 18.00 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 16.20 €


Στον τόμο αυτόν συγκεντρώνονται τα ροϊδικά μελετήματα του Ανδρέα Μ. Ανδρεάδη, όσα έχουν δημοσιευτεί σταδιακά σε διάφορα έντυπα κατά την περίοδο 1911-1934. Ανεψιός του Ροΐδη και πρώτος φιλολογικός του εκδότης, ερευνητής και γόνιμος συγγραφέας, ο Ανδρέας Ανδρεάδης (1876-1935) υπήρξε πρωτίστως διαπρεπής πανεπιστημιακός και οικονομολόγος. Συμπληρωματικά και παράλληλα προς τις βασικές του επιστημονικές επιλογές έρχονται τα άλλα του ενδιαφέροντα: η ιστορική έρευνα (και όχι μόνο η σχετική με την Οικονομία), η λογοτεχνία, οι καλές τέχνες, η μουσική, προπάντων το θέατρο και η κριτική του. Ο πολυμερής και πολυμέριμνος Ανδρεάδης, ακόμη και μετά την έκδοση των ροϊδικών Έργων (1911-1914), βρίσκει τον χρόνο να προβάλλει επανειλημμένα την προσφορά του θείου του με δημοσιεύματα και διαλέξεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Η Εισαγωγή του Εμμανουήλ Ροΐδης (Βιογραφικόν Σημείωμα) είναι το βασικότερο και αναλυτικότερο κείμενο που διαθέτουμε για τη ζωή και το έργο του Ροΐδη. Εκπονώντας μια βιοεργογραφία "του εξοχωτάτου ίσως των Ελλήνων λογογράφων", ο Ανδρεάδης αποβλέπει, ανάμεσα στ’ άλλα, στην προβολή του Ροΐδη ως σημαντικού, ίσως του σημαντικότερου, σύγχρονου Έλληνα συγγραφέα και στην αναθεώρηση της δημόσιας εικόνας του παραδοξολόγου, προκλητικού αντιρρησία, άθεου κ.λπ. Και επιτελεί το χρέος του με σοβαρότητα και ευσυνειδησία, κατά τις προδιαγραφές που χαρακτηρίζουν τη συγγενική του σχέση, το επιστημονικό του ήθος, την εποχή του και την τάξη του.


ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΡΟΪΔΗΣ
ΑΘΗΣΑΥΡΙΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 1882-1885

Φιλολογική επιμέλεια: Παναγιώτης Μουλλάς
Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2005
375 σελ., τιμή 20.20 €, έκπτωση 20%
Τελική τιμή 16.16 €


Η παρούσα έκδοση συγκεντρώνει κείμενα του Ροΐδη που δημοσιεύτηκαν στην πολιτικοσατιρική εφημερίδα Ραμπαγάς κατά την περίοδο 1882-1885 με τα ψευδώνυμα Lucifer και Λυγξ. Τα κείμενα αυτά προσθέτουν νέες σελίδες στο ροϊδικό έργο, που δεν είναι ως σήμερα πλήρως γνωστό, αποκαλύπτοντας συνάμα και τις σχέσεις του συγγραφέα με το ριζοσπαστικότερο έντυπο της δεκαετίας του 1880. Η δημοσιογραφική αρθρογραφία του Ροΐδη αποτελεί εξάλλου ουσιώδες συστατικό της συγγραφικής παραγωγής του εκείνης της περιόδου. Η κοσμική και πολιτική ζωή είναι τα δύο βασικά θέματα που κυριαρχούν στα ροϊδικά δημοσιεύματα του Ραμπαγά.

Σ' αυτόν τον ζωηρό και συγκρουσιακό διάλογο του συγγραφέα με την κοινωνικοπολιτική επικαιρότητα αναδεικνύονται οι αφηγηματικές αρετές ενός σπουδαίου τεχνίτη του λόγου, αλλά και το κριτικό πνεύμα ενός ελεύθερου σκοπευτή, που εξαπολύει τα βέλη του επιλέγοντας ως μόνιμους ή ευκαιριακούς στόχους του λ.χ. τους πλουτοκράτες "ομογενείς", τους πολιτικούς και τον τύπο, την ανορθολογική συμπεριφορά του πλήθους και άλλα πολλά.

Όπως σημειώνει στα Προλεγόμενά του ο Παναγιώτης Μουλλάς, ο Ροΐδης "είναι ο άνθρωπος του αντί και του ανάμεσα. Του αντί: επειδή προκλητικός αμφισβητίας και αντισυμβατικός φορέας ενός λόγου-αντιλόγου τοποθετείται κατά κανόνα στον αντίποδα… Του ανάμεσα: γιατί βρίσκεται σε έναν ενδιάμεσο χώρο ανάμεσα στη δημοσιογραφία και το ύφος, στην αφήγηση και τον κριτικό στοχασμό, στην πριν και τη μετά το 1880 εποχή, στον εγκυκλοπαιδισμό και την επιστήμη, στη ρήξη και τη συνέχεια, βιώνοντας τις αντινομίες του καιρού του". (Εφημερίδα Εστία, 11-10-2008)



O Eμαννουήλ Pοΐδης γεννήθηκε στη Σύρο το 1836. Γιος πλούσιας οικογένειας έζησε τα παιδικά και νεανικά του χρόνια στην Eυρώπη. Tο 1841 εγκαθίσταται στη Γένοβα όπου η φιλελεύθερη επανάσταση του 1848-49 τον σημαδεύει αποφασιστικά στους ιδεολογικούς του προσανατολισμούς. Kατόπιν επιστρέφει στην Eρμούπολη για να φοιτήσει στο ελληνοαμερικανικό λύκειο, αργότερα στο Bερολίνο για να παρακολουθήσει μαθήματα φιλοσοφίας και καταλήγει στη Pουμανία. Aπό το 1864 και μετά ζει μόνιμα στην Aθήνα. Tο 1866 κυκλοφορεί το βιβλίο του H Πάπισσα Iωάννα που αφορίζεται από την εκκλησία και προκαλεί τη δικαστική του δίωξη. Πέθανε στην Aθήνα το 1904.

ΝΕΕΣ ΠΑΡΑΛΑΒΕΣ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΤΟΥ ΜΙΕΤ

Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ

Οργάνωση έκθεσης: Γεννάδειος Βιβλιοθήκη
Επιμέλεια έκθεσης και έκδοσης: Ίρις Κρητικού
Αθήνα, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη – Αμερικανική Σχολή
Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα 2010
Τιμή 21.00 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 17.90 €


Πρόκειται για τον κατάλογο της ομότιτλης ομαδικής εικαστικής έκθεσης που πραγματοποιήθηκε από την Γεννάδειο Βιβλιοθήκη (8/6-26/6/2010) και είχε σκοπό να αναδείξει την προσωπικότητα του ιδρυτή της μέσα από έργα καλλιτεχνών οι οποίοι εμπνεύστηκαν από τον ίδιο και τη συλλογή του.

Ο κατάλογος περιλαμβάνει έργα των: Ηώς Αγγελή, Νίκου Αγγελίδη, Γιάννη Αδαµάκη, Στέλιου Αλεξάκη, Νίκου Αλεξίου, Κατερίνας Ανταχοπούλου, Μαρίας Αντωνάτου, Άγγελου Αντωνόπουλου, Αλέξη Βερούκα, Εριέττας Βορδώνη, Μάριου Βουτσινά, Ανδρέα Γεωργιάδη, Σάββα Γεωργιάδη, Μαρίας Γιαννακάκη, Πέννυς Γκέκα, Ειρήνης Γκόνου, Μαρίας Γρηγορίου, Τάνιας ∆ηµητρακοπούλου, Θεόδωρου Ζαφειρόπουλου, Μανώλη Ζαχαριουδάκη, Σταµάτη Ζέρβα, Ειρήνης Ηλιοπούλου, Μάρκου Καµπάνη, Τίνας Καραγεώργη, Νένας Καραγιάννη, Θεόφιλου Κατσιπάνου, Ανδρέα Κοντέλλη, Λήδας Κοντογιαννοπούλου, Νίκου Κρυωνίδηςυ, Παναγιώτη Λαµπρινίδη, Γιώργου Λάππα, Αφροδίτης Λίτη, Αλέξανδρου Μαγκανιώτη, Μιχάλη Μαδένη, Θανάση Μακρή, Καλλιρρόης Μαρούδα, Νίκου Μόσχου, Χαρίτωνα Μπεκιάρη, Παναγιώτη Μπελντέκου, Γιώργου Μωραΐτη, Βάνας Ξένου, ∆έσποινας Πανταζοπούλου, Μίλτου Παντελιά, Απόστολου Παπαγεωργίου, Άγγελου Παπαδηµητρίου, Έλενας Παπαδηµητρίου, Μαρίας Παπαδηµητρίου, Γιάννη Παπαδόπουλου, Κώστα Παππά, Παναγιώτη Πασάντα, Βασίλη Πέρρου, ∆ηµήτρη Σαρασίτη, ∆ηµήτρη Σκουρογιάννη, Μάριου Σπηλιόπουλου, Μαρίνας Στελλάτου,Νίκου Στεφάνου, Άρη Στοΐδη, Παναγιώτη Τανιµανίδη, Πραξιτέλη Τζανουλίνου, Ελένης Τζιώρτζη, Μαγδαληνής Τουλιάτου, Γιώργου Τσεριώνη, Φίλιππου Φέξη, Μαρίας Φιλοπούλου και Μανώλη Χάρου.

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ
Ιστορία και Θρύλος

Εκδοτική επιμέλεια: Άννα Καραπάνου
Αθήνα, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για
τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία 2010
155 σελ., τιμή 20.00 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 18.00 €


Ο παρών κατάλογος εκδόθηκε με αφορμή την ομότιτλη έκθεση που διοργανώθηκε από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων (17/6/2010 μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου) για τον εορτασμό της επετείου των 2.500 χρόνων από τη Μάχη του Μαραθώνα. Σκοπός είναι να παρουσιάσει τους δύο αντίπαλους κόσμους ─τον κόσμο των ελληνικών πόλεων και της περσικής αυτοκρατορίας─ στις παραμονές της μάχης, τη μάχη, αλλά και τη σημασία της τόσο κατά την αρχαιότητα όσο και κατά τη νεότερη εποχή.

Το πλούσιο υλικό της έκθεσης ─ένα μεγάλο μέρος της οποίας περιέχεται και στον κατάλογο─ έχει παραχωρηθεί από το Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα, το Μουσείο Ολυμπίας, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Μουσείο Ακροπόλεως, το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, το Μουσείο Μπενάκη, το Βρετανικό Μουσείο, το Μουσείο της Πόλης της Μπρέσια, την ΕΡΤ και το Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο, την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Σχολή, τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη και άλλους φορείς.

NICHOLAS KALTCHAS
Introduction to the Constitutional
History of Modern Greece
ΑΝΑΤΥΠΩΣΗ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
ΜΕ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΙΝΑ

Επιμέλεια έκδοσης: Άννα Καραπάνου
Αθήνα, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για
τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία 2010
187 σελ., τιμή 16.00 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 14.40 €


«Ο τίτλος του βιβλίου του Νικολάου Καλτσά, το οποίο επανεκδίδεται σήμερα από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, ίσως και να παραπλανήσει τον ανυποψίαστο αναγνώστη. Και τούτο γιατί δεν πρόκειται για μια κλασική εισαγωγή στη συνταγματική ιστορία ενός κράτους, εν προκειμένω της νεότερης Ελλάδας.

[…] Αντίθετα, σκοπός του βιβλίου είναι η αναγνώριση ενός δεδομένου που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη ελληνική συνταγματική ιστορία και η αναζήτηση των επιπτώσεών του. Το δεδομένο ─η μεθοδολογική βάση της έρευνας─ είναι ότι κάποιοι ενδογενείς παράγοντες, όπως είναι ο εθνικός αλυτρωτισμός και η οικονομική εξάρτηση του νεοσύστατου κράτους, διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην πραγματική άσκηση της εθνικής κυριαρχίας. Ότι δηλαδή, η εξωτερική πολιτική και οι ανάγκες της, πραγματικές ή φαντασιακές, καθόρισαν τις συνταγματικές εξελίξεις και επηρέασαν άμεσα κρίσιμες αποφάσεις, όπως ήταν π.χ. η μορφή του πολιτεύματος, η επιλογή της δυναστείας ή η συνταγματική κρίση του 1915-1917. Ή, όπως το θέτει ο συγγραφέας, στο δίπολο εθνικισμός ─ συνταγματισμός, ο πρώτος υπερείχε του δευτέρου…».

(από την εισαγωγή)

Δημήτρης Δ. Αρβανιτάκης
Στον Δρόμο για τις Πατρίδες
η Ape italiana, ο Ανδρέας Κάλβος, η ιστορία

Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη 2010
452 σελ., τιμή 24.00 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 21.60 €

Ο εντοπισμός ενός άγνωστου ιταλικού περιοδικού, της Ape italiana a Londra (Ιταλική μέλισσα στο Λονδίνο), στην εκδοτική ομάδα του οποίου ανήκε και ο Ανδρέας Κάλβος, γίνεται η αφορμή για ένα «διπλό βιβλίο», για ένα διπλό ταξίδι. Ένα ταξίδι αφενός στον κόσμο των ιταλών εξόριστων του Λονδίνου και των ιδεολογιών της μεταναπολεόντειας Ιταλίας και αφετέρου στον κόσμο του Ανδρέα Κάλβου.

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ
ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΙ II

Επιμέλεια: Τατιάνα Ιωάννου-Γιανναρά
Αθήνα, Ίδρυμα Αγγελικής Χατζημιχάλη -

Μουσείο Μπενάκη 2010, 404 σελ.

Τιμή χαρτόδετου 45.00 €, τιμή πανόδετου 50.00 €

Έκπτωση 10%, τελική τιμή χαρτόδετου 40.50 €

Τελική τιμή πανόδετου 45.00 €

Ο δεύτερος τόμος του ανέκδοτου υλικού της μελέτης της Αγγελικής Χατζημιχάλη περιλαμβάνει όλα εκείνα τα στοιχεία που απαρτίζουν την καθημερινότητα της νομαδικής ζωής των Σαρακατσαναίων. Τα ταξίδια της στάνης, τα σύνεργά της αλλά και τα μουσικά σύνεργα του τσοπάνη καθώς και οι διάφοροι τύποι καλυβιών αποτελούν μερικά από αυτά. Ο τόμος αφιερώνεται στη μνήμη της μαθήτριας και συνεργάτιδάς της Αγγελικής Χατζημιχάλη, Τατιάνας Γιανναρά.

Το ποικίλο φωτογραφικό υλικό προέρχεται από το Αρχείο της Αγγελικής Χατζημιχάλη, του Σπύρου Μελετζή, την Αδελφότητα των εν Αθήναις Σαρακατσαναίων Ηπείρου, το Φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη και το Ριζάρειο Ίδρυμα.