ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΜΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΝ 50μ.Χ- 1912

Γιάννης Μέγας, Τζέκυ Μπενμαγιόρ  
Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης. Μαρτυρίες μη Θεσσαλονικέων 50 μ.Χ. – 1912

Θεσσαλονίκη, University Studio Press 2017 
549 σελ. με α/μ εικόνες 
ISBN 978-960-12-2310-0 
Τιμή 37,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 29,60 €

Εφαλτήριο του ανά χείρας βιβλίου αποτέλεσε η συστηματική συλλογή πληροφοριών σχετικών με την εβραϊκή κοινότητα Θεσσαλονίκης –περιλαμβανομένης και της κοινότητας των Ντονμέδων– από άτομα που επισκέφθηκαν την πόλη ή έζησαν κατά διαστήματα σ’ αυτήν, ξεκινώντας από τα χρόνια του αποστόλου Παύλου (50 μ.Χ.) μέχρι τον Οκτώβριο του 1912, ημερομηνία απελευθέρωσης της πόλης. Ευελπιστούμε να χρησιμεύσει ως “βιβλίο πηγών” για όποιον ενδιαφέρεται να εμβαθύνει στην ιστορία της εβραϊκής κοινότητας Θεσσαλονίκης. Στο παρόν έργο το αναγνωστικό κοινό θα βρει γεγονότα και ερμηνείες τους που αφορούν την κοινότητα Θεσσαλονίκης από μη Θεσσαλονικείς, τα οποία δημοσιεύονται για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα.

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ ΚΑΤΑ ΤΑ ΕΤΗ 1837-1838

Karl Eduard Zachariä [ von Lingenthal ] 
Ταξίδι στην Ανατολή κατά τα έτη 1837-1838, μέσω Βιέννης, Βενετίας, Ρώμης, Νεάπολης, Μάλτας, Σικελίας και Ελλάδος, προς Θεσσαλονίκη, το όρος Άθως, Κωνσταντινούπολη και Τραπεζούντα

 
Εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις: Σπύρος Ν. Τρωιάνος 
Αθήνα, Ακαδημία Αθηνών 2016 
214 σελ. 
ISBN 978-960-404-314-9 
Τιμή 14,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 11,20 € 

[…] Το έτος 1837, σε ηλικία μόλις 25 ετών, αλλά προικισμένος ήδη από τον ακαδημαϊκό του δάσκαλο F. A. Biener με την έφεση για εξερεύνηση των ανέκδοτων πηγών του βυζαντινού δικαίου, θα επιχειρήσει ένα μακρύ περιηγητικό ταξίδι σε πόλεις και μονές της ανατολικής Μεσογείου. Από την Αθήνα έως την Τραπεζούντα, με ενδιάμεσους κόμβους την Θεσσαλονίκη, το Άγιον Όρος και την Κωνσταντινούπολη, εκτυλίσσονται οι αρχειακές του αναδιφήσεις στις δυσπρόσιτες και απομονωμένες βιβλιοθήκες του μεταβυζαντινού κόσμου. Ωστόσο, από την προσοχή του οξυδερκούς αυτού παρατηρητή, ο οποίος απερίφραστα δηλώνει γοητευμένος από «κάθε τι ελληνικό», δεν διαλανθάνουν ούτε οι συνθήκες διαβίωσης, η νοοτροπία, οι λαϊκές δοξασίες και δεισιδαιμονίες, οι αισθητικές αντιλήψεις και οι χαρακτηριστικοί τρόποι έκφρασης των κατοίκων (γλωσσικά ιδιώματα, τραγούδια, απαγγελίες), ούτε οι κοινωνικο-οικονομικοί, εκκλησιαστικοί και πολιτικοί θεσμοί )λ.χ. θεσμός των ευρωπαίων προξένων στην Ανατολή, ελληνικός μοναχισμός και προσκυνητές, κλήρος, εκκλησιαστικά δικαστήρια, και επισκοπικά σχολεία, τοπικές κοινότητες, πολιτικές ομάδες, πρώτα δικαστήρια του νεοσύστατου τότε ελληνικού κράτους κ. α.) ή κοινωνικά φαινόμενα-μάστιγες της εποχής (ληστεία-πειρατεία). […]

[…] Τέλος, ιδιαίτερη προσοχή δίδει στα χαρακτηριστικά εκείνα στοιχεία που αποκαλύπτουν αφενός μεν την πολιτισμική συνύπαρξη διαφορετικών εθνοτήτων )λ.χ. τούρκοι, φράγκοι, εβραίοι, σλάβοι, αρμένιοι κ.λπ.), αφετέρου δε την βαθιά εδραιωμένη, στο συλλογικό ασυνείδητο των γηγενών πληθυσμών, πεποίθηση για την αδιάλειπτη συνέχεια του ελληνισμού.[…]

 (από το βιβλίο)

ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΙΚΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ (1941-1944), ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΩΝ Ρ. ΡΟΥΦΟΥ, Θ.Δ. ΦΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΥ, ΑΛ. ΚΟΤΖΙΑ ΚΑΙ Γ. ΘΕΟΤΟΚΑ

Ευάγγελος Π. Καραγιάννης  
Όψεις της κατοχικής εμπειρίας στην Αθήνα (1941-1944), μέσα από την πεζογραφική παραγωγή των Ρ. Ρούφου, Θ. Δ. Φραγκόπουλου, Αλ. Κοτζιά και Γ. Θεοτοκά

Αθήνα, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων 2016 
478 σελ. 
ISBN 978-960-8351-77-6 
Τιμή 19,90 € / στο βιβλιοπωλείο μας 15,92 € 


Στην παρούσα μελέτη εξετάζονται τα έργα των Ροδή Ρούφου (Χρονικό μιας Σταυροφορίας), Θεόφιλου Δ. Φραγκόπουλου (Τειχομαχία, Το Σιωπηλό Σύνορο), Αλέξανδρου Κοτζιά (Πολιορκία, Ιαγουάρος) και Γιώργου Θεοτοκά (Ασθενείς και Οδοιπόροι). Τα αφηγήματα αυτά εκφράζουν τον μη εαμικό χώρο και η ιδεολογία των συγγραφέων τους καλύπτει ένα ευρύ φάσμα που εκτείνεται από τον ακραίο/σταυροφορικό αντικομμουνισμό μέχρι τον φιλελευθερισμό. Από κοινωνικής-γεωγραφικής απόψεως οι συγκεκριμένοι πεζογράφοι, με εξαίρεση τον Κοτζιά, κατοικούσαν κατά την περίοδο της Κατοχής στον ευρύτερο χώρο του Κολωνακίου και είχαν ήδη καταξιωθεί στην πνευματική ζωή της αθηναϊκής κοινωνίας (Θεοτοκάς) ή είχαν προγονικές περγαμηνές και ανήκαν σε ανερχόμενα κοινωνικά στρώματα (Ρούφος, Φραγκόπουλος). Ακόμα, οι συγγραφείς που εξετάζονται είχαν ανάμειξη στα λογοτεχνικά αναπαριστώμενα γεγονότα της περιόδου 1941-1944 είτε ως μέλη αντιστασιακών οργανώσεων (Ρούφος, Φραγκόπουλος, Κοτζιάς) είτε με την εκούσια ή ακούσια συνεισφορά τους στο ιδεολογικό υπόβαθρο ορισμένων μη εαμικών οργανώσεων (Θεοτοκάς). Ωστόσο, πρέπει να διευκρινιστεί ότι τα έργα του Ρούφου και του Φραγκόπουλου αποτελούν ένα είδος ιδιότυπης μαρτυρίας, καθώς οι δύο πεζογράφοι σχεδόν «αυτοβιογραφούνται» ή βιογραφούν υπαρκτά πρόσωπα και, επομένως, το στοιχείο της μυθοπλασίας είναι μικρότερο στα αφηγήματα αυτά έναντι των έργων του Κοτζιά κυρίως και κατά δεύτερο λόγο του Θεοτοκά. Στα αφηγήματα του Κοτζιά κυριαρχεί το μυθοπλαστικό στοιχείο και έχει αμβλυνθεί ο χαρακτήρας της μαρτυρίας, αλλά περιγράφεται το κλίμα της περιόδου, έστω και με πιο έμμεσο τρόπο από τους άλλους συγγραφείς που εξετάζονται. Γενικότερα, όμως, σε όλους τους πεζογράφους ανακύπτει το ζήτημα της βιωμένης μνήμης που εδώ χρησιμοποιείται ως πρωτογενής ιστορική πηγή.

Αναφορικά με τα κριτήρια επιλογής των συγκεκριμένων λογοτεχνικών έργων πρέπει να γίνουν ορισμένες παρατηρήσεις. Πέρα από το κριτήριο της ιδεολογικής ένταξης των πεζογράφων που εξ ορισμού εξασφαλίζει, έστω και αντιθετικά (μη εαμική οπτική), τις μεθοδολογικές προϋποθέσεις για την ξεχωριστή μελέτη των έργων τους, πρέπει να τονιστεί ότι στα αφηγήματα των τεσσάρων συγγραφέων που εξετάζονται υπάρχει μια κοινότητα θεματική: αποδίδονται λογοτεχνικά σημαντικές πτυχές των ενδοελληνικών αντιπαραθέσεων κατά την κρίσιμη περίοδο 1941-1944 (ειδικότερα στην περιοχή της Αθήνας) και δεν δίνεται τόσο μεγάλη έμφαση στην πάλη κατά των Γερμανών. Ακόμα, πρέπει να επισημανθεί ότι τα αφηγήματα αυτά δεν μελετώνται με αισθητικά κριτήρια. Άλλωστε, μια τέτοια προσέγγιση θα ήταν αμιγώς λογοτεχνική και σε μεγάλο βαθμό υποκειμενική και αμφισβητήσιμη. Επίσης, τα εν λόγω αφηγήματα δεν εξετάζονται με κριτήριο την αναγνωστική τους απήχηση. [...]

(από την εισαγωγή του βιβλίου) 

 

 

ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΝΟΗΣΗΣ

Francois Dosse  
Από την  Ιστορία των ιδεών στην Ιστορία της διανόησης

Ετήσια διάλεξη Κ. Θ. Δημαρά, 2014 
Αθήνα, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών 2016 
190 σελ. 
ISBN 978-960-9538-56-5 
Τιμή 10,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 8,00 € 


Έκπληξη προκαλεί η αντίθεση που επικρατεί στον χώρο της έρευνας, στο πεδίο της Ιστορίας της διανόησης, ανάμεσα στη Γαλλία, όπου αυτό το είδος της Ιστορίας παρέμεινε για πολύ καιρό στα σπάργανα, και στον αγγλοσαξονικό και γερμανικό χώρο, όπου είναι συνηθισμένο. Η παραδοξότητα αυτή εξηγείται με πολλούς τρόπους. Από τη μια πλευρά, η θέση της φιλοσοφίας στη Γαλλία, θεσμοθετημένη, με ένα σώμα αναγνωρισμένων και καταξιωμένων κειμένων τα οποία κυριαρχούν σε όλη τη διάρκεια της σχολικής φοίτησης, δεν άφησε χώρο για την Ιστορία της διανόησης. Από την άλλη, ο θρίαμβος της Ιστορίας των νοοτροπιών, στα χρόνια 1970-1980, που κυρίως οφείλεται στους ιστορικούς της σχολής των Annales, συνέβαλε σημαντικά στο να καταπνιγεί κάθε απόπειρα να υπάρξει μια Ιστορία της διανόησης, διότι προέκρινε ανώνυμα, μαζικά, στατιστικά φαινόμενα, καθώς και τις παγιώσεις, τις αντιστάσεις απέναντι στην αλλαγή. [...]

 (από το βιβλίο) 

ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΖΩΗ. ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΥΝΙΑ ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ ΤΑΦΟ

Mark Rowlands  
Μια καλή ζωή. Φιλοσοφία από την κούνια μέχρι τον τάφο

Μετάφραση: Ρίτα Αλεξίου 
Αθήνα, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου 2017 
313 σελ. 
ISBN 978-618-5118-24-2 
Τιμή 19,08 € / στο βιβλιοπωλείο μας 15,26 € 



Φιλοσοφικό εγχειρίδιο ή λογοτεχνική αυτοβιογραφία; Το Μια καλή ζωή περιέχει το φανταστικό χειρόγραφο ενός άνδρα, που αυτοαποκαλείται Μίσκιν, το οποίο ανακάλυψε, σχολίασε και επιμελήθηκε ο γιος του Νικολάι, εντάσσοντας συγχρόνως και κάποιες παρεμβολές από κείμενα της μητέρας του, Όλγκα. Πρόκειται για τον απολογισμό ενός ανθρώπου, μέσα από ένα φιλοσοφικό πρίσμα, σε σχέση με τη ζωή που έζησε και τις επιλογές που έκανε (γέννηση, θάνατος, εκπαίδευση, έρωτας, θρησκεία, ηθική, αρρώστια, κ.λπ.). Ταυτόχρονα, είναι ένα ευφυέστατο παιχνίδι πολλαπλής συγγραφικής ταυτότητας.

Ο Mark Rowlands πραγματοποιεί μια καθηλωτική εξέταση των ηθικών διλημμάτων που αντιμετωπίζουμε και των αποφάσεων που καλούμαστε να πάρουμε σε κρίσιμες καμπές της ζωής μας, αλλά και στην καθημερινότητά μας. Με αφορμή διάφορα περιστατικά της ζωής του, ο ήρωας αναμετράται με τις έννοιες της ευτυχίας και της απόλαυσης, της αυτονομίας και της ευημερίας, της δικαιοσύνης και της ισότητας, της αγάπης και της συμπόνιας, της απώλειας και των αναμνήσεων, αξιοποιώντας πάνω απ' όλα τη δύναμη των λέξεων και του κειμένου. Με αναφορές στις αντικρουόμενες απόψεις των μεγάλων στοχαστών από την αρχαιότητα έως σήμερα, διαπιστώνει ότι κανένα σύστημα ηθικών κανόνων από μόνο του δεν επαρκεί. Τελικά, δεν είναι οι πράξεις ή οι αρχές που μπορούν να χαρακτηριστούν ως καλές ή κακές, αλλά η ίδια η ζωή στο σύνολό της.

Με καυστικό χιούμορ που εναλλάσσεται με απίστευτη σοβαρότητα, το Μια καλή ζωή διαβάζεται με άνεση, όπως ένα μυθιστόρημα, και συγχρόνως προκαλεί, όπως τα βαθύτερα φιλοσοφικά έργα.

 (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Ο ΣΠΙΝΟΖΑ ΚΑΙ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Άρης Στυλιανού  
Ο Σπινόζα και η Δημοκρατία 
 
Αθήνα, Εκδόσεις Πόλις 2016 
211 σελ.
ISBN 978-960-435-540-2 
Τιμή 15,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 12,00 € 



Στο βιβλίο παρουσιάζεται συνοπτικά η πολιτική θεωρία του Σπινόζα, με έμφαση στην πρωτότυπη σπινοζική σύλληψη της δημοκρατίας και του προτεινόμενου εκδημοκρατισμού κάθε μορφής πολιτεύματος. Επιπροσθέτως, επιχειρείται μια κριτική εξέταση ορισμένων καίριων προβλημάτων της σύγχρονης πολιτικής φιλοσοφίας, καθώς και της σημερινής συζήτησης περί δημοκρατίας, κυρίως ως προς την έμπνευσή τους από συγκεκριμένες ιδέες και έννοιες σπινοζικής προέλευσης. Έτσι, αναλύονται δύο ιδιαίτερες ερμηνείες της σπινοζικής θεωρίας για την πολιτική και τη δημοκρατία: του Αντόνιο Νέγκρι και του Ετιέν Μπαλιμπάρ.

Η πολιτική διάσταση της φιλοσοφίας του Σπινόζα παραγνωρίστηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα, προς όφελος της διάσημης και γοητευτικής μεταφυσικής του. Εντούτοις, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, η σπινοζική πολιτική θεωρία έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον της έρευνας, επηρεάζοντας σε σημαντικό βαθμό και τη σύγχρονη πολιτική φιλοσοφία.

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

 

ΟΙ ΑΝΤΕΣ. ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (4ος-8ος αι.)

Γεώργιος Θ. Καρδαράς  
Οι Άντες. Ιστορία και πολιτισμός (4ος – 8ος αι.)

Αθήνα, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών 2016 
230 σελ. 
ISBN 978-960-9538-53-4 
Τιμή 20,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 16,00 €  


Η πραγματευσή της ιστορίας και του πολιτισμού των Αντών, ενός λαού που αναδείχθηκε και χάθηκε ταυτόχρονα στη δίνη των μεταβολών της ύστερης Αρχαιότητας και του πρώιμου Μεσαίωνα, σχετίζεται άμεσα με τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα για τις συνθήκες που επικρατούσαν στον βαρβαρικό κόσμο κατά τη μεγάλη μετανάστευση των λαών. Το ειδικότερο ενδιαφέρον για τους Άντες δεν είναι συγκυριακό, καθώς η χώρα όπου κυρίως έζησαν, η σημερινή Ουκρανία, βρίσκεται εν μέσω αναταραχών. Το μεγάλο κίνητρο της προσπάθειας είναι το γεγονός ότι η ιδιαίτερη ιστορική παρουσία και ο υλικός πολιτισμός των Αντών παραγνωρίζονται συχνά μέσα στη γενικότερη ιστορία των πρώιμων Σλάβων, όπου τον σημαντικότερο ρόλο διαδραμάτησαν οι αναφερόμενοι στις πηγές ως Σκλαβηνοί.

Η παρούσα μονογραφία, στηριζόμενη στα πλέον πρόσφατα πορίσματα της έρευνας τόσο στον δυτικό κόσμο όσο και της Ανατολικής Ευρώπης, δεν αποσκοπεί στο να κάνει ευρύτερα γνωστό έναν πρώιμο σλαβικό λαό παραθέτοντας μόνο κοινότυπες μαρτυρίες για τα χαρακτηριστικά του ή μία απλή καταγραφή των σχετικών ευρυμάτων. Αντίθετα, φιλοδοξεί να αναδείξει ποικίλες πτυχές της ιστορίας των Αντών και να διαφωτίσει ακόμη περισσότερο μία σειρά ζητημάτων, τα οποία έχουν καίρια σημασία για την κατανόηση του ιστορικού πλαισίου και των σχέσεων που ανέπτυξαν οι Άντες με τον περίγυρό τους.[...]

(από τον πρόλογο του συγγραφέα)

 





 

ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ ΑΠΟΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ. ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ-ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑ

Θανάσης Παπαζώτος  
Μακεδονικά αποσημειώματα. Βυζαντινά – Μεταβυζαντινά

Επιστημονική επιμέλεια: Βαγγέλης Μαλαδάκης 
Αθήνα, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών 2016 
281 σελ. με έγχρωμες και α/μ εικόνες 
ISBN 978-960-9538-55-8 
Τιμή 18,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 14,40 €  

Τί μαθαίνουμε για την κοινωνία της Βέροιας στις αρχές του 13ου αιώνα από τον Δημήτριο Χωματηνό; Πώς κατέληξαν σε ιδιωτικές συλλογές του εξωτερικού δυο παλαιολόγειες εικόνες από τη Βέροια και πώς επαναπατρίστηκε η μία από αυτές; Που βρισκόταν η μονή της Κρεμενής; Πώς αποκαθίσταται το φράγμα των πτερυγίων της βασιλικής του Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης; Ποια τεχνοτροπική αντινομία παρατηρείται στις μορφές του Ιωάννη Προδρόμου και του Συμεών Θεοδόχου σε μια βυζαντινή εικόνα της μονής Βατοπεδίου; Γιατί είναι σημαντικό το βημόθυρο του 1527/8 του Αρχαιολογικού Μουσείου της Φλώρινας;

Σε αυτά και άλλα πολύ σημαντικά ερωτήματα γύρω από την Ιστορία και την αρχαιολογία της μεσαιωνικής Μακεδονίας επιχειρεί να δώσει απαντήσεις ο Θανάσης Παπαζώτος στα Αποσημειώματα που βρέθηκαν στα κατάλοιπά του. Στον πρόλογο που έγραψε λίγους μήνες πριν πεθάνει, το 1996, μας υπενθυμίζει ότι:

« (...) είναι αδύνατο να ειπωθεί η τελευταία λέξη για τη βυζαντινή Θεσσαλονίκη, όταν συνεχώς η αρχαιολογική έρευνα αποκαλύπτει νέα στοιχεία, τα οποία επαναπροσδιορίζουν τη γνώση μας για την πόλη. Και αν αυτό συμβαίνει σε μία πόλη όπου η ιστορική τεκμηρίωση είναι από τις πλουσιότερες, θέματα της ευρύτερης Μακεδονίας, με φτωχικές κατά περίπτωση μαρτυρίες, σκόρπιες και πολλές φορές μοναδικές, είναι μία ενεργός και συνεχής αναζήτηση.

» Τα Αποσημειώματα είναι μικρά μελετήματα, που συμβάλλουν, νομίζω, στην εξέταση ιστορικών και αρχαιολογικών θεμάτων των μνημείων της Μακεδονίας. Οι επισημάνσεις άγνωστων στην επιστήμη ναών ή τόπων, οι παρατηρήσεις σε αυτούς και η επανεξέταση στοιχείων άλλων γνωστών μνημείων ή θέσεων, δίνουν το έναυσμα της συζήτησης (...)» .

Μια συζήτηση που συνεχίζεται

  (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΗΓΗΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ, 15ος- 19ος ΑΙΩΝΑΣ. ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ, ΕΤΕΡΟΤΗΤΕΣ, ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ

Αφροδίτη Κούρια  
Η Ελλάδα στην περιηγητική εικονογραφία, 15ος – 19ος αιώνας. Ταυτότητες, ετερότητες, μεταμορφώσεις

Αθήνα, Ίδρυμα Παναγιώτη και Έφης Μιχελή 2016 
183 σελ. με έγχρωμες και α/μ εικόνες
ISBN 978-960-7588-40-1 
Τιμή 30,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 24,00 € 


Ο περιηγητισμός, ένα πολυδιάστατο πολιτισμικό φαινόμενο, αποτελεί διεθνώς, εδώ και χρόνια, αντικείμενο συστηματικής έρευνας και μελέτης από επιστήμονες διαφόρων κλάδων, και έχει αποτελέσει αφορμή για την οργάνωση πολυάριθμων εκθέσεων. Μέσα στον ευρύ ορίζοντά του οι ευρωπαϊκές περιηγησείς στον ελληνικό χώρο έχουν ενδελεχώς ερευνηθεί κυρίως στα πεδία της ιστορίας κσι της χαρτογραφίας.

Το ανά χείρας βιβλίο προσεγγίζει την περιηγητικη εικονογραφία του ελληνικού χώρου από τα τέλη του 15ου ώς και τον 19ο αιώνα, και κατ' επέκταση το φαινόμενο του περιηγητισμού, από τη σκοπιά του ιστορικού της τέχνης. Εξετάζονται ισότιμα το θεματικό πραγματολογικό στοιχείο και η μορφοπλαστική γλώσσα, η μορφολογία αυτών των έργων, η οποία ώς τώρα δεν έχει μελετηθεί συστηματικά στις ποικίλες παραμέτρους της, και μάλιστα με όρους διαχρονικής αλλά και συγχρονικής εξέτασης των εικόνων. Εξέτασης που καθιστά δυνατή μια συνθετική- συνδυαστική θεώρηση και ανάγνωση του υλικού, αναδεικνύει σταθερές καθώς και σημαίνουσες διαφοροποιήσεις, παρακολουθεί την εξελικτική πορεία ορισμένων θεμάτων και επίσης θεματικών αλλά και μορφικών μοτίβων με τις επιβιώσεις, τις μεταλλαγές και τις ανασημασιοδοτήσεις τους μέσα στα νέα κάθε φορά συμφραζόμενα και, τέλος, φωτίζει τον κομβικό ρόλο των προτύπων (με τη στενή και την ευρεία έννοια) σε διττή βάση: τα πρότυπα των περιηγητικών εικόνων και οι περιηγητικές εικόνες ως πρότυπα. Όλα αυτά τα ζητήματα παρουσιάζουν πολλαπλό ενδιαφέρον και η εμβέλειά τους ξεπερνά σε ορισμένες περιπτώσεις τα όρια, τον ορίζοντα και τα περιεχόμενα του περιηγητισμού. Αυτό πιστοποιείται από τη φιλελληνική εικονογραφία, τη δυτικοευρωπαϊκή ζωγραφική και τη νεοελληνική τέχνη.[...]

 (από την εισαγωγή του βιβλίου)

 

Η ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΠΟΛΗ ΤΟΥ Α.Π.Θ.

Νίκος Καλογήρου  
Η πανεπιστημιούπολη του Α.Π.Θ.

Θεσσαλονίκη, University Studio Press 2017 
332 σελ. έγχρωμες και α/μ εικόνες 
ISBN 978-960-12-2315-5 
Τιμή 42,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 33,60 € 



  Από το πρώτο πολεοδομικό σχέδιο του 1917-21, η οργάνωση της πανεπιστημιούπολης του Α.Π.Θ. σηματοδότησε, με τη συνολική της σύνθεση και με χαρακτηριστικά κτίρια-τοπόσημα, την αστική ταυτότητα της σύγχρονης Θεσσαλονίκης. Η κατασκευή των πανεπιστημιακών εγκαταστάσεων λειτούργησε διαχρονικά ως καταλύτης για τις διαδοχικές φάσεις του εκσυγχρονισμού της πόλης και της κοινωνίας. Το βιβλίο εστιάζει στην ανάδειξη της μοναδικότητας της πανεπιστημιούπολης του Α.Π.Θ., ως νησίδας μοντέρνας αστικής και αρχιτεκτονικής σύνθεσης. Με αυτή την οπτική, η αρχιτεκτονική διευθέτηση σχετίζεται με την ευρύτερη παιδευτική λειτουργία του Αριστοτελείου στο πλαίσιο του ιδιόμορφου αστικού εκσυγχρονισμού της Θεσσαλονίκης, μιας πόλης με διαχρονική, πολυπολιτισμική παρουσία. Η πρώτη εκπαιδευτική χρήση στην περιοχή έγινε με το διδακτήριο που σχεδιάστηκε από τον Β. Ποζέλι το 1888 (κτίριο της σημερινής Παλιάς Φιλοσοφικής Σχολής). Η εικόνα που διαμορφώθηκε, στα 90 έτη συνεχούς λειτουργίας, είχε την αφετηρία της στο πρώτο συνολικό πολεοδομικό σχέδιο του Ε. Εμπράρ (1917-21), που προέβλεπε τη δημιουργία πανεπιστημίου στη σημερινή θέση. Οι οργανωμένες εκλεκτικιστικές (δεύτερο σχέδιο Εμπράρ) και πρωτομοντέρνες προτάσεις (σχέδιο Ν. Μητσάκη) του μεσοπολέμου έδωσαν ελάχιστες υλοποιήσεις. Επικαθόρισαν όμως τις μεταγενέστερες εξελίξεις και αποδείχτηκαν κρίσιμες για τη μακρά διάρκεια του θεσμού, με τις αρχικές διευθετήσεις της ρυμοτομίας και τη γενική διάταξη των εγκαταστάσεων ως ελεύθερων μονάδων στο χώρο. Η σημαντικότερη περίοδος ανάπτυξης χαρακτηρίστηκε από τις αμιγείς επιτεύξεις του μεταπολεμικού μοντερνισμού, που έδωσαν το κυρίαρχο στίγμα στο σύνολο σχηματίζοντας μια νησίδα μοντέρνας σύνθεσης, με μοναδικά έργα αρχιτεκτόνων όπως οι Π. Καραντινός, Ν. Κακούρης, Κ. Παπαϊωάννου και Κ. Φινές. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης οι πρόσφατοι μετανεωτερικοί πειραματισμοί και οι χωρικές συνθέσεις. Επιχειρώντας να υπερβεί τις συμβατικές προσεγγίσεις, η διερεύνηση δοκιμάζει δύο παράλληλες αναγνώσεις. Στη σύνθετη αφήγηση του πρώτου μέρους προστίθεται η εστιασμένη παρουσίαση 15 επιλεγμένων συγκροτημάτων.

 (πηγή: University Studio Press)

Ο ΡΑΜΠΕΛΑΙ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ. ΓΙΑ ΤΗ ΛΑΙΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ

Μιχαήλ Μπαχτίν  
Ο Ραμπελαί και ο κόσμος του. Για τη λαϊκή κουλτούρα του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης

Μετάφραση από τα ρωσικά: Γιώργος Πινακούλας 
575 σελ. 
Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2017 
ISBN 978-960-524-478-1 
Τιμή 24,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 19,20 € 



Ο Ραμπελαί και ο κόσμος του είναι μια συναρπαστική ερμηνεία του ραμπελαισιανού μυθιστορήματος. Εδώ ο Μπαχτίν δείχνει την ουσιαστική σχέση του Γαργαντούα και του Πανταγκρυέλ με τη λαϊκή κουλτούρα, με τον γκροτέσκο ρεαλισμό, με το καρναβάλι. Ο Ραμπελαί δεν έγραψε τα βιβλία του απομονωμένος στο σπουδαστήριό του, αλλά τριγυρνώντας στα παζάρια και στα πανηγύρια των γαλλικών πόλεων, ακούγοντας τις φωνές των πραγματευτών και παρακολουθώντας παραστάσεις πλανόδιων θιάσων. Άλλωστε, ο Ραμπελαί ήταν ένας σπουδαίος εκπρόσωπος της γκροτέσκας λογοτεχνίας: δεν υπηρέτησε το κλασικό αισθητικό ιδεώδες, αλλά ανέδειξε το δύσμορφο, το παράδοξο και το υπερβολικό. Κυρίως όμως έγινε ο κατεξοχήν εκφραστής του καρναβαλικού πνεύματος, εκείνης της δύναμης που ανατρέπει και αναποδογυρίζει την κατεστημένη τάξη. Η μελέτη του Μπαχτίν, ωστόσο, δεν αρκείται στην ερμηνεία του Ραμπελαί· παρουσιάζει επίσης από μια εντελώς νέα οπτική την κοινωνία και τον πολιτισμό της Αναγέννησης. Αποδεικνύει ότι οι γιορτές, τα πανηγύρια και τα καρναβάλια, η κουλτούρα του γέλιου και της πλατείας, δεν ήταν τότε περιθωριακά αλλά κεντρικά στοιχεία στη ζωή των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Σε τακτά χρονικά διαστήματα, ο ομαλός εργασιακός βίος διακοπτόταν από πολυήμερες διασκεδάσεις, με οργανωμένες παρελάσεις, χορούς και γλέντια. Και αυτές οι λαϊκές γιορτές και διασκεδάσεις καθόριζαν τη σκέψη και τη ζωή όλων των κοινωνικών τάξεων. Πάνω απ’ όλα όμως, το βιβλίο του Μπαχτίν είναι ένα μανιφέστο που κηρύσσει την πλήρη απελευθέρωση του ανθρώπινου πνεύματος από το φόβο. Στόχος των επιθέσεων του Ραμπελαί, μας θυμίζει ο συγγραφέας, ήταν οι αγέλαστοι, όλοι εκείνοι που εκφοβίζουν και καταπιέζουν την ανθρωπότητα με τη σοβαρότητα και τη σκυθρωπότητά τους. Χάρη στο γέλιο, με την καταστροφική και ταυτόχρονα αναγεννητική δύναμή του, ο άνθρωπος απελευθερώνεται από το φόβο.

 (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Γ.Π. ΣΑΒΒΙΔΗΣ. 20 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ

Γ. Π. Σαββίδης. 20 χρόνια μετά

Κείμενα: Κατερίνα Γκίκα, Νάσος Βαγενάς, Δημήτρης Δασκαλόπουλος, Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης 
Αθήνα, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία 2016 
76 σελ. 
ISBN 978-618-5154-08-0 
Τιμή 5,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 4,00 € 


Το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, σε συνεργασία με το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, διοργάνωσαν τον Δεκέμβριο του 2015 εκδήλωση αφιερωμένη στα 20 χρόνια από τον θάνατο του Γ.Π. Σαββίδη. Η εκδήλωση αυτή εντάσσεται σε μια σειρά εκδηλώσεων με τις οποίες το Ίδρυμα της Βουλής επιθυμεί να τιμήσει τη μνήμη ορισμένων σημαντικών προσώπων που προσέφεραν πολλά στην πνευματική, επιστημονική και καλλιτεχνική ζωή της χώρας.

Μέσα από τις εισηγήσεις των ομιλητών, που περιλαμβάνονται στην παρούσα έκδοση, αναδεικνύεται το πλούσιο έργο του μελετητή και καθηγητή της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γιώργου Π. Σαββίδη, ο οποίος εισέφερε πολλά στον τρόπο μελέτης της νεοελληνικής ποίησης, ενώ επίσης με υποδειγματικό τρόπο επιμελήθηκε εκδόσεις ποιημάτων σημαντικών Νεοελλήνων ποιητών.  

(από τον πρόλογο του βιβλίου)

 

Η ΕΞΟΔΟΣ. ΤΟΜΟΣ Ε΄. ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΥΤΙΚΟ ΠΑΡΑΛΙΟ ΠΟΝΤΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΦΛΑΓΟΝΙΑ

Η Έξοδος. Τόμος Ε΄. Μαρτυρίες από τον Δυτικό Παράλιο Πόντο και την Παφλαγονία

Πρόλογος – Επιστημονική επιμέλεια: Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης 
Αθήνα, Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών 2016 
674 σελ. με α/μ εικόνες 
ISBN 978-960-87610-2-6 
Τιμή 24,90 € / στο βιβλιοπωλείο μας 19,92 €  


Η έκδοση του πέμπτου τόμου της Εξόδου ολοκληρώνει ένα ερευνητικό και εκδοτικό πρόγραμμα του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, το οποίο αποτέλεσε τον κεντρικό άξονα της επιστημονικής λειτουργίας του ιδρύματος για περισσότερο από μισό αιώνα. Οι μαρτυρίες της Εξόδου αποτελούσαν το τελευταίο κεφάλαιο του ερωτηματολογίου με βάση το οποίο συγκροτήθηκε το Αρχείο Προφορικής Παράδοσης του Κέντρου, η μνημειώδης αυτή συλλογή προφορικής ιστορίας, η οποία δεν είναι μόνο η μεγαλύτερη και παλαιότερη στην Ελλάδα άλλα και μία από τις σημαντικότερες στην Ευρώπη. Έτσι, η Έξοδος, οι συνθήκες υπό τις οποίες οι ελληνορθόδοξοι πληθυσμοί εγκατέλειψαν τις εστίες τους στη Μικρασιατική χερσόνησο, αποτελεί και την τελευταία ενότητα των φακέλων των οικισμών που μελέτησε το Κέντρο.[...]

Με την έκδοση των μαρτυριών της Εξόδου η Μέλπω Μερλιέ σκόπευε να αναδείξει τόσο το εύρος και το βάθος της παρουσίας του ελληνισμού στη Μικρασιατική χερσόνησο όσο και το δράμα της συμφοράς και του ξεριζωμού, που, ωστόσο, μέσα από τις ανεξιχνίαστες περιστροφές της ιστορίας ανανέωσε την ελληνική κοινωνία.[...]

(από τον πρόλογο του βιβλίου)

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ «ΟΤΑΝ ΤΟ ΡΗΜΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΟΝΟΜΑ» ΤΟΥ ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ

Το βιβλίο του Παντελή Μπουκάλα
ΟΤΑΝ ΤΟ ΡΗΜΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΟΝΟΜΑ

Η «αγαπώ» και το δημιουργικό σφρίγος 
της ποιητικής γλώσσας των δημοτικών

ΣΕΙΡΑ: ΠΙΑΝΩ ΓΡΑΦΗ ΝΑ ΓΡΑΨΩ ...
ΔΟΚΙΜΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ — 1

που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Άγρα,
θα παρουσιαστεί στο Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ,
Τσιμισκή 11, Θεσσαλονίκη,
την Παρασκευή 17 Μαρτίου 2017, ώρα 7.00 μ.μ.

Θα μιλήσουν οι:
Νόρα Σκουτέρη-Διδασκάλου, τ. αναπληρώτρια καθηγήτρια ΑΠΘ – λαογράφος
Διονύσης Καψάλης, συγγραφέας,
Στέλιος Παπαθανασίου, φιλόλογος - Δρ. Φιλολογίας και Θεολογίας
και ο συγγραφέας

ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
ΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ υπέστησαν ό,τι και η αρχαιοελληνική κληρονομιά. Κινδύνεψαν να μαγαριστούν από τους ελληνοκάπηλους κιβδηλοποιούς, των δικτατορικών καθεστώτων συμπεριλαμβανομένων. Τα προστάτεψε όμως η υψηλή ποιητική τους αξία, το εσώτερο ήθος τους. Η ανάκτησή τους με τους τρόπους της ανοιχτόκαρδης αγάπης, αλλά και με τους όρους της ανοιχτόμυαλης ανάγνωσης, στηριγμένης στις μεθόδους και τα πορίσματα της επιστήμης, μόνο να μας ωφελήσει μπορεί. Και να μας τέρψει.

Με τον ανά χείρας τόμο, αφιερωμένο στην εξαιρετική γλωσσική δημιουργικότητα της ποίησης, πρωτίστως της δημοτικής, ξεκινάει το ταξίδι της η σειρά: «Πιάνω γραφή να γράψω... Δοκίμια για το δημοτικό τραγούδι». Όταν ολοκληρωθεί, θα έχουν διερευνηθεί περί τα είκοσι θέματα. Με την ανώνυμη ελληνική ποίηση πάντα στο κέντρο, αλλά με πυκνές επισκέψεις στην επώνυμη σε όλες τις φάσεις της, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, καθώς και στην ανώνυμη γειτονικών μας λαών. Συντροφοδότης ο κόσμος των παραδόσεων, των παραμυθιών και των παροιμιών, αλλά και της αρχαίας μυθολογίας.

«...Να πω ιστορίες, αυτό θέλω: την ιστορία μιας λέξης (όπως η λέξη αγαπώ και η μεταβολή της από ρήμα σε ουσιαστικό : η αγαπώ / ο αγαπώς), ενός μοτίβου (και το μουστάκι του έστριφτε...), ενός λογοτεχνικού τεχνάσματος (λ.χ. οι αδύνατες ευχές), συμβόλων που υπηρετήθηκαν συστηματικά από την ανώνυμη ποίηση (το μαντίλι, η ελιά σαν σημάδι του σώματος, ο αριθμός εννιά), ενός πάθους (το ενεπίγνωστο οιδιπόδειο στα δημοτικά), ενός τραγουδιού («Κόκκιν’ αχείλι φίλησα», «Η μάνα η φόνισσα» ή «Ο γυρισμός του ξενιτεμένου») η μιας κατηγορίας τραγουδιών (της αγάπης, της ξενιτιάς η των μοιρολογιών)· τέλος, την ιστορία της σχέσης ορισμένων ποιητών μας (η συγκεκριμένων ποιημάτων τους) με τη δημοτική ποίηση. »

«...Και να πω τις ιστορίες αυτές περίπου κατά τον τρόπο των παραμυθιών: με κλαδιά και κλαδάκια να ξεφυτρώνουν σχεδόν ατιθάσευτα πάνω στον κορμό, και δίχως τον φόβο της επανάληψης. Αλλά και με την παράθεση όσο το δυνατόν περισσότερων ακέραιων τραγουδιών, ώστε να αναμοχλεύεται αποτελεσματικότερα η μνήμη του αναγνώστη. Και να φανερώνεται πλήρης στα μάτια του η ποιητική ωραιότητα...»


ΓΙΑ ΤΟN ΣΥΓΓΡΑΦΕA
Ο Παντελής Μπουκάλας γεννήθηκε το 1957 στο Λεσίνι του Μεσολογγίου. Αποφοίτησε από την Οδοντιατρική Σχολή Αθηνών. Την τριετία 1987-1990 είχε την επιμέλεια βιβλιοκριτικής σελίδας στην εφημερίδα Η Πρώτη. Από τον Δεκέμβριο του 1990 και για τα επόμενα είκοσι χρόνια επιμελούνταν την ανά Τρίτη σελίδα του βιβλίου στην Καθημερινή, στην οποία αρθρογραφεί καθημερινά.

Είναι διορθωτής και επιμελητής εκδόσεων. Υπήρξε μόνιμος συνεργάτης του περιοδικού Ο Πολίτης (καθώς και του Δεκαπενθήμερου Πολίτη) από το 1978 και έως την παύση της έκδοσής του. Άρθρα και μεταφράσεις του αρχαίων ελληνικών ποιημάτων έχουν δημοσιευτεί και στα περιοδικά Η λέξη, Το δέντρο, Νέο Επίπεδο, Τεχνοπαίγνιο, Γαλέρα, The Book’s Journal, Ποιητική κ.α. Από το 1980 έχει δημοσιεύσει στις Εκδόσεις Άγρα τα βιβλία ποίησης: Αλγόρυθμος, Η εκδρομή της ευδοκίας, Ο μέσα πάνθηρας, Σήματα λυγρά, Ο μάντης, Οπόταν πλάτανος και Ρήματα (Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2010), έναν τόμο δοκιμίων και βιβλιοκριτικών υπό τον τίτλο Ενδεχομένως – Στάσεις στην ελληνική και ξένη τέχνη του λόγου και δύο τόμους υπό τον τίτλο Υποθέσεις, με τις επιφυλλίδες του στην Καθημερινή της Κυριακής.

Μετέφρασε τον ελληνιστικό Επιτάφιο Αδώνιδος του Βίωνος του Σμυρναίου, τα ποιήματα του τόμου Επιτάφιος λόγος – Αρχαία ελληνικά επιτύμβια επιγράμματα και τα Συμποτικά επιγράμματα της Παλατινής Ανθολογίας, που έχουν εκδοθεί όλα από την «Άγρα». Σε συνεργασία με τον Γιάννη Παπακώστα επιμελήθηκε και εξέδωσε την άγνωστη χειρόγραφη συλλογή του Ανδρέα Λασκαράτου Δημοτικά τραγουδάκια εθνικά μαζευμένα από τους τραγουδιστάδες εις το Ληξούρι (Κεφαλληνία – Επαρχία Πάλης) του 1842, που κυκλοφόρησε το 2016 στις Εκδόσεις Άγρα.

Έχει επίσης μεταφράσει τους Αχαρνείς του Αριστοφάνη για το Εθνικό Θέατρο (2005), τον Αγαμέμνονα του Αισχύλου για το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Αγρινίου (2005) και τις Τρωάδες του Ευριπίδη για το Θέατρο του Νέου Κόσμου (2010).

Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα ιταλικά (σε σχετικό αφιέρωμα του περιοδικού Poesia του Μιλάνου, τον Νοέμβριο του 2014), τα ισπανικά, τα γαλλικά, τα πολωνικά (η μετάφραση των Ρημάτων εκδόθηκε στο Γκντανσκ το 2014), τα αγγλικά, τα αλβανικά και τα αραβικά.

Το 2014, στο πλαίσιο της σειράς «Έλληνες ποιητές» της Καθημερινής, είχε την εκδοτική ευθύνη για τους τόμους με το έργο του Κ. Π. Καβάφη, του Γιώργου Σεφέρη, του Μανόλη Αναγνωστάκη, του Ανδρέα Εμπειρίκου και του Νίκου Εγγoνόπουλου (εισαγωγή και ανθολόγηση).


ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

ΜΙΕΤ: Τσιμισκή 11, 546 24 Θεσσαλονίκη, τηλ. 2310 288036, φαξ. 2310 226460, email: bookstore-thessaloniki@miet.gr

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ: Ζωοδόχου Πηγής 99, 114 73 Αθήνα, τηλ. 210.7011.461, φαξ. 210.7018.649, email: info@agra.gr