Άρις Γεωργίου
Η Αμερική σε 78 στροφές. Οδοιπορικό 1978
Κατάλογος έκθεσης
Κείμενα: Άρις Γεωργίου, Γιώργος Χουλιάρας
Θεσσαλονίκη, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 2019
Σελίδες: 221, με 199 α/μ εικόνες
Διαστάσεις: 16,5 x 24 εκ.
ISBN χαρτόδετου: 978-960-250-737-7
Τιμή: 16,67 € // στο βιβλιοπωλείο μας 15,00 €
Η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της έκθεσης «Άρις Γεωργίου. Αμερική-Ρωσία: Ισοπαλία» που διοργάνωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ (7 Φεβρουαρίου έως 7 Απριλίου 2019), στο πλαίσιο της δωρεάς του αρχείου του Άρι Γεωργίου στο ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ.
Η "Αμερική του 1978" υπήρξε ίσως η πλέον θεμελιακή ενότητα του φωτογραφικού έργου του Άρι Γεωργίου. Προϊόν του πρώτου μεγάλου ταξιδιού σε αυτή τη χώρα, αποτέλεσε το υλικό της πρώτης του ατομικής έκθεσης με τίτλο "Φωτογραφίες απ' την Αμερική". Η στιγμή για να γίνει αντικείμενο μονογραφίας ήρθε το 2018, 40 ολόκληρα χρόνια μετά από εκείνο το πρώτο ταξίδι στη μυθική χώρα της εφηβείας του, όταν αποφασίστηκε από το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης να αποτελέσει μια "δίδυμη" εκδοτική χειρονομία ταυτόχρονα με την παράλληλη έκδοση για τη Ρωσία του 1998.
Ο ίδιος ο φωτογράφος γράφει στο εισαγωγικό κείμενο του βιβλίου “Aμέρικα, Αμέρικα, σαράντα χρόνια αργότερα”:
«Διασχίζω την Αμερική από τη Δύση στην Ανατολή σε ένα δίμηνο ταξίδι εν είδει προσκυνηματικού οδοιπορικού σε έναν τόπο που με στοιχειώνει από τα γεννοφάσκια μου, μέσω του μύθου που έχει οικοδομήσει με την ακτινοβολία του, αλλά και μέσω της αποδόμησης που έχει υποστεί από την αναψηλάφηση του μύθου...
»...Κόσμος μυθικός, μυθολογία αμύθητη, Αμέρικα, Αμέρικα. Όσο δεν τον έχεις δει με τα ίδια σου τα μάτια δεν είναι δυνατόν να πάρεις θέση απέναντί του. Δυο μήνες, εξήντα μέρες και νύχτες. Πόλεις, χωριά και «γκραντ» λαγκάδια, δρόμοι προς πάσα κατεύθυνση, άνθρωποι, μηχανήματα και μουσική. Μίλια αμέτρητα μπροστά μου. Ιδού το εγχείρημα...
»...Όχι, αλήθεια τώρα, αρχιτέκτων δεν το πιστεύω ακόμη πως έχω γίνει, παρ’ όλες τις ευτράπελες συμπεριφορές με αφορμή το αρχιτεκτόνημα του Ράιτ. Τρόμος εξάλλου με καταλαμβάνει στην ιδέα πως “τέρμα οι σπουδές, από δω και πέρα σε περιμένει ο βιοπορισμός με τα τόσο λίγα που οι σπουδές σού έμαθαν, σε έναν κόσμο που τόσο πολλά περιμένει από σένα και όπου βεβαίως δεν θα είσαι ποτέ Φρανκ Λόυντ Ράιτ”.
»...Μάλλον όμως, αντίθετα, πιστεύω πως είμαι ήδη φωτογράφος. Διέξοδος της ευθυνοφοβίας απέναντι στην αναμέτρηση με το επάγγελμα του επίδοξου αρχιτέκτονα η φωτογραφία. Την ασκώ ήδη αρκετά χρόνια, αρχικά για να ανταποκριθώ στις ανάγκες των σπουδών αρχιτεκτονικής, αλλά σύντομα όλο και σοβαρότερα, σε σημείο που προοδευτικά να πείθομαι για την υπεύθυνη και συνεπή στάση μου απέναντί της. Η φωτογραφική μου παιδεία είναι ―και πρόκειται να παραμείνει― ελλιπής· δεν είναι πάντως ακριβώς ρηχή. Και το ταξίδι μου στην Αμερική ήταν από την αρχή σχεδιασμένο έτσι ώστε να την υποβάλει στον φακό μου και στα τριάντα δύο φιλμ που είχα τυλίξει ως εφόδιο εφόρμησης. Πολύτιμη αποσκευή επίσης οι εικόνες μνημεία της Αμερικής, που τις γνώριζα από την άναρχη φωτογραφική μου μόρφωση: του Ανρί Καρτιέ-Μπρεσσόν, του Ουώκερ Έβανς, του Έλλιοτ Έργουιτ, του Μπρους Ντέιβιντσον, του Μπερκ Άζελ, της Ντιάν Άρμπους, του Λη Φρηντλάντερ και, πάνω απ’ όλες, του Ρόμπερτ Φρανκ. Αντί να αναστείλουν τη βέβηλη παρόρμησή μου να δοκιμαστώ στο πεδίο μάχης που εκείνοι όργωσαν πρώτοι, λειτούργησαν πιο πολύ ως θρυαλλίδες μιας διεγερμένης εγρήγορσης, υπαγορεύοντας κανόνες ενός συντακτικού και ευαισθησίες μιας γραμματικής.
»...Από την πρώτη κιόλας μέρα της προσγείωσης στο Λος Άντζελες, και την αποτύπωση των χεριών του Τζην Κέλλυ στο τσιμέντο του Chinese Theatre στο Χόλλυγουντ, μέχρι την τελευταία, δυο μήνες αργότερα στη Νέα Υόρκη —όπου το «Φάντασμα της Ελευθερίας» στοχεύει ευθύβολα το Μανχάτταν και τους Δίδυμους Πύργους—, συγκρατώ εικόνες που σκαλώνουν στην αμερικανική μυθολογία μου, αλλά και άλλες, που συνυφαίνουν τον σχολιασμό και την αφήγησή μου. Όλες μαζί συγκροτούν την πρώτη μου έκθεση πίσω στην Ελλάδα, με τίτλο «Φωτογραφίες απ’ την Αμερική». Έκτοτε αποθηκεύονται στη μνήμη και στο αρχείο.
»...Μέχρι την ανασκαφή τους, σαράντα χρόνια αργότερα. Για να μου υπενθυμίσουν τις επιτόπιες συγκινήσεις, να με ξαναεμβαπτίσουν στο κλίμα, να με ξανατυλίξουν με το αίσθημα της παρθενικής μου αμερικανικής εμπειρίας, σημαδιακής για το σύνολο της φωτογραφικής μου πορείας· να με παρασύρουν να δώσω ζωή σε άλλες φωτογραφίες, που δεν τις είχα εκτιμήσει ως σημαίνουσες ανάμεσα στα αρνητικά μου, και οι οποίες μου επέτρεψαν να «ολοκληρώσω» το έργο τέσσερις δεκαετίες αργότερα· να μου υποδείξουν με το πλήθος τους να δανειστώ ως τίτλο του παρόντος πονήματος το Η Αμερική σε 78 στροφές, τον οποίο, πολύ πιο εύστροφα, εφηύρε για το δικό του καταιγιστικό κείμενο ο Γιώργος Χουλιάρας· να με κάνουν ωσαύτως να «ανακαλύψω» τη μέχρι στιγμής μη δημοσιοποιημένη αυτοσαρκαστική μου αυτο-απεικόνιση ως «επιδόξου οσίου αρχιτέκτονος» στο ιερό αρχιτεκτόνημα του Ράιτ στο Μάντισον· και, σαράντα χρόνια αργότερα, να συνειδητοποιήσω για τα καλά πως ως τέτοιος, αρχιτέκτων δηλαδή, είμαι πλέον συνταξιούχος.
Ως φωτογράφος παραμένω μάχιμος».
Το έργο του Mauss για το έθνος αποτελεί ουσιαστικά την πρώτη γαλλική κοινωνιολογική θεωρητική προσέγγιση στο ζήτημα του έθνους και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι άρχισε να γράφεται μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και τη Συνθήκη των Βερσαλλιών, μια περίοδο παράλογης αιματοχυσίας και παράλληλης συγκέντρωσης όλων των εξουσιών στο κράτος. [...] Το έθνος για τον Mauss αποτελεί ένα περίπλοκο κοινωνικό γεγονός, μια αναδυόμενη ιστορική μορφή κοινωνικής οργάνωσης, που απαιτεί έρευνα, αλλά ταυτόχρονα και ένα πολιτικό όραμα, μια πολιτική αξία. Το έθνος δεν αποτελεί στατική οντότητα, αλλά μια ιστορική διαδικασία πύκνωσης του κοινωνικού ιστού, έναν ορίζοντα προς τον οποίο τείνουν τα σύγχρονα κράτη.
