Επιμέλεια: Αθανάσιος Παπαγεωργίου, Χαράλαμπος Μπακιρτζής, Χριστόδουλος Χατζηχριστοδούλου
Κείμενα: συλλογικό
Λευκωσία, Ίδρυμα Αναστάσιος Γ. Λεβέντης και Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, 2018
Σελίδες: 365, με έγχρωμες και α/μ εικόνες, και σχέδια
Διαστάσεις: 25 x 32,5 εκ.
ISBN πανόδετου: 978-9963-732-35-7 // 978-9963-42-983-7
Τιμή: 90,46 € // στο βιβλιοπωλείο μας 81,41 €
«Η μονή της Παναγίας Αρακιώτισσας ή, όπως είναι πιο γνωστή, Παναγία του Άρακα, κτισμένη κάτω από τη βουνοκορφή της Μαδαρής στην Πιτσιλιά, ανάμεσα στα χωριά Λαγουδερά και Σαράντι, αποτελεί χωρίς αμφιβολία ένα από τα βυζαντινά στολίδια της οροσειράς του Τροόδους. Το Τρόοδος, με μοναδική γεωλογική ιδιομορφία και παγκόσμια φήμη, αποτελεί για την Κύπρο χωρίς υπερβολή και τηρουμένων των αναλογιών, ό,τι ο Νείλος ποταμός για την Αίγυπτο. Εκτός από τις φυσικές ομορφιές, το πλήθος των χωριών που το κοσμούν, τις κοιλάδες, τα ποτάμια και τα δάση, είναι ουσιαστικά το κέντρο της βυζαντινής τέχνης της Κύπρου.
[…] Ξεχωριστή θέση στα βυζαντινά μνημεία του Τροόδους κατέχει η περίφημη μονή της Παναγίας της Αρακιώτισσας ή του Άρακα. Μοναδικό βυζαντινό μνημείο, κατέχει εξέχουσα θέση στην ιστορία της βυζαντινής τέχνης όχι μόνο της Κύπρου, αλλά ολόκληρου του βυζαντινού κόσμου, με παγκόσμια ακτινοβολία. Κτισμένη σε έξοχο φυσικό περιβάλλον, πιθανόν στα τέλη του 12ου αιώνα, συνδέεται με τις κυνηγετικές εξορμήσεις των βυζαντινών αρχόντων στο Τρόοδος, αφού το επίθετο της Παναγίας προέρχεται από τα γεράκια (ιέρακας – άρακας), ενώ άσχετο δεν είναι και το όνομα του χωριού Λαγουδερά, δηλαδή τόπος με πολλούς λαγούς.
Μοναδικά αρχιτεκτονικά στοιχεία χαρακτηρίζουν τον μονόκλιτο τρουλλαίο ναό (καθολικό) της μονής, ο οποίος φέρει δεύτερη ξύλινη στέγη με αγκιστρωτά κεραμίδια και στοά στις τρεις πλευρές. Στολίδι του καθολικού αποτελούν οι ιδιαίτερα καλά διατηρημένες τοιχογραφίες που το κοσμούν και χρονολογούνται στα 1192, ένα δηλαδή χρόνο μετά την κατάληψη της Κύπρου από τον Άγγλο βασιλέα Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο. Οι τοιχογραφίες έχουν αποδοθεί στον βυζαντινό αγιογράφο Θεόδωρο Αψευδή, που εργάστηκε εννέα χρόνια πριν στην Εγκλείστρα του Αγίου Νεοφύτου στην Πάφο, και αποτελούν έξοχο δείγμα της υστεροκομνήνειας ζωγραφικής. Η ολοκλήρωση των τοιχογραφιών το 1192, όταν η Κύπρος είχε περάσει στους Λουζινιανούς, δείχνει τον ρόλο που θα διαδραματίσει η βυζαντινή ζωγραφική στους αιώνες υπό τη διοίκηση ευρωπαιϊκών δυνάμεων, Φράγκων και Βενετών…».
Δρ. Μαρίνα Σολομίδου-Ιερωνυμίδου
Διευθύντρια Τμήματος Αρχαιοτήτων
(από το βιβλίο)