JOSEF KOUDELKA

Josef Koudelka
ΕΙΣΒΟΛΗ ΠΡΑΓΑ 68

Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη 2008
293 σελ., τιμή 50.00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 42.50 €

Το 1968, ο Josef Koudelka ήταν τριάντα χρονών. Παρόλο που επί έξι χρόνια φωτογράφιζε τσιγγάνους και θεατρικές παραστάσεις, δεν είχε καλύψει ποτέ ειδησεογραφικά κάποιο γεγονός.

Κατά τη διάρκεια της Άνοιξης της Πράγας, τη νύχτα της 21ης Αυγούστου, τα τεθωρακισμένα του Συμφώνου της Βαρσοβίας εισήλθαν στην πόλη. Ο Κoudelka είχε επιστρέψει την προηγούμενη μέρα από τη Ρουμανία, όπου ακολουθούσε τους τσιγγάνους. Τράβηξε, λοιπόν μια σειρά φωτογραφιών από τα γεγονότα της Πράγας και κατάφερε να τις περάσει λαθραία έξω από τη χώρα. Οι εικόνες έφτασαν στη Νέα Υόρκη κι ένα χρόνο μετά, το ρεπορτάζ κυκλοφόρησε από το φωτογραφικό πρακτορείο Magnum Photos. Προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν αντίποινα, οι εικόνες αποδόθηκαν σε κάποιον ανώνυμο Τσέχο φωτογράφο, κάτι που δεν εμπόδισε τον Koudelka να κερδίσει ανωνύμως το βραβείο Robert Capa.

 

Έπρεπε ωστόσο να περάσουν δεκαέξι χρόνια, όταν πια ο πατέρας του φωτογράφου είχε πεθάνει και η οικογένειά του δεν κινδύνευε, για να αναγνωρίσει δημόσια την πατρότητα των εικόνων του. Σαράντα χρόνια μετά τα γεγονότα της Πράγας, ο Koudelka έχει επιλέξει 250 περίπου από αυτές τις μοναδικές φωτογραφίες. Οι περισσότερες από αυτές δημοσιεύονται για πρώτη φορά.
 

JOSEF KOUDELKA

Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη 2008

274 σελ., τιμή 75.00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 63.75 €

O Josef Koudelka εγκαταλείπει την Πράγα το 1970. Την εποχή εκείνη είχε ήδη φωτογραφίσει τη σοβιετική εισβολή στην Τσεχοσλοβακία και περατώσει το μνημειώδες έργο του με θέμα τους τσιγγάνους. Στη διάρκεια της μοναχικής του εξορίας περιέρχεται τον κόσμο, πάντα έτοιμος να μοιραστεί, με ξεχωριστή συντροφικότητα και θέρμη, τις χαρές και τις λύπες των ανθρώπων που συναντά στο διάβα του.Τον διακατέχει μια ακατάσχετη επιθυμία να βλέπει. Ωστόσο οι διαχρονικές εικόνες του, συνθέσεις πάντοτε μεγάλης ακρίβειας, δεν αφήνουν να διαφανεί κανένα σημείο αναφοράς, καμιά βεβαιότητα. Μόνο την ένταση και τη συναισθηματική φόρτιση ενός βλέμματος που διερευνά την μοναδικότητα των τόπων, των αντικειμένων και των ανθρώπων. Το έργο του Josef Koudelka αποτελεί αδιάσειστο τεκμήριο της σπάνιας όσο και ισχυρής προσωπικότητας του φωτογράφου.

Η αναδρομική αυτή έκδοση, μέσα από τις μαρτυρίες των Robert Delpire, Anna Fàrovà, Pierre Soulages, Otomar Krejča, Michel Frizot, Petr Kràl, Dominique Eddė και Gilles Tiberghien, αναδεικνύει τα στάδια της καλλιτεχνικής παραγωγής του Koudelka, καθώς και τη συνεχή πρόοδο και την ένταση που τη χαρακτηρίζει: από τις πρώτες λήψεις του (σε πρώτη δημοσίευση), τις φωτογραφίες θεάτρου, τις εικόνες των τσιγγάνων, τις απόψεις της εισβολής του 1968 στην Πράγα και τη σειρά των «Εξοριών» μέχρι τις πιο πρόσφατες πανοραμικές δημιουργίες του.

Τα δύο λευκώματα εκδόθηκαν στο πλαίσιο της αναδρομικής έκθεσης του Josef Koudelka που φιλοξενείται στο Μουσείο Μπενάκη (Οδός Πειραιώς), από τις 17 Σεπτεμβρίου 2008 και για τους δύο επόμενους μήνες.

O Josef Koudelka γεννήθηκε το 1938 σε ένα μικρό χωριό της Μοραβίας. Σπούδασε στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Πράγας και εργάστηκε ως μηχανικός αεροσκαφών.

Με τη βοήθεια μιας κριτικού τέχνης (Anna Fàrovà), έγινε μέλος το 1968 της Ένωσης Τσεχοσλοβάκων Καλλιτεχνών, προϋπόθεση από το καθεστώς για να αλλάξει επάγγελμα και να ασχοληθεί συστηματικά με τη φωτογραφία.Τότε άρχισε και τη φωτογραφική μελέτη πάνω στους τσιγγάνους, την οποία επέκτεινε στη Ρουμανία. Επιστρέφοντας από τους τσιγγάνους της Ρουμανίας, έπεσε πάνω στα γεγονότα της Άνοιξης της Πράγας, τα οποία απαθανάτισε, όχι με σκοπό τη δημοσίευση.

To 1970 o Κoudelka εγκαταλείπει τη Τσεχοσλοβακία (επιστρέφει το 1990 μετά την κατάρρευση του καθεστώτος), εγκαθίσταται στην Αγγλία, γίνεται μέλος του Μάγκνουμ, κάνει εκθέσεις (ΜΟΜΑ κ.ά.), εκδίδει βιβλία. Παράλληλα, ξεκινά μια μεγάλη περιήγηση όπου φωτογραφίζει τσιγγάνους της Ευρώπης, εγκαταλελειμμένα τοπία, θέματα από τα οποία απουσιάζει η επικοινωνία. Είναι οι ποιητικές και αινιγματικές «εξορίες» του.Το 1994 δίνει τη δική του ματιά στα Βαλκάνια, προσκεκλημένος του Θ. Αγγελόπουλου στα γυρίσματα της ταινίας «Το βλέμμα του Οδυσσέα». Μέχρι σήμερα συνεχίζει τα πανοραμικά του τοπία στη Γαλλία και άλλες χώρες (και Ελλάδα).

ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΕΚΘΕΣΗΣ REBOLLO

Εγκαινιάστηκε με επιτυχία η έκθεση "Η ζωή μου στις ζωές σας" του Ισπανού φωτογράφου Miguel Angel Rebollo (προφέρεται Ρεμπόγιο), στο βιβλιοπωλείο Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ (Τσιμισκή 11), που διοργανώνεται σε συνεργασία με το Ελληνοϊσπανικό Κέντρο Πολιτισμού Θεσσαλονίκης «Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα» και το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονικης, στο πλαίσιο των 43ων Δημητρίων.

Ο Miguel Angel Rebollo είναι πτυχιούχος Φιλοσοφίας και Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Compultense της Μαδρίτης, με υποτροφία επίτιμου ερευνητή του Υπουργείου Παιδείας της Ισπανίας. Έχει λάβει υποτροφίες και διεθνή βραβεία για το έργο του στην Ayllon, τη Νέα Υόρκη, το Βερολίνο, το Μπουένος Άιρες, το Αμμάν, τη Σλοβενία.
Στα εγκαίνια της έκθεσης παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων, ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης, Βασίλης Γάκης, ο Πρόεδρος του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης Θανάσης Πανώρης και ο διευθυντής του ίδιου μουσείου Βαγγέλης Ιωακειμίδης, ο Πρόεδρος του Ελληνοϊσπανικού Κέντρου Πολιτισμού Θεσσαλονίκης«Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα» Γιάννης Πιτσιώρας, το μέλος του Δ.Σ. του ΜΙΕΤ, καθηγητής Μιχάλης Τιβέριος, καθώς και πολλοί φιλότεχνοι. Μιλώντας στα εγκαίνια, ο διευθυντής του Πολιτιστικού Κέντρου Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ, Γιώργος Κορδομενίδης, είπε μεταξύ άλλων:

Υποδεχόμαστε με ιδιαίτερη χαρά σήμερα, στο βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ, την έκθεση αυτή του Μιγκέλ Άνχελ Ρεμπόγιο, νέου καλλιτέχνη πλην με ιδιαίτερα πλούσιο βιογραφικό και εντυπωσιακή ευρηματικότητα· μια έκθεση που είναι λιγότερο έκθεση φωτογραφίας και περισσότερο παρουσίαση μιας ματιάς πάνω στο περιβάλλον του ανθρώπου. Ένα περιβάλλον σημαδεμένο από μικροαντικείμενα, ασήμαντα για μας που τα βλέπουμε τώρα μονοδιάστατα και εξεικονισμένα αλλά προφανώς σημαντικά, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, λιγότερο ή περισσότερο, γι’ αυτούς που κάποτε τα κατείχαν.

Και προφανώς σημαντικά, επίσης με κάποιον τρόπο, για τον καλλιτέχνη που διασταυρώθηκε μαζί τους και αποφάσισε να τα μετατρέψει σε οδόσημα της τετράχρονης περιπλάνησής του στη Νέα Υόρκη, για να απομνημονεύσει έτσι όχι μόνο τους δρόμους και τα στενά ή τις πλατείες και τα αδιέξοδα που διέσχισε αλλά και τις ζωές με τις οποίες ―μέσω αυτών των αντικειμένων― διασταυρώθηκε. Ένα μοναχικό παπούτσι, μια ομπρέλα θαλάσσης, ένας ξεκοιλιασμένος καναπές, ο σκελετός μιας κάποτε καρέκλας, ένα γάντι, ένα χνουδωτό αρκουδάκι, δεν χωρεί αμφιβολία ότι υπήρξαν τμήμα οσοδήποτε μικρό της ζωής ανθρώπινων υπάρξεων που κάποτε τα αποχωρίστηκαν, με μικρότερη ή μεγαλύτερη άνεση και ευκολία.
Αν ήθελα να καταφύγω σε ένα εύκολο λογοπαίγνιο, θα έλεγα πως η εικαστική πρόταση του Ρεμπόγιο είναι ‘αντικειμενική’: στις φωτογραφίες του από τις ζωές των άλλων (θα τιτλοφορούσα αυτή την ενότητα: Οι ζωές σας στη ζωή μου) δεν υπάρχουν οι άνθρωποι στους οποίους ανήκαν τα αντικείμενα ― μάλλον: οι άνθρωποι υπάρχουν μέσω των αντικειμένων.

Αλλά και στο άλλο σκέλος της έκθεσης, που τιτλοδοτεί όλη την έκθεση, οι άνθρωποι υπάρχουν πάλι ως αντικείμενα: ως μικρές κορνίζες φωτογραφιών μελών διαφόρων οικογενειών, ανάμεσα στίς οποίες διεκδικεί μια θέση και ο ίδιος ως αντικείμενο: μια μικρή κορνίζα με τη φωτογραφία του!

Οι κ. κ. Μiguel Angel Rebollo, Γιάννης Πιτσιώρας, Γιώργος Κορδομενίδης, Βασίλης Γάκης, Βαγγέλης Ιωακειμίδης.

Οι κ. κ. Γιάννης Πιτσιώρας και Miguel Angel Rebollo.

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος

Επιμέλεια: Ιωάννης Μουρέλος, Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης
Αθήνα, ΙΜΧΑ & Ελληνικά γράμματα 2007
221 σελ., τιμή 20,50 € / στο βιβλιοπωλείο μας 17.76 €

Εξήντα χρόνια μετά την έκρηξη του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου, η σχετική επιστημονική έρευνα έχει πια εντατικοποιηθεί. Η χρονική απόσταση από τα δραματικά γεγονότα, η διάθεση νέου αρχειακού υλικού στους ερευνητές, καθώς και η συνδρομή συγγενών επιστημονικών κλάδων στο συγκεκριμένο ζήτημα υπήρξαν οι βασικές αιτίες για την εξέλιξη αυτή.

Στην παρούσα μελέτη, ειδικοί επιστήμονες από την Ελλάδα και το εξωτερικό αναλύουν τις βασικότερες συνιστώσες που οδήγησαν στην εμφύλια σύρραξη, καταγράφουν τις ενδοελληνικές, βαλκανικές και διεθνείς διαστάσεις της και αποτιμούν τη σημασία της. Ταυτόχρονα, περιγράφουν τα έως σήμερα κεκτημένα της επιστημονικής έρευνας, ενώ χαρτογραφούν τα σημεία εκείνα τα οποία χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης.

Ο εν λόγω τόμος προέρχεται από τις εργασίες διεθνούς επιστημονικού συνεδρίου που διοργάνωσε, με αφορμή τη συμπλήρωση εξήντα ετών από την έναρξη του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου, ο Τομέας Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας και Λαογραφίας του ΑΠΘ, από κοινού με το Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου (ΙΜΧΑ), στη Θεσσαλονίκη, από τις 12 έως τις 14 Μαΐου 2006.

Κείμενα

Ηλίας Νικολακόπουλος Ξαναδιαβάζοντας το σχήμα του Εμφυλίου, όπως το διατύπωσε ο Φίλιππος Ηλιού
Νίκος Ζάικος Διεθνές δίκαιο και εμφύλιοι πόλεμοι: η περίπτωση του Ελληνικού Ζητήματος
Ευάνθης Χατζηβασιλείου Εμφύλιος Πόλεμος και πρόσληψη του κόσμου: μεταλλαγές στις ελληνικές στρατηγικές αντιλήψεις στη δεκαετία του 1940
Νίκος Μαραντζίδης Το κράτος του Γράμμου: όψεις της κομμουνιστικής εξουσίας στην Ελλάδα, 1943-1949
Μίλαν Ρίστοβιτς Το ζήτημα της γιουγκοσλαβικής στρατιωτικής βοήθειας προς τον Δημοκρατικό στρατό Ελλάδας, 1946-1949
Σταύρος Γ. Ντάγιος Ο αλβανικός παράγοντας στη λήξη του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου, 1948-1949
Τοντόρ Τσεπρεγκάνωφ, Λιλιάνα Πάνοφσκα Ο ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος, 1946-1949: ένα ιστορικό γεγονός ένα μάθημα για το μέλλον
Θανάσης Δ. Σφήκας Ένα ιστοριογραφικό ταξίδι στη χώρα του Γκιούλιβερ: η ελληνική ιστοριογραφία και οι διεθνείς διαστάσεις του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου
Στράτος Δ. Δορδανάς, Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης Κριτική θεώρηση της βιβλιογραφίας για τον Εμφύλιο Πόλεμο (1990-2006) Πρακτικά της συζήτησης στρογγυλής τραπέζης μεταξύ των ομιλητών
Βασίλειος Κόντης Σταθμοί στην εξέλιξη του Εμφυλίου Πολέμου

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ

Κοινωνικοί αγώνες και Διαφωτισμός

Επιμέλεια: Χρήστος Λούγκος
Κείμενα: Σπύρος Ι. Ασδραχάς, Άγγελος Ελεφάντης,
Βασίλης Κρεμμυδάς, Κώστας Λάππας,
Χρήστος Λούκος, Άννα Ματθαίου,
Στρατής Μπουρνάζος, Πόπη Πολέμη, Αλέξης Πολίτης,
Δημήτρης Σπάθης και Νίκος Χατζηνικολάου.
Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2007
154 σελ., τιμή 20.00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 17.00 €



Οι δεσμοί του Φίλιππου Ηλιού με το Πανεπιστήμιο Κρήτης και τους ανθρώπους που το πλαισιώνουν υπήρξαν στενοί και μακρόχρονοι, με θεσμικό επιστέγασμα την ανακήρυξή του σε επίτιμο διδάκτορα της Φιλοσοφικής του Σχολής (1994). Έτσι, η επιστημονική συνάντηση που οργάνωσε το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Ρέθυμνο (14-15/10/2005) υπήρξε μια χειρονομία μεστή περιεχομένου: ιστορικοί, φίλοι και συνεργάτες, ομότεχνοι του Φ. Ηλιού, τίμησαν τη μνήμη του με τρόπο ουσιαστικό, καταθέτοντας τον γνωστικό οβολό τους στη μεγάλη τράπεζα της νεοελληνικής ιστοριογραφίας.
Ο τόμος περιέχει τις ομιλίες της διήμερης εκείνης συνάντησης. Ο τίτλος «Κοινωνικοί αγώνες και Διαφωτισμός» αποτυπώνει τους βασικούς άξονες των κειμένων, καθώς ξετυλίγουν το νήμα οδηγώντας μας στο γοητευτικό πεδίο της νεοελληνικής ιστορίας των ιδεών. Μαθαίνουμε, έτσι, για τη μύηση του Κοραή στον κόσμο του Διαφωτισμού και το ενδιαφέρον του για τα νεωτερικά σχολεία του ανατολικού Αιγαίου, για τους Έλληνες φιλάργυρους εχθρούς των Φώτων και τον φανατικό καποδιστριακό Ιωάννη Μάη που βρίσκεται στην επαναστατημένη Μασσαλία. Ακόμα, για τις «Ιστορίες του ελληνικού βιβλίου» του Φίλιππου Ηλιού και την ενασχόληση με την πρώιμη νεοελληνική φιλολογία κατά την ταραγμένη δεκαετία του 1940.
Τέλος, ανοίγονται και θεωρητικότερα ζητήματα όπως η σύνδεση κοινωνικών αγώνων και Διαφωτισμού, το «έθνος» του Διαφωτισμού και οι προσεγγίσεις του Κ. Θ. Δημαρά, του Π. Κονδύλη και του Φ. Ηλιού στον νεοελληνικό Διαφωτισμό.


Περιεχόμενα βιβλίου

Βασίλης Κρεμμυδάς Ο Κοραής στο Άμστερνταμ. Η μύηση στους κόσμους του Διαφωτισμού και οι αντιστάσεις
Κώστας Λάππας Ο Κοραής και τα νεωτερικά σχολεία του Ανατολικού Αιγαίου Δημήτρης Σπάθης Έλληνες φιλάργυροι, εχθροί των φώτων
Χρήστος Λούκος Ένας φανατικός καποδιστριακός στη Μασσαλία της Ιουλιανής Επανάστασης: Ο Ζακύνθιος Ιωάννης Μάης
Σπύρος Ι. Ασδραχάς Κοινωνικοί αγώνες και Διαφωτισμός: Μερικές αυτόδηλες παρατηρήσεις
Άγγελος Ελεφάντης «Το έθνος του Διαφωτισμού»
Στρατής Μπουρνάζος – Άννα Ματθαίου – Πόπη Πολέμη Ιστορίες του ελληνικού βιβλίου: Με τον τρόπο του Φίλιππου Ηλιού
Αλέξης Πολίτης Η ενασχόληση με την πρώιμη νεοελληνική φιλολογία στα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου
Νίκος Χατζηνικολάου Προσβάσεις στο νεοελληνικό Διαφωτισμό: Δημαράς – Κονδύλης – Ηλιού

ΕΘΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ

Εθνική ταυτότητα και εθνικισμός

στη Νεότερη Ελλάδα

Εισαγωγή – Επιμέλεια: Θάνος Βερέμης Κείμενα: Θάνος Βερέμης, Πασχάλης Κιτρομηλίδης,
Ιωάννης Κολιόπουλος, Ευάγγελος Κωφός,
Αλέξανδρος Κιτροέφ Μετάφραση: Γιάννης Στεφανίδης
Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2003
338 σελ., τιμή 15.29 € / στο βιβλιοπωλείο μας 12.23 €

Το συλλογικό αυτό έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά ως ειδικό αφιέρωμα του περιοδικού European History Quarterly (18, αρ. 2, Απρίλιος 1989) και κατόπιν ως έκδοση του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ, 1990) με τίτλο Modern Greece: Nationalism and Nationality και επιμέλεια Martin Blinkhorn και Θάνου Βερέμη. Η ελληνική του έκδοση όμως είναι πλήρως ανανεωμένη, αφού η εισαγωγή, το πρώτο κεφάλαιο και το κεφάλαιο για τη σύγχρονη ελληνική ιστοριογραφία ξαναγράφτηκαν, ενώ τα υπόλοιπα ενημερώθηκαν. Η κατάρρευση του “υπαρκτού σοσιαλισμού” στην ανατολική Ευρώπη και η επιστροφή του εθνικιστικού φαινομένου στη νοτιοανατολική περιοχή της Γηραιάς Ηπείρου κάνουν τον τόμο αυτόν απαραίτητο βοήθημα για τον μελετητή της σύγχρονης ιστορίας.

 ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ

 ΘΑΝΟΣ ΒΕΡΕΜΗΣ Από το εθνικό κράτος στο έθνος δίχως κράτος. Το πείραμα της Οργανώσεως Κωνσταντινουπόλεως.
ΠΑΣΧΑΛΗΣ Μ. ΚΙΤΡΟΜΗΛΙΔΗΣ «Νοερές κοινότητες» και οι απαρχές του εθνικού ζητήματος στα Βαλκάνια.
ΙΩΑΝΝΗΣ Σ. ΚΟΛΙΟΠΟΥΛΟΣ Ληστεία και αλυτρωτισμός στην Ελλάδα του 19ου αιώνα.
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΚΩΦΟΣ Εθνική κληρονομιά και εθνική ταυτότητα στη Μακεδονία του 19ου και του 20ού αιώνα.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΙΤΡΟΕΦ Συνέχεια και αλλαγή στη σύγχρονη ελληνική ιστοριογραφία.

Ο Θάνος Βερέμης είναι καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ο Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ο Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος είναι καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Ο Ευάγγελος Κωφός είναι βαλκανιολόγος, επισκέπτης καθηγητής στο Κολέγιο Μπρέιζνοουζ της Οξφόρδης (1195-1996).
Ο Αλέξανδρος Κιτροέφ είναι επίκουρος καθηγητής Ιστορίας στο Κολέγιο Χάβερφορντ της Πενσυλβάνιας.

ΤΟ ΜΙΕΤ ΣΤΟ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΗΝ 73η ΔΕΘ

Το φετινό, ανακατασκευασμένο περίπτερο-κατάστημα της Εθνικής Τράπεζας στη Διεθνή Έκθεση είναι διαμορφωμένο σύμφωνα με τη νέα εικόνα των καταστημάτων της Τράπεζας τόσο από πλευράς χωροταξίας όσο και από πλευράς εξυπηρέτησης, παροχής υπηρεσιών και νέων προϊόντων.

Στο περίπτερο αυτό προβλέφθηκε ειδικός χώρος για την προβολή του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ): σε ένα μικρό, καλόγουστο σταντ εκτίθενται, εντελώς ενδεικτικά, μερικές από τις (πάνω από 300) εκδόσεις του ΜΙΕΤ και ο δίτομος αναλυτικός κατάλογος (Το βιβλίο των βιβλίων του ΜΙΕΤ).

Επισης, διατίθενται στο κοινό τιμοκατάλογοι των εκδόσεων ενημερωμένοι και με τους πιο νέους τίτλους, καθώς και καλαίσθητοι σελιδοδείκτες.

ΕΚΘΕΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ TOY MIGUEL ANGEL REBOLLO

«Η ζωή μου στις ζωές σας» τιτλοφορείται η έκθεση φωτογραφίας του Miguel Angel Rebollo που θα εγκαινιαστεί την Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου 2008, στις 8.30 μ.μ.. στο βιβλιοπωλείο του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (Τσιμισκή 11, Θεσσαλονίκη). Η έκθεση διοργανώνεται σε συνεργασία με το Ελληνοϊσπανικό Κέντρο Πολιτισμού Θεσσαλονίκης «Federico Garcia Lorca» και το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, και εντάσσεται στο πρόγραμμα των 43ων Δημητρίων.

Η φωτογραφία είναι ένα κομμάτι της πραγματικότητας· η ματιά που περνάει μέσα από τον φακό και σταθεροποιείται. Ο Miguel Angel Rebollo πέρασε από χώρους και χώρες και με τη ματιά του κατέγραψε ανύποπτα κομμάτια του χρόνου. Ο χρόνος φτιάχνει τις ζωές μας και οι σειρές αυτών των φωτογραφιών μας ταξιδεύουν. Ακολουθούμε τη ζωή του φωτογράφου και τα επεισόδιά της γίνονται κομμάτια από τις δικές μας ζωές.
Η έκθεση είναι μια εικαστική πρόταση. Οι φωτογραφίες υπό τη μορφή διαφάνειας αποκαλύπτονται μέσα από δέσμες ψυχρού φωτός. Ο βραβευμένος φωτογράφος παρουσιάζει την πρότασή του αυτή για πρώτη φορά στην Ελλάδα και μας καλεί σε μια περιπλάνηση στον κόσμο και στις ζωές των ανθρώπων.

Ο Miguel Angel Rebollo είναι πτυχιούχος Φιλοσοφίας και Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Compultense της Μαδρίτης, με υποτροφία επίτιμου ερευνητή του Υπουργείου Παιδείας της Ισπανίας. Έχει λάβει υποτροφίες και διεθνή βραβεία για το έργο του στην Ayllon, τη Νέα Υόρκη, το Βερολίνο, το Μπουένος Άιρες, το Αμμάν, τη Σλοβενία. Υπότροφος της Caja Madrid για την καλλιτεχνική του δημιουργία, έλαβε μέρος στην 27η Διεθνή Μπιενάλε Τέχνης στην Ποντεβέδρα της Ισπανίας και στο 6ο Διεθνές Φεστιβάλ Φωτογραφίας της Ισπανίας PhotoEspana. Από το 1996 έχει πραγματοποιήσει εκθέσεις στη Σλοβενία (Slovenia Open to the Art; Shinji Vhr), στη Γερμανία (15 Künstler und Künstlerinnen aus 15 natichen der Eurounion, Dreieich), στην Αργεντινή (Centro de Arte La Recoleta, Complejo Cultural Santa Cruz y C.C Borges), στη Νέα Υόρκη (International Studio and Curatorial Program y Spanish Institute) και στην Ισπανία (Circuitos, Sala de Arte Joven, galería A 21, los 29 enchufes, Espacio).

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ

Fernand Braudel
Γραμματική των Πολιτισμών

Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2010,
784 σελ., τιμή 25.24 €, στο βιβλιοπωλείο μας 22.71 €


«Kαλό θα ήταν να μπορούσαμε να ορίσουμε τον πολιτισμό απλά και με σαφήνεια, όπως ορίζουμε μια ευθεία, ένα τρίγωνο, ένα χημικό στοιχείο…», αρχίζει το βιβλίο του ο Mπρωντέλ. Φαίνεται όμως ότι δεν είναι εύκολο. O ίδιος πασχίζει γι' αυτό σε ολόκληρη την πρώτη ενότητα του έργου του, στρέφεται διαδοχικά προς τη γεωγραφία, την κοινωνιολογία, την οικονομία, την ομαδική ψυχολογία, την ιστορία, στηρίζεται και στην έννοια της «μακράς διάρκειας» που έχει ο ίδιος διατυπώσει, και τελικά το κατορθώνει. Oρίζει τον πολιτισμό με τρόπο τόσο γλαφυρό και πειστικό, που λίγο θέλει να πιστέψει ο αναγνώστης ότι το πράγμα ήταν αυτονόητο κι ότι επρόκειτο απλώς για το αυγό του Kολόμβου…Oπλισμένος τώρα με μεθοδολογικό εργαλείο τον ορισμό αυτόν, αλλά και με το χάρισμα να γοητεύει τον αναγνώστη του όπως άλλοτε ο Iούλιος Bερν, ο συγγραφέας μάς παίρνει από το χέρι να κάνουμε μαζί το γύρο του κόσμου.

O σημαντικότερος στόχος του Μπρωντέλ δεν είναι η απλή περιγραφή των σύγχρονων πολιτισμών. Ο συγγραφέας θέλει να φτάσει στο βάθος των πολιτισμών αυτών και να τους εξηγήσει: τις αιτίες τους, τις συμπάθειες και τις αντιπάθειές τους, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, την προσωπικότητά τους. Γι' αυτό κι ο τίτλος του βιβλίου δεν είναι «Iστορία» των πολιτισμών, αλλά «Γραμματική», που παραπέμπει σε κανόνες. Πολιτισμός του Ισλάμ ―να μην αρχίζουμε πάντα από την Eυρώπη, σαν να είμαστε αναγκαστικά το κέντρο του κόσμου· πολιτισμός της Mαύρης Aφρικής, της Άπω Aνατολής· και τέλος ευρωπαϊκοί πολιτισμοί, πρώτα η καθαυτό Eυρώπη κι έπειτα οι δύο παραλλαγές του ίδιου θέματος, η Aμερική και οι αγγλόφωνοι πολιτισμοί από τη μια, η Pωσία από την άλλη. Ο Mπρωντέλ ουσιαστικά καταπιάστηκε να γράψει ένα εγχειρίδιο για τελειόφοιτους μαθητές του λυκείου (αυτός ήταν ο αρχικός στόχος του βιβλίου) κι έγραψε έργο κλασικό ―το οποίο, όπως όλα τα κλασικά βιβλία, αφού το διαβάσει κανείς δυσκολεύεται να διανοηθεί πως υπήρξε και μια εποχή της ζωής του πριν απ' αυτό, χωρίς αυτό.


Ο Γάλλος ιστορικός και ακαδημαϊκός Fernand Braudel (1902-1985) υπήρξε ο γνωστότερος εκπρόσωπος της λεγόμενης «Σχολής των Annales», από το όνομα του ομότιτλου περιοδικού «Les Annales» που διηύθυνε από το 1948 ως το 1964.

Τα κυριότερα έργα του είναι:
Η Mεσόγειος και ο μεσογειακός κόσμος την εποχή του Φιλίππου Β´ της Ισπανίας (1949, β´ έκδ. 1966, γ´ αναθ. έκδ. 1979), Γραμματική των πολιτισμών (1963), Υλικός πολιτισμός, οικονομία και καπιταλισμός, 15ος-18ος αιώνας (1969-1979), Οικονομική και κοινωνική ιστορία της Γαλλίας (Histoire economique et sociale de la France), σε συνεργασία με τον E. Labrousse (1977-1982). Έχουν μεταφραστεί όλα και κυκλοφορούν στα ελληνικά.

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΚΑΒΑΦΗ

«…η Ιθάκες τι σημαίνουν.» Αναγνώσεις στον Καβάφη
«…What these Ithakas mean.» Readings in Cavafy

 Editors: Artemis Leontis, Lauren Talalay, Keith Taylor
Αθήνα, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο 2002
138 σελ., τιμή χαρτόδετου 25.24 €, τιμή πανόδετου 30.29 € / στο βιβλιοπωλείο μας τιμή χαρτόδετου 20.19 €, τιμή πανόδετου 24.23 €

 Το βιβλίο αυτό αποτελεί φόρο τιμής στον Καβάφη από μια αντιπροσωπευτική ομάδα σύγχρονων αναγνωστών που ο καθένας με το δικό του τρόπο ανταποκρίνεται στον δικό του Καβάφη ―αναγνωστών που έχουν φθάσει σε διαφορετικές Ιθάκες και έχουν βρει διαφορετικά νοήματα.

Ο Καβάφης έδειξε ιδιαίτερη φροντίδα για τους μελλοντικούς αναγνώστες του. Χωρίς ποτέ να τους υποτιμήσει, τους φαντάστηκε κάπως σαν τον εαυτό του ―κριτικούς, περίεργους, ευφυείς, άγρυπνους, ευαίσθητους στις ειρωνείες της ζωής, ανοιχτόμυαλους αλλά και ασυμβίβαστους στις προτιμήσεις τους― κι έγραψε γι' αυτούς ποιήματα που εκείνος θα ήθελε να διαβάσει.

Γνώριζε πως η χειρότερη μοίρα που θα μπορούσε να περιμένει έναν συγγραφέα ήταν επίσης και η πιθανότερη. Μελλοντικές γενιές, πιο μοντέρνες από τον ίδιο, θα μπορούσαν να υποβιβάσουν το έργο του ως ξεπερασμένο. Έτσι είδε τους μελλοντικούς αναγνώστες ως δυνάμει «εχθρούς» που παραμόνευαν έξω από το πεδίο της όρασης του.

Η ποίηση που καλλιέργησε με μεγάλη ακρίβεια ήταν η αμυντική του γραμμή. Ανέβαλε ξανά και ξανά τη δημοσίευση μέχρι να είναι βέβαιος πως κάθε ποίημα είχε βρει τη σωστή του μορφή.

Η συγκεκριμένη έκδοση προσφέρει στον αναγνώστη την ευκαιρία να διαβάσει τον Καβάφη προς τα πίσω και προς τα εμπρός με βάση το παρελθόν του στην Ανατολική Μεσόγειο και το μέλλον του μεταξύ των οξυδερκών αναγνωστών στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ

Πασχάλης Κιτρομηλίδης
Νεοελληνικός Διαφωτισμός

Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 1996,
653 σελ., τιμή χαρτόδετου 24.46 €, τιμή πανόδετου 34.66 € / στο βιβλιοπωλείο μας τιμή χαρτόδετου 19.56 €, τιμή πανόδετου 27.72 €

 
Οι προσπάθειες να ανανεωθεί και να εμπλουτιστεί με ευρωπαϊκά πρότυπα και αξίες η πνευματική ζωή του Ελληνισμού χαρακτηρίζουν τον ευρύτερο 18ο αιώνα και ειδικότερα τα χρόνια 1770-1821. Η εποχή αυτή επικράτησε να ονομάζεται «Νεοελληνικός Διαφωτισμός». Πρόκειται για μια στιγμή ανάτασης και ελπίδας, που την εμπνέει το όραμα της ελευθερίας.

Η μελέτη αυτή επιχειρεί σφαιρικά τη θεώρηση των ιδεών του Διαφωτισμού, όπως προσαρμόστηκαν στις συνθήκες της ελληνικής κοινωνίας και παιδείας και εκφράστηκαν στα κείμενα της λόγιας ελληνικής γραμματείας. Στο επίκεντρο των αναλύσεων αυτών βρίσκεται η εξέλιξη των πολιτικών και κοινωνικών ιδεών. Οι ερμηνείες που προτείνονται παρουσιάζουν τον Διαφωτισμό ως κριτική θεώρηση της ελληνικής κοινωνίας και της πνευματικής της παράδοσης.
Στην εργασία ακολουθείται η συνθετική μέθοδος, η οποία προσπαθεί να εντάξει τις ιδεολογικές εκδηλώσεις στα ιστορικά τους συμφραζόμενα. Συγχρόνως είναι και συγκριτική, με συστηματικές αναφορές στο περίγραμμα της ευρωπαϊκής παιδείας και πολιτικής σκέψης.

Ο Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, είναι καθηγητής της Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μεταξύ των βιβλίων του περιλαμβάνονται τα:

«Ιώσηπος Μοισιόδαξ, Μ.Ι.Ε.Τ. 1985»
«Η Γαλλική Επανάσταση και η Νοτιοανατολική Ευρώπη, 1990»
«Το όραμα της ελευθερίας στην ελληνική κοινωνία, 1992»
«Πολιτικοί στοχαστές των νεότερων χρόνων, 1998»
Οι ξενόγλωσσες εκδόσεις έργων του περιλαμβάνουν τα:
« The Enlightenment as Social Criticism, Princeton 1992»
«Enlightenment, Nationalism, Orthodoxy, Variorum 1994»

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΥ

Εισαγωγή στην ποίηση του Εγγονόπουλου
Επιλογή κριτικών κειμένων

Εισαγωγή- επιμέλεια: Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου
Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2008
355 σελ., τιμή 25.00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 21.25 €

 Στον τόμο ανθολογούνται κείμενα κριτικής για το ποιητικό έργο του «υπερρεαλιστή» Nίκου Eγγονόπουλου που καλύπτουν μια περίοδο περίπου εβδομήντα χρόνων, από το 1938 (χρονιά που κυκλοφόρησε η πρώτη ποιητική συλλογή του «Mην ομιλείτε εις τον οδηγόν»), μέχρι σήμερα.

Στόχος της ανθολόγησης είναι να προσφέρει στον αναγνώστη τα απαραίτητα ερμηνευτικά κλειδιά για την κατανόηση του ποιητή Εγγονόπουλου και ταυτόχρονα να δώσει μια όσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα για την πρόσληψη του έργου του από την κριτική σε σχέση με τα ιστορικά, πολιτικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα μιας περιόδου που περιέλαβε έναν παγκόσμιο πόλεμο και δυο δικτατορίες.

Η περιδιάβαση στα κείμενα αποκτά πρόσθετο ενδιαφέρον καθώς αναφέρονται σε ζητήματα του μοντερνισμού, του υπερρεαλισμού και των πειραματικών καλλιτεχνικών πρωτοποριών του μεσοπολέμου, που εκπροσώπησε ο Νίκος Εγγονόπουλος με το ποιητικό και ζωγραφικό έργο του.

Η Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου είναι καθηγήτρια της Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.


Τα άρθρα του τόμου

Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου
Εισαγωγή. Ο Νίκος Εγγονόπουλος και η κριτικήν Ανδρέας Εμπειρίκος, Νικόλαος Εγγονόπουλος ή Το θαύμα του Ελμπασάν και του Βοσπόρου

Ανδρέας Καραντώνης
Εγγονόπουλου: Μπολιβάρ

Αλέξανδρος Ξύδης
Νίκος Εγγονόπουλος: Ένας Έλληνας υπερρεαλιστής ζωγράφος

Κλέων Παράσχος
Μπολιβάρ

Αλέξ. Αργυρίου
Νίκου Εγγονόπουλου: Ελευσις

Γιώργος Θέμελης
Ν. Εγγονόπουλος

Δημήτρης Ιατρόπουλος
Μπολιβάρ

Αλέξ. Αργυρίου
Ο Νίκος Εγγονόπουλος και ο υπερρεαλισμός

Ανδρέας Μπελεζίνης
Ένας διάλογος με ομότεχνους και αντιτέχνους

Κώστας Γεωργουσόπουλος
Μαγνόλια ή Περί των πτητικών φυτών

Νάνος Βαλαωρίτης
Το χιούμορ στον ελληνικό υπερρεαλισμό

Γιώργος Σαραντόγλου
Τρεις συνευρέσεις του Νίκου Εγγονόπουλου με τον Ανδρέα Μπρετόν

Μιχάλης Χρυσανθόπουλος
Μεταφορά και φύση στον Μπολιβάρ

Ερατοσθένης Καψωμένος
Νίκου Εγγονόπουλου: «Γυψ και Φρουρά»

Δ. Ν. Μαρωνίτης
Ποιητική ρητορική – 2

Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου
Η ποίηση στον καιρό «του τραβήγματος της ψηλής σκάλας»

Δανιήλ Ι. Ιακώβ
Μικρά σχόλια για την παρουσία του Καβάφη στο έργο του Ν. Εγγονόπουλου

Ανδρέας Μπελεζίνης
Η Ερμηνεία του Διονύσιου του εκ Φουρνά ως «ερμηνεύον» κειμένων του Νίκου Εγγονόπουλου

Ρένα Ζαμάρου
Ο ποιητής και τα νεότερα πρόσωπα

Αθηνά Βογιατζόγλου
Με αφορμή το ποίημα του Νίκου Εγγονόπουλου «Περί ύψους»

Ιάκωβος Βούρτσης
Νίκος Εγγονόπουλος: Η δεκαετία 1944-1954

David Connolly
Από «Μπολιβάρ» σε «Bolivar» ή Μεταφράζοντας ένα ελληνικό ποίημα

Στέφανος Διαλησμάς
Εκδοχές του χιούμορ στο Μπολιβάρ του Νίκου Εγγονόπουλου

Γιώργος Κεχαγιόγλου
Μερικές διακειμενικές επισημάνσεις στον Μπολιβάρ του Νίκου Εγγονόπουλου

Νίκη Λοϊζίδη
Μορφές και ιδιομορφίες του έπους στην τέχνη του ελληνικού υπερρεαλισμού

Έλλη Φιλοκύπρου
Λόγια και ιστορίες από το χωριό των ποδηλάτων

Γιώργης Γιατρομανωλάκης
Προκαταρκτικά στη γλώσσα του Νίκου Εγγονόπουλου

Νέλλη Ανδρικοπούλου
Επί τα ίχνη του Νίκου Εγγονόπουλου

Μιχάλης Κ. Άνθης
Η ψυχαναλυτική διάσταση του αρχαίου μύθου στην ποίηση του Νίκου Εγγονόπουλου: ο μύθος ως διακείμενο

Νάνος Βαλαωρίτης
Νίκος Εγγονόπουλος, ο απόκρυφος και αναφορικός

Ολυμπία Ταχοπούλου
Η απόδραση του μοντέρνου: Ελληνισμός και «πρωτογονισμός» στη μυθολογία του Νίκου Εγγονόπουλου

Νίκος Λάζαρης
Ποίηση και Ιστορία στον Μπολιβάρ του Νίκου Εγγονόπουλου

Δημήτρης Βλαχοδήμος
Διαβάζοντας το παρελθόν στον Εγγονόπουλο