ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΛΑΜΠΡΑΚΗ. Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ 50 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ

Δολοφονία Λαμπράκη. Η ιστορική συζήτηση 50 χρόνια μετά

Πρακτικά ημερίδας
Επιστημονική επιμέλεια: Παύλος Σούρλας
Κείμενα: συλλογικό
237 σελ.
ISBN 978-618-5154-05-9
Τιμή 8,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 6,40 € 



Η έκδοση περιλαμβάνει το σύνολο των ομιλιών που παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια της ημερίδας που διοργάνωσε το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων στις 11 Οκτωβρίου 2013, στο πλαίσιο της έκθεσης «Βία κατά εκπροσώπων του λαού: 50 χρόνια από τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη».

Μέσα από τα κείμενα έγκριτων επιστημόνων και υπό διαφορετικές οπτικές γωνίες αναδεικνύονται το ίδιο το γεγονός της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη ‒σημαντικό για τις επιπτώσεις του στις μετέπειτα εξελίξεις στην πολιτική ζωή της χώρας‒, καθώς και το ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο, οι πολιτικές δυνάμεις της εποχής αλλά και το πολιτικό σύστημα της δεκαετίας του 1960 εν γένει.

(πηγή: Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων)

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΑΡΧΕΙΩΝ ΣΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΟΥ ΜΙΕΤ

 

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΑΡΧΕΙΩΝ

Πέμπτη 9 Ιουνίου 2016

Τρία Αρχεία μιλούν για Σχολεία της πόλης

μέσα από τεκμήρια και χάρτες

Φάκελος με Απολυτήρια του Παρθεναγωγείου Θεσσαλονίκης, 1930-35. 

Εκπαιδευτικά Αρχεία, Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας.

Το Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας (ΙΑΜ), το Αρχείο Χαρτογραφικής Κληρονομιάς (ΑΧΑΚ) και το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ) με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Αρχείων στις 9 Ιουνίου, ενώνουν τις δυνάμεις τους, ανοίγουν τα αρχεία τους και γιορτάζουν. Σας καλούμε στον χώρο του ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ, Βασιλίσσης Όλγας 108, Βίλα Καπαντζή, από τις 11:00 έως τις 19:00 σε μια πρώτη γνωριμία με τον κόσμο των αρχείων και των χαρτών. Ελάτε να συζητήσουμε για τη σημασία των αρχείων, το παρόν και το μέλλον τους, την αξία τους. Ενημερωθείτε για τις συλλογές μας, ρωτήστε μας για το πώς μπορείτε να τις χρησιμοποιήσετε και μάθετε γιατί δεν πρέπει να πετάξετε εκείνα τα παλιά χαρτιά του παππού.

Το 2007 το Διεθνές Συμβούλιο Αρχείων καθιέρωσε την 9η Ιουνίου ως Παγκόσμια Ημέρα Αρχείων. Ο εορτασμός της ημέρας αυτής έχει ως βασική στόχευση να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τη σημασία και τον ρόλο των αρχείων, να προβάλει το έργο των αρχειακών φορέων καθώς και τον πλούτο των συλλογών τους και να καλλιεργήσει την αρχειακή συνείδηση.

Σκαρίφημα σχολικής εκδρομής από τις μαθήτριες του Διδασκαλείου Θηλέων (1930). 

Αρχείο Αφρούλας Κανάκη-Πασχαλίδου, ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Για τον φετινό εορτασμό αναζητήσαμε ίχνη της παρουσίας τεσσάρων ιστορικών σχολείων της Θεσσαλονίκης στις συλλογές μας: Παρθεναγωγείο Θεσσαλονίκης, Διδασκαλείο Θηλέων, Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κολλέγιο Ανατόλια. Μια μικρή περιήγηση στην ιστορία τους αποκαλύπτει γιατί τα αρχεία και οι χάρτες είναι απαραίτητα για την ανασύσταση του παρελθόντος και την ιστορική έρευνα. Η παρουσίαση του υλικού αυτού με προβολή, σχολιασμό και χρόνο για συζήτηση, συνολικής διάρκειας μίας ώρας, είναι προγραμματισμένη στις 11:30, 14:30 και 17:30.

Το ΙΑΜ είναι περιφερειακή υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους με σκοπό την εποπτεία, διάσωση και φύλαξη του αρχειακού υλικού του νομού Θεσσαλονίκης, με στόχο τη διάθεση και τη με ποικίλους τρόπους αξιοποίηση του αρχειακού πλούτου από το κοινό και τους ερευνητές. Τα αρχεία που φυλάσσονται στο ΙΑΜ ξεπερνούν τα 2.000 γραμμικά μέτρα ραφιών. Ωστόσο, ο κώδικας 1 του Ιεροδικείου Θεσσαλονίκης (1694) από τον τόμο Δημοσίευσης διαθηκών του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης (1913), οι φάκελοι εξαγωγής ζύθου σε βαρέλια του ΦΙΞ (1961) από τις αναφορές του αξιωματικού υπηρεσίας του Α.Τ. Ασσήρου (2010), απέχουν ένα «κλικ» στην ηλεκτρονική εφαρμογή που φιλοξενεί τους καταλόγους και τα ευρετήρια στο Αναγνωστήριο της υπηρεσίας ή στην ιστοσελίδα http://arxeiomnimon.gak.gr.

Πρόσκληση σε σχολική εκδήλωση από μαθητή της Α΄ τάξης του 

Πειραματικού Σχολείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (τέλη δεκαετίας 1930). 

Αρχείο Βασίλη Τατάκη, ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Το ΑΧΑΚ, Τμήμα του ΙΑΜ, έχει σκοπό την καλλιέργεια και διάδοση της χαρτογραφίας και των χαρτών στον πολιτισμό, την εκπαίδευση, την καθημερινή ζωή και τη διοίκηση, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη και προαγωγή της πολιτιστικής, εκπαιδευτικής, κοινωνικής, καλλιτεχνικής, επιστημονικής και τεχνολογικής διάστασης της Χαρτογραφίας και των χαρτών. Χρησιμοποιεί γι’ αυτό τις νέες τεχνολογίες και τις σύγχρονες ψηφιακές προσεγγίσεις στην εθνική και παγκόσμια Χαρτογραφική Κληρονομιά, ενώ συγχρόνως υποστηρίζει, ενισχύει και αναδεικνύει το αρχειακό χαρτογραφικό υλικό των Γενικών Αρχείων του Κράτους σε πανελλήνιο επίπεδο (http://www.maplibrary.gr).

Το ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ στη Θεσσαλονίκη, ένα από τα ελάχιστα ιδιωτικά Αρχεία της πόλης, στεγάζεται εδώ και πέντε χρόνια στη Βίλα Καπαντζή, στην οδό Βασιλίσσης Όλγας 108. Διαθέτει Τμήμα αρχείων, Βιβλιοθήκη και Αναγνωστήριο. Στις συλλογές του φυλάσσονται λογοτεχνικά, ιστορικά, οικονομικά και φωτογραφικά αρχεία, καθώς και αρχείο προφορικών μαρτυριών, τα περισσότερα με σημείο αναφοράς τον βορειοελλαδικό χώρο. Το ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ στη Θεσσαλονίκη διαθέτει ακόμη μία πλούσια ερευνητική βιβλιοθήκη και μία μεγάλη συλλογή ψηφιοποιημένου Τύπου (http://www.elia.org.gr και https://eliamietthessaloniki.wordpress.com/).

Οι μαθητές της τάξης του 1939 στο τελευταίο μάθημα Ελληνικών με τον Λάμπρο Παραρά, 

λίγο πριν την αποφοίτησή τους από το Κολλέγιο Ανατόλια (1939). Αρχείο Κλείτου Κύρου ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.

Την Πέμπτη 9 Ιουνίου 2015 στον χώρο του ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ, Βασιλίσσης Όλγας 108, Βίλα Καπαντζή, από τις 11:00 έως τις 19:00 , προβολές στις 11:30, 14:30, 17:30.

Είσοδος ελεύθερη | Λεωφορεία ΟΑΣΘ: στάση Πέτρου Συνδίκα, γραμμές (από κέντρο) 5, 6, 8, 33 - στάση Ανάληψη,γραμμές (προς κέντρο) 3, 5, 6, 8 | Υπάρχει χώρος στάθμευσης για το κοινό | Πληροφορίες: τηλ. 2310295176.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΜΑΣΣΑΒΕΤΑ «ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ. ΤΟ ΠΑΛΙΜΨΗΣΤΟ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ» ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΤΟΥ ΜΙΕΤ

Το βιβλίο του Αλέξανδρου Μασσαβέτα

ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ
Το παλίμψηστο της μνήμης

που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη,
θα παρουσιαστεί στο Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ,
Τσιμισκή 11, Θεσσαλονίκη,
την Πέμπτη 9 Ιουνίου 2016, ώρα 8.00 μ.μ.

Θα μιλήσουν:
ο Αναστάσιος Τάντσης, λέκτορας στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΑΠΘ
και ο συγγραφέας του βιβλίου

ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Μετά τη βραβευμένη Πόλη των Απόντων, ο Αλέξανδρος Μασσαβέτας αφήνει την Κωνσταντινούπολη για μια σειρά διαδρομών στην ιστορία και στο παρόν της Μικράς Ασίας. Το βιβλίο αυτό καλύπτει τη νότια ακτή της Προποντίδας και τα παράλια του Αιγαίου. Φιλοδοξεί να αποτελέσει τον πρώτο τόμο μιας τριλογίας που θα επεκταθεί σε ολόκληρη τη σπαρμένη από μνήμες Μικρά Ασία.

Ο συγγραφέας ξεκινά την περιπλάνησή του από τη Βιθυνία και την Μυσία, εστιάζοντας στις μνήμες και στα χνάρια της Ρωμανίας και ανασταίνοντας το χαμένο εθνοτικό ψηφιδωτό της περιοχής. Συνεχίζει στην Αιολίδα, εστιάζοντας στο Αϊβαλί και στην Πέργαμο. Στην τσιμεντένια Σμύρνη καταγράφει τη ζώσα ιστορία μέσα από τις μαρτυρίες των τελευταίων Λεβαντίνων και Εβραίων της πόλης, αλλά και τις τελευταίες ηλικιωμένες φωνές της σμυρναίικης διαλέκτου. Κατηφορίζοντας τα παράλια του Αιγαίου, ο Μασσαβέτας διασχίζει την Ιωνία, καταλήγοντας στα ερειπωμένα μοναστήρια της λίμνης Μπάφα και του Λάτμου, του γρανιτένιου όρους με τα απόκοσμα τοπία.

Η κατόπτευση του χώρου δίνει αφορμή για μια ανασκαφή της μνήμης περισσότερων πολιτισμών και εποχών, σε μέρη όπου το παρελθόν βαραίνει πολλές φορές ασφυκτικά. Εδώ η ιστορία μοιάζει με δυσανάγνωστο παλίμψηστο, όπου ο κάθε κατακτητής προσπάθησε να θάψει την μνήμη των προκατόχων του επιβάλλοντας τη δική του αφήγηση.

Η αναμόχλευση της ιστορίας εμπλουτίζεται με τις προσωπικές μνήμες των συνταξιδιωτών του συγγραφέα, όπως του Ακύλα Μήλλα και του Κώστα Σταματόπουλου, αλλά και τις διηγήσεις των πολλών προσώπων που συναντούν καθοδόν. Από τις σελίδες του βιβλίου διαχέονται οι τελευταίες αχτίδες ενός κόσμου απειλούμενου από την λήθη και –ακόμη περισσότερο– την τερατώδη επέλαση του μπετόν.


ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

ΜΙΕΤ: Τσιμισκή 11, 546 24 Θεσσαλονίκη, τηλ. 2310 288036, φαξ. 2310 226460, email: bookstore-thessaloniki@miet.gr
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗ: Παναγή Τσαλδάρη (πρώην Πειραιώς) 38, 104 37 Αθήνα, τηλ. 210.36.50.000, 210.52.05.600, 801.100.2665, φαξ. 210.7018.649, email: press@patakis.gr

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΛΗΞΗΣ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΘΟΔΩΡΗ ΛΑΛΟΥ «Solo artists' BookS»

Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
σας προσκαλεί στην εκδήλωση λήξης της έκθεσης

του Θοδωρή Λάλου

Solo artists’ BookS

 το Σάββατο 21 Μαΐου 2016, στις 11:30
στο Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ, Τσιμισκή 11, Θεσσαλονίκη

κατά την οποία ο ίδιος ο καλλιτέχνης θα προσκαλέσει τον κόσμο να κάνει delete σε έργα του:

«Erase / πού πάει το σχέδιο όταν σβήνει…

Delete σημαίνει διαγραφή. Πατώντας delete στον υπολογιστή διαγράφουμε – κενό – ξαναγράφουμε.

Στο χαρτί είναι αλλιώς τα πράγματα. Πιέζουμε τον γραφίτη από το ξύλινο μολύβι – γράφουμε, σχεδιάζουμε, ζωγραφίζουμε. Αν δεν θέλουμε, σβήνουμε –erase– πιέζοντας τη σβήστρα με μια κίνηση μηχανική. Αφήνουμε όμως ένα ίχνος. Αυτό που υπήρχε πριν στο χαρτί, ή τον απόηχο αυτού που υπήρχε πριν στη δική μας σκέψη. Αυτό το σχέδιο εξακολουθεί όμως να υπάρχει (στη σκέψη μας, σε αυτό που άφησε η ιδέα του). Όπως ο άνθρωπος που κάνει ένα κύκλο. Ζει-δημιουργεί-ανταλλάσσει-πεθαίνει. Αφήνει όμως το πνεύμα του, υπάρχει. Υπάρχει το ίχνος του σε άλλους ανθρώπους, ένα μέρος του εαυτού του εξακολουθεί να ζει μέσα μας. Απλά με άλλη μορφή.

Έτσι και το σχέδιο στο χαρτί. Αλλάζει μορφές, όμως δεν καταστρέφεται. Όταν σβήσουμε αυτό το ίχνος, πού πάει; στη σκέψη ή σε κάποιο άλλο μέρος, αλλού. Εκεί που ίσως πηγαίνουν και άλλα πράγματα όπως η μυρωδιά των μαραμένων πια λουλουδιών ή η μελωδία των τραγουδιών όταν πλέον κλείσουμε το ράδιο, οι σελίδες από πράγματα που δεν γράφτηκαν ποτέ ή που απλά τσαλακώθηκαν ή κάηκαν. Μπορεί να κάνουν παρέα με ποτά που εξατμίστηκαν χωρίς να τα πιούμε, με τους αριθμούς στις λάθος προσθέσεις, ή με την εικόνα μας στον καθρέφτη όταν φύγουμε από μπροστά του. Μάλλον έχουν δημιουργήσει ένα δικό τους κόσμο, σε ένα παράλληλο σύμπαν, κάπου σε κάποιο χώρο και χρόνο, με δικούς τους κανόνες και νόμους.

Όπως και να έχει, συνεχίζουν να βρίσκονται μέσα μας, ακόμα και αν σβήστηκαν ή ακόμα και αν δεν υπήρξαν ποτέ. Υπάρχει μόνο το ίχνος τους ή η ιδέα του ίχνους τους».

Θοδωρής Λάλος
solo artists’ books
Μάιος 2016

Πληροφορίες: Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ, τηλ. 2310 288 036

ΟΡΑΜΑ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ. Ο Α. Γ. ΛΕΒΕΝΤΗΣ ΚΑΙ Η ΔΥΤΙΚΗ ΑΦΡΙΚΗ

Όραμα και δημιουργία. Ο Α. Γ. Λεβέντης και η δυτική Αφρική
 
Κατάλογος έκθεσης
Επιμέλεια: Δήμητρα Θεοδότου Αναγνωστοπούλου, Μυρτώ Χατζάκη, Λουκία Λοΐζου Χατζηγαβριήλ
Κείμενα: συλλογικό
Λευκωσία, Λεβέντειος Πινακοθήκη 2015
153 σελ. με έγχρωμες και α/μ εικόνες
ISBN 978-9963-732-11-1
Τιμή 25,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 20,00 €



«Έχοντας διανύσει τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της, η Λεβέντειος Πινακοθήκη αφιερώνει μια ξεχωριστή έκθεση στη ζωή του ίδιου του ιδρυτή της, του Αναστασίου Γ. Λεβέντη, αλλά και στη δυτική Αφρική, τον τόπο που έδρασε, αγάπησε και αποτέλεσε τη δεύτερη πατρίδα του.

Η έκθεση, βιογραφική και συνάμα εικαστική, εστιάζει στη ζωή ενός προικισμένου, δημιουργικού ανθρώπου με όραμα και διορατικότητα, αλλά και στην τολμηρή καλλιτεχνική δημιουργία, η οποία αναπτύχθηκε μέσα στο κλίμα του Μοντερνισμού που γνώρισε η δυτική Αφρική –και συγκεκριμένα τα νεοϊδρυθέντα κράτη της Γκάνα και της Νιγηρίας– κυρίως από το 1960 έως σήμερα. Δεν αφορά όμως μόνο αυτές τις περιοχές τη δεδομένη χρονική στιγμή της μετάβασης από την παράδοση στη νεωτερικότητα. Οι ιδέες που πραγματεύεται η έκθεση είναι διαχρονικές, βαθιά ανθρώπινες και ξεπερνούν τα γεωγραφικά όρια της δυτικής Αφρικής. Θα μπορούσαμε ίσως να υποστηρίξουμε πως είναι ιδέες οι οποίες –ιδιαίτερα στην Κύπρο– έχουν ξεχωριστή σημασία. Πραγματεύονται την έννοια της ταυτότητας, προσωπικής και εθνικής, την επιθυμία των λαών για αποτίναξη των ζυγών του παρελθόντος, την αναζήτηση των καλλιτεχνών να στοιχειοθετήσουν μια νέα, πάντοτε επίκαιρη εικαστική γλώσσα, καθώς και την ανάγκη κάθε ανθρώπου για όραμα και δημιουργία...».

Λουκία Λοΐζου Χατζηγαβριήλ

(από τον πρόλογο του βιβλίου)

ΣΜΥΡΝΗ: Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΙΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ (17ος αι. - 1922)

Σμύρνη: Η ανάπτυξη μιας μητρόπολης της Ανατολικής Μεσογείου (17ος αι.- 1922)
Πρακτικά διεθνούς επιστημονικού συνεδρίου. Υμηττός, 20-23 Σεπτεμβρίου 2012

Κείμενα: συλλογικό
Αθήνα, Ακαδημία Αθηνών 2016
511 σελ. με α/μ εικόνες
ISBN 978-960-404-303-3
Τιμή 20,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 16,00 €



«Οι επέτειοι γεγονότων, ευτυχών ή θλιβερών, αποτελούν ευκαιρίες για αναστοχασμό όσον αφορά στις αιτίες που οδήγησαν σ’ αυτά, στα διδάγματα που προκύπτουν και γενικά στις επιδράσεις που άσκησαν ή που εξακολουθούν να ασκούν στις κοινωνίες που τα δημιούργησαν ή τα υπέστησαν. Υπάρχουν, ωστόσο, γεγονότα που δεν μπορεί να τα «χωρέσει ο νους του ανθρώπου» και αρνείται να τα αποδεχθεί, όπως συνέβη για παράδειγμα με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης και την Καταστροφή της Σμύρνης. Την πρώτη η συλλογική μνήμη διέσωσε ως «θέλημα Θεού», τιμωρία για μακρά περίοδο διαφθοράς και σήψης με σύμφυτη ωστόσο την ελπίδα της επανάκτησης από τους Έλληνες –Πάλι με χρόνους με καιρούς. Την καταστροφή της Σμύρνης, μιας ακμάζουσας πόλης, που παραδόθηκε στη φωτιά και την καταστροφή και ο πληθυσμός της αποτελούμενος στην πλειονότητά του από Έλληνες, όταν δεν δολοφονήθηκε, οδηγήθηκε στην προσφυγιά, τη βίωσε τουλάχιστον ως αδικία.

Το Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, εθνική κιβωτός της συλλογικής μνήμης, σε συνεργασία με τον δραστήριο Φιλοπρόοδο Όμιλο Υμηττού διοργανώνουν το παρόν επιστημονικό συνέδριο με θεματικό πλαίσιο: Σμύρνη: Η ανάπτυξη μιας μητρόπολης της Ανατολικής Μεσογείου (17ος αι. - 1922). Η πρόταση ανήκει στον Φιλοπρόοδο Όμιλο, τον οποίο ίδρυσαν και αποτελούν πρόσφυγες της Ιωνίας, κυρίως από την περιοχή της Σμύρνης. Το Κέντρο, που εδώ και μια δεκαετία συνεργάζεται με τους εθνοτοπικούς, πολιτιστικούς συλλόγους και παρακολουθεί το σημαντικό έργο τους, δέχθηκε την πρόταση και αναζήτησε πρωτότυπες επιστημονικές ανακοινώσεις με κέντρο ενδιαφέροντος την ελληνορθόδοξη κοινότητα της Σμύρνης, τον ρόλο της στη ζωή της πόλης και τις σχέσεις της με τις υπόλοιπες εθνοπολιτισμικές ομάδες. Ζήτησε, λοιπόν, ανακοινώσεις από καταξιωμένους επιστήμονες σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα της Ελλάδας και του εξωτερικού. Η οικιστική ανάπτυξη, ζητήματα κοινωνικής και κοινοτικής οργάνωσης, η αστική κοινωνικότητα (σύλλογοι, λέσχες), ο λαϊκός πολιτισμός εντός του αναπτυσσόμενου αστικού πλαισίου της Σμύρνης και της περιοχής της, η δημογραφία και οι μεταναστευτικές κινήσεις, η εκπαίδευση, οι ιδεολογίες, η εκδοτική δραστηριότητα, το θέατρο, η μουσική και οι τέχνες, η οικονομία και το εμπόριο αποτελούν θέματα που θα αναπτυχθούν στο συνέδριο αυτό.

Με δεδομένο ότι η Μικρασιατική Καταστροφή αποτελεί σημείο αναφοράς στην πρόσφατη εθνική μας ιστορία και οι συνέπειές της, στις πραγματικές και τις συμβολικές τους διαστάσεις, επηρεάζουν τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα και η θέαση του μικρασιατικού ελληνισμού είναι αδύνατον να αποσπασθεί από τις διαδικασίες ένταξης των προσφύγων στην ελληνική κοινωνία, την προσφυγική ταυτότητα και μνήμη και την καταστροφή, η συνολική επιστημονική διερεύνηση του πολιτισμού και της ιστορίας της Μικράς Ασίας, πέραν κάποιων νοσταλγικών αναμνήσεων για ορισμένες περιοχές των χαμένων πατρίδων, εξακολουθεί να παραμένει ζητούμενο. Σε αυτό το πλαίσιο επιλέξαμε να εστιάσουμε τη μελέτη της Σμύρνης στους τρεις τελευταίους αιώνες, κατά τη διάρκεια των οποίων εξελίσσεται σε πόλη-σύμβολο της οικονομικής ανάπτυξης, της κοινωνικής ανέλιξης, της πολιτιστικής υπεροχής της ακμής του μικρασιατικού ελληνισμού.

[...] Ο Τάσος Αθανασιάδης στο Ελεγειακό Οδοιπορικό του γράφει: "Όπως δε θυμάται κανείς τις επιθανάτιες ώρες κάποιου, μα τις μέρες της ακμής του, έτσι κι εγώ είχα ασυναίσθητα απωθήσει, από τη μνήμη μου την προκυμαία που είχα εγκαταλείψει, με το πανικόβλητο πλήθος παγιδευμένο ανάμεσα στις φλόγες, γιατί κυριαρχούσε επίμονα μπρός μου η γοητευτική εικόνα του περίφημου Και της Σμύρνης με τα αρχοντικά, τα μεγαλοπρεπή ξενοδοχεία, τα πολυτελή κέντρα, τα γραφικά τραμβάυ, τις κομψές σιλουέτες, να παίρνει μια διάσταση οραματική μέσα στο μοναδικό ηλιοβασίλεμά της".

Και μεις χωρίς να ξεχνάμε ό,τι εθνικά πόνεσε, θεωρούμε ότι πρέπει να ανασυγκροτήσουμε το πρόσωπο του πολιτισμού των ελληνικών πληθυσμών που έζησαν στην Ιωνία, στον Πόντο, στην Καππαδοκία, στην Αν. Θράκη και όπου αλλού, με έρευνα στον χώρο, τα αρχεία και τη ζωντανή συλλογική μνήμη».

Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη

(από τον πρόλογο του βιβλίου)

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ. ΤΟΜΟΣ Γ' ΤΑ ΟΘΩΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ 1833-1863. ΜΕΡΟΣ Α' 1833-1844

Φίλιππου Ηλιού, κατάλοιπα
Ελληνική Βιβλιογραφία του 19ου αιώνα. Τόμος Γ΄ Τα Οθωνικά χρόνια 1833-1863. Μέρος Α΄ 1833-1844

Επιμέλεια: Πόπη Πολέμη
Επιστημονικοί συνεργάτες: Αναστασία Μυλωνοπούλου, Ειρήνη Ριζάκη
Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη, ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ 2016
867 σελ.
ISBN 978-960-250-656-1
Τιμή 90,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 67,50 €



Ο Φίλιππος Ηλιού πρόλαβε να εκδώσει τον πρώτο τόμο της Ελληνικής Βιβλιογραφίας του 19ου αιώνα: 1801-1818 (Βιβλιολογικό Εργαστήρι – Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, 1997 [=1998]. Ο δεύτερος τόμος (έτη 1819-1832) κυκλοφόρησε το 2011 (Μουσείο Μπενάκη, ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ). Με τον τρίτο τόμο εγκαινιάζεται η σειρά που φιλοδοξεί τώρα να καλύψει ό,τι συμβατικά αποκαλούμε «οθωνικά χρόνια», δηλαδή την περίοδο 1833-1863. Τα 2.560 λήμματά του (έτη 1833-1844) σχεδόν ισοδυναμούν με το άθροισμα των δύο προηγούμενων (1.403 και 1.341 αντίστοιχα).

Ο τόμος αυτός ψηλαφεί τη στιγμή που «το γένος μας πολιτικώς πλαστουργείται», κατά την εύγλωττη διατύπωση (το 1834) του Δημήτριου Παρρησιάδη, διευθυντή του ελληνικού λυκείου του Μονάχου. Όπως γράφει η Πόπη Πολέμη στο προλογικό της σημείωμα, οι σελίδες του προσφέρονται για μια περιδιάβαση που έχει «ως προφανείς κόμβους τη σταδιακή συγκρότηση του κράτους και των μηχανισμών του, τον ενθουσιασμό που ξεσηκώνει η έλευση του νεαρού μονάρχη, τους Βαυαρούς και τις αντιδράσεις που προκάλεσε η παρουσία τους, τη μεταφορά της πρωτεύουσας, την παγίωση του κομματικού σκηνικού, την απογοήτευση των αγωνιστών μαζί με τις πρώτες αποτιμήσεις της Επανάστασης, τη διεκδίκηση του Συντάγματος, την Εθνοσυνέλευση και τις πρώτες εκλογές, τους νεοπαγείς βασικούς θεσμούς –Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία, Αρχαιολογική Εταιρεία, Πανεπιστήμιο, Εθνική Τράπεζα-, τη λογοτεχνία που περνά πανηγυρικά στο στάδιο της πεζογραφίας, τον θρίαμβο των αδελφών Σούτσων, τη διαπλοκή ρομαντισμού και κλασικισμού, τους μισιονάριους, τη μετάφραση των Γραφών, το Αυτοκέφαλο, την αποκλίνουσα θεοσέβεια του Θεόφιλου Καΐρη και τις συναφείς αντιπαραθέσεις, τη βαθμιαία διαμόρφωση του ελληνορθόδοξου προτάγματος, την προϊούσα ιδεολογική σκλήρυνση, τον αυτοχθονισμό, τον γλωσσικό εξαρχαϊσμό και την αποκρυστάλλωση του μεγαλοϊδεατισμού, με τη δραστική μεσολάβηση του “μισέλληνος” Φαλμεράιερ. Όλα αυτά με κύριο πομπό και εκδοτικό κέντρο τη νέα πρωτεύουσα, ενώ σταδιακά αποκαθίστανται ανάλογες δραστηριότητες ιδίως στην Ερμούπολη, στη Σμύρνη και στην Κωνσταντινούπολη». Στα οθωνικά χρόνια αυξάνεται διαρκώς η παραγωγή αυτοτελών εντύπων που απευθύνονται σε ελληνόγλωσσους πληθυσμούς (ήδη από 100 τόμους το 1833 περνά σε 245 το 1844, για να αγγίξει τους 650 το 1863).

Ο τύπος της βιβλιογράφησης που ακολουθήθηκε και στον τρίτο τόμο ξεπερνά την απλή καταγραφή των εντύπων και προσπαθεί να προσφέρει υλικό για την ιστορία της ανάγνωσης και της παιδείας γενικότερα. Παρουσιάζονται αναλυτικά τα περιεχόμενα κάθε εντύπου. Καταγράφονται επίσης όλες οι παρουσιάσεις του βιβλίου στον τύπο που έχουν εντοπιστεί (προαγγελίες, αγγελίες, βιβλιοκρισίες κ.λπ.), προηγούμενες και επόμενες εκδόσεις, τίτλος πρωτοτύπου αν πρόκειται για μετάφραση ή διασκευή, καθώς και η φωτομηχανική αναπαραγωγή όλων των προμετωπίδων. Έτσι κάθε βιβλίο εντάσσεται στην εποχή που το γέννησε και στην κοινωνία που το δεξιώθηκε, και η βιβλιογραφία γίνεται ένα πολυδύναμο εργαλείο για την ελληνική κοινωνική και πολιτισμική ιστορία, εργαλείο εντέλει εθνικής αυτογνωσίας.

Ο τρίτος τόμος της Ελληνικής Βιβλιογραφίας του 19ου αιώνα κυκλοφορεί και σε DVD-R, όπως και οι προηγούμενοι τόμοι.

Η ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. ΔΟΚΙΜΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗ, ΤΗΝ ΚΑΤΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

Tim Ingold
Η αντίληψη του περιβάλλοντος. Δοκίμια για την διαβίωση, την κατοίκηση και τις δεξιότητες
 
Πρόλογος για την ελληνική έκδοση: Αλεξάνδρα Μπακαλάκη
Μετάφραση: Αγγελική Βρεττού
Αθήνα, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια 2016
318 σελ.
ISBN 978-960-221-594-4
Τιμή 23,32 € / στο βιβλιοπωλείο μας 18,66 €



Πώς αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι το περιβάλλον; Μια δυναμική θεώρηση από έναν ειδήμονα της συγκριτικής ανθρωπολογίας, της εξελικτικής θεωρίας και των σχέσεων πολιτισμού, τεχνολογίας και οικολογίας.

Σύμφωνα με τον Τιμ Ίνγκολντ, η πολιτισμική ποικιλότητα συνίσταται, πρώτα απ’ όλα, στην ποικιλία των δεξιοτήτων. Ούτε έμφυτες, ούτε επίκτητες, αλλά βιολογικές όσο και πολιτισμικές, οι δεξιότητες αναπτύσσονται και ενσωματώνονται στον ανθρώπινο οργανισμό μέσα από την πρακτική και την εκπαίδευση σ’ ένα περίγυρο. Για να εξηγήσουμε τη γέννησή τους μέσα από τη δυναμική της ανάπτυξης, απαιτείται μια οικολογική προσέγγιση, η οποία εντάσσει τους ανθρώπους στο πλαίσιο μιας ενεργητικής εμπλοκής με το συστατικά του περιβάλλοντός τους.

Τα δοκίμια που συνθέτουν αυτό το βιβλίο επικεντρώνονται στην εξασφάλιση της διαβίωσης, στο νόημα της «κατοίκησης» και στο χαρακτήρα των δεξιοτήτων, συνυφαίνοντας προσεγγίσεις από τα πεδία της κοινωνικής ανθρωπολογίας, της οικολογικής ψυχολογίας, της εξελικτικής βιολογίας και της φαινομενολογίας έτσι όπως δεν είχε ξαναγίνει ποτέ πριν. Το βιβλίο επαναστατικοποιεί τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε τι είναι «βιολογικό» και τι «πολιτισμικό» στους ανθρώπους, τι συνιστά εξέλιξη και ιστορία και τι σημαίνει για τα ανθρώπινα όντα –που είναι ταυτόχρονα οργανισμοί και πρόσωπα– να κατοικούν ένα χώρο. Προσφέρει έτσι μια μοναδική κατανόηση της πρόσληψης του περιβάλλοντος, πολύτιμη όχι μόνο σε ανθρωπολόγους, αλλά και σε βιολόγους, ψυχολόγους, αρχαιολόγους, γεωγράφους και φιλοσόφους.

(πηγή: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια)

 

Η ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑΣ

Jacques Balthazart
Η βιολογία της ομοφυλοφιλίας

Μετάφραση: Λύο Καλοβυρνάς
Επιστημονική εποπτεία: Χριστίνα Δάλλα
Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2016
366 σελ. με α/μ εικόνες
ISBN 978-960-524-464-4
Τιμή 24,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 19,20 € 



Ο σεξουαλικός προσανατολισμός των περισσότερων ανθρώπων είναι ετεροφυλοφιλικός: το ερωτικό τους ενδιαφέρον αφορά άτομα του αντίθετου φύλου. Ένα αξιοσημείωτο ποσοστό των ανθρώπων, όμως, συνήθως γύρω στο 5-10%, έχουν ομοφυλοφιλικό σεξουαλικό προσανατολισμό. Γιατί συμβαίνει αυτό; Σε τι οφείλεται τελικά το φαινόμενο της ομοφυλοφιλίας;

Την αναζήτηση απαντήσεων συσκότιζαν ανέκαθεν προκαταλήψεις και παρανοήσεις, π.χ. ότι η ομοφυλοφιλία είναι μια ασθένεια που μπορούμε να θεραπεύσουμε ή μια στάση ζωής που επιλέγουμε. Η πρώτη προσπάθεια ορθολογικής προσέγγισης του φαινομένου στηρίχτηκε στην ιδέα ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός στον άνθρωπο διαμορφώνεται στην παιδική ηλικία από τη διαπαιδαγώγηση και το κοινωνικό περιβάλλον. Τούτη η άποψη είναι η πλέον διαδεδομένη στις μέρες μας.

Ωστόσο, η πρόσφατη ανάπτυξη της βιολογίας και των νευροεπιστημών επέτρεψε μια ολότελα διαφορετική προσέγγιση. Τα ομοφυλόφιλα άτομα, κατά την εμβρυϊκή τους ζωή και αμέσως μετά τη γέννηση, αντιμετώπισαν ένα ασυνήθιστο ενδοκρινικό περιβάλλον, το οποίο οδήγησε όχι μόνο στον ιδιαίτερο σεξουαλικό προσανατολισμό τους, αλλά και σε διαφοροποιήσεις στη συμπεριφορά και τη φυσιολογία. Για τον Jacques Balthazart, συγγραφέα του βιβλίου και κορυφαίο εκφραστή της συγκεκριμένης άποψης, η ομοφυλοφιλία δεν αποτελεί θέμα επιλογής, δεν είναι ασθένεια ή διαστροφή, ούτε οφείλεται σε αδιάφορους γονείς ή σε προβληματικό κοινωνικό περιβάλλον. Είναι ακόμη μία εκδοχή του φαινομένου της βιολογικής ποικιλότητας.
 

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου) 

ΕΛΛΗΝΙΚΑ, ΤΟΜΟΣ 65 ΤΕΥΧΟΣ 2ο

Ελληνικά
 
Φιλολογικό, ιστορικό και λαογραφικό περιοδικό σύγγραμμα, τόμος 65ος, τεύχος 2ο
Κείμενα: συλλογικό
Θεσσαλονίκη, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών 2015
395 σελ. με α/μ εικόνες
ISSN 0013-6336
Τιμή 11,71 € / στο βιβλιοπωλείο μας 9,37 €



ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΑΡΘΡΑ

Ioannis Stamoulakis, About the Εxpression ‹‹ωφέλιμος στέφανος ›› in Thucydides 2.46.1
Κωνσταντίνα Γακοπούλου, Κωμικά στοιχεία στις ευριπίδειες Βάκχες. Μια αναθεώρηση
Χρίστος Π. Φαράκλας ─ Μάγδα Παρχαρίδου-Αναγνώστου, Ενεπίγραφος ταφικός βωμός από τη Δράμα
Πέλλη Μάστορα, Το πρώτο λουτρό βρέφους στην αρχαία και χριστιανική εικονογραφία
Ευθύμιος Κ. Λίτσας, Τα μεγαλογράμματα χειρόγραφα της Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους. Παρατηρήσεις για τη γραφή και για άλλα προβλήματά τους
Κωνσταντίνος Μαυρουλίδης, Οι εκδόσεις του Λεξικού του Βαρίνου Φαβωρίνου
Νικόλας Εύζωνας, Η Φόνισσα ως ψυχοσωματική ομολογία του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΕΣ

Νίκος Πετρόχειλος, Λατίνοι ιστορικοί. Τάκιτος, εισ.-μτφρ-σχόλια, 4 τ., Αθήνα, ΜΙΕΤ, 2012-2013 (Ανδρέας Ν. Μιχαλόπουλος)
Κυριάκος Κ. Παπουλίδης και Κωνσταντίνος Κ. Παπουλίδης, Helleno-Russica, ήτοι Τεκμήρια της πρώιμης νεοελληνικής γραμματείας περί της Ρωσίας (1453-1821), Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Κυριακίδη, 2014, σελ. 392+9 εικ. (Σωτηρία Σταυρακοπούλου)
Rosemary E. Bancroft-Marcus, Georgios Chortatsis (fl. 1576-1596), Plays of the Veneto-Cretan Rennaissance. A Bilingual Greek-English Edition in Two Volumes, with Introduction, Commentary, Apparatus Criticus, and Glossary, τ. I: Texts and Translations, Οξφόρδη, Oxford University Press, 2013, σελ. xxiv+632 (Γιώργος Κεχαγιόγλου)
Βασω Σειρηνίδου, Το εργαστήριο του λογίου. Αναγνώσεις, λόγια παραγωγή και επικοινωνία στην εποχή του Διαφωτισμού μέσα από την ιστορία της βιβλιοθήκης του Δημητρίου Ν. Δάρβαρη (1757-1823)… [Ε. Ι. Ε. / Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, Τομέας Νεοελληνικών Ερευνών, αρ. 132, υποσειρά: Βιβλιοθήκη Ιστορίας των Ιδεών, 12], Αθήνα, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, 2013, σελ. 376 (Γιώργος Κεχαγιόγλου)
Κωστής Κοκκινόφτας, Η Μονή Κύκκου στο Αρχείο της Αρχιεπισκοπής Κύπρου (1878-1911) [Πηγές της Ιστορίας της Ιεράς Μονής Κύκκου, XII], Λευκωσία, Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου, 2014, σσ. 508+4 εικ. (Σταύρος Γ. Γεωργίου)

ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ, ΤΟΜΟΣ ΛΔ

Ηπειρωτικό Ημερολόγιο
Τόμος ΛΔ

Κείμενα: συλλογικό
Ιωάννινα, Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών 2015
358 σελ. με α/μ εικόνες
Τιμή 21,20 € / στο βιβλιοπωλείο μας 18,02 €



ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Βασίλης Αν. Χαρίσης, Πέτρας "ένδον ήχοι"
Παναγιώτης Χρ. Τσαμάτος, Ο Ζήκος κι ο Ποντιπάνε
Γεώργιος Τσίλης, Μηδέν άγαν, Το μετερίζι (ποιήματα)
Αγγελική Σπ. Μάρου, Η Φιλική Εταιρεία και η αυλή του Αλή Πασά: Μια απόπειρα με επιτυχή έκβαση
Θεόδωρος Κ Σιόντης, "Μικροσπηλιά Άρτας". Διεκδίκηση ιδιοκτησίας του ορεινού οικισμού των Τζουμέρκων το έτος 1884
Τάσος Πορφύρης, Ο Βασίλης ο Φανίτσιος
Νίκος Παυλίδης, Μνήμες Αλεξάνδρειας (ποιήματα)
Νίκος Θ. Υφαντής, Το Βορειοηπειρωτικό και Πωγωνήσιο τραγούδι
Τ. Θ. Μνήμες, απαρχές της γένεσης (ποίημα)
Αντώνης Β. Βασιλείου, Ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων Γαβριήλ Γκάγκας: Μια αμφιλεγόμενη ιστορική προσωπικότητα του 18ου - 19ου αιώνα
Γιώργος Πλατάρης - Τζίμας, Το κατάστιχο της Αγίας Παρασκευής Τρεβετίστας (Ντερβεντίστας)
Πάνος Κυπαρίσσης, Πόθος, Διαδικασία, Απειλή, Κι όμως (ποιήματα)
Κ. Ι. Σουέρεφ, Το όνειρο του Συλλέκτη. Αντικείμενα ιδιωτικών συλλογών στο Μουσείο
Λένα Παππά, Ίσως (ποίημα)
Ευστάθιος Χ. Λιανός Λιάντης Ιωαννίνων Θεόκλητος. Ως ήχος δωρικός αδιάπτωτος
Χαράλαμπος Φούκης, Μαθητές από την Επισκοπική/Μητροπολιτική επαρχία Παραμυθιάς στη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων (1853-1913)
Δημήτριος Καννής, Εκκλησιαστικές ενθυμήσεις από τη Χρυσοβίτσα
Πάνος Δημ. Τζιόβας, Ανέκδοτα τακρίρια του Μητροπολίτη Νικοπόλεως και Πρεβέζης Αμβρόσιου προς τους μουτεσαρίφηδες της πόλεως (1882-1885)
Βούλα Λεοντίδη - Πλάτωνα, Ο κυρ-Γιώργος από το Αϊδίνι
Σπυρίδων Δαμ. Υφαντής, Λειτουργικά και «Άξιον εστί» εις όλους τους στίχους (Μέρος Β ́)
Κώστας Π. Βλάχος, Ανέκδοτος Ακολουθία του Αγίου Νεομάρτυρος Γεωργίου του εν Ιωαννίνοις
Λαοκράτης Βάσσης, Νίκου Αναστασόπουλου: «Η Ισραηλητική Λέσχη Ιωαννίνων κατά τον Μεσοπόλεμο, Ίδρυση, στόχοι, παρουσια».

ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΟΥ 1821 ΑΠΟ ΤΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Νικόλαος Εμμ. Παπαοικονόμου
Προσωπογραφία αγωνιστών του 1821 από τη Χαλκιδική και τη Θεσσαλονίκη. Όψεις της συμβολής της Μακεδονίας στην επανάσταση του 1821 και στη συγκρότηση του πρώτου τακτικού στρατού του Ελληνικού κράτους
 
Θεσσαλονίκη, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών 2016
655 σελ. με α/μ εικόνες
ISBN 978-960-9458-12-2
Τιμή 15,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 12,00 €



Για δύο περίπου αιώνες από το 1821 έως σήμερα η συμβολή της Μακεδονίας στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας δεν είχε λάβει τη δέουσα θέση στην ευρύτερη βιβλιογραφία για την Ελληνική Επανάσταση. Ελάχιστες υπήρξαν οι αναλυτικές εργασίες που κάλυψαν εκείνες τις σελίδες του απαράμιλλου ηρωισμού, τον οποίο επέδειξαν οι Μακεδόνες στα πεδία των μαχών της Κασσάνδρας, του Ολύμπου, της Νάουσας και δεκάδων άλλων τόπων της Μακεδονικής γης. Με εξαίρεση βέβαια τις μελέτες των πνευματικών πρωτομαστόρων της Ε.Μ.Σ. Ιω. Βασδραβέλλη, Απ. Βακαλόπουλου
και Νικ. Μέρτζου.

Σχεδόν πλήρης επίσης ήταν η απουσία από την ιστοριογραφία της Επανάστασης αναφορών στους πρωταγωνιστές των γεγονότων της περιόδου 1821-1822. Εκτός από τα ονόματα των επιφανέστερων Μακεδόνων, όπως ήταν ο Τάσος Καρατάσος, ο Αγγ. Γάτσος, ο Εμμ. Παπάς, ο Στ. Χάψας κτλ. αγνοούσαμε τους απλούς «μπουλουκτσήδες» και τους στρατιώτες, οι οποίοι ήταν εκ των πρωταγωνιστών του Αγώνα της Ανεξαρτησίας και τελικά συνέβαλαν στην Ανεξαρτησία της Ελλάδας. Ήταν αναγκαίο ως εκ τούτου οι αγωνιστές αυτοί να ανασυρθούν από τη λήθη της Ιστορίας και να λάβουν τη θέση που τους αρμόζει πλάι στους Νοτιοελλαδίτες ήρωες του 1821. Καθώς δεν πρέπει να λησμονούμε ότι οι Μακεδόνες συμμετείχαν σε όλες σχεδόν τις πολεμικές συγκρούσεις με τους Οθωμανούς όχι μόνο στην περιοχή της Μακεδονίας, αλλά σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο από το 1821 έως το 1829.

Τα ίδια πρόσωπα μετά την απελευθέρωση συνέχισαν την υπηρεσία τους προς την πατρίδα στελεχώνοντας τον πρώτο τακτικό στρατό του Καποδίστρια και του Όθωνα. Από τις Χιλιαρχίες και τα Ελαφρά Τάγματα του Κυβερνήτη, κατόπιν στη Φάλαγγα, στη Χωροφυλακή, στην Οροφυλακή, στο Πολεμικό Ναυτικό, στους Ακροβολιστές, στους Λογχιστές, στο Πυροβολικό και στις υπόλοιπες στρατιωτικές υπηρεσίες του Οθωνικού Βασιλείου όπου η παρουσία τους είναι συνεχής.

Η παρούσα εργασία ασχολείται με τη δράση των αγωνιστών του 1821 από τη Χαλκιδική και τη Θεσσαλονίκη και περιλαμβάνει τα βιογραφικά σημειώματα 1.300 ατόμων από 63 χωριά και περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας. Πρόκειται για ένα είδος τοπικού χαρακτήρα «βιογραφικού λεξικού» Αγωνιστών του 1821 εμπλουτισμένου με παραπομπές σε αδημοσίευτες ως επί το πλείστον ιστορικές πηγές.

Κύριος σκοπός της συγκεκριμένης ερευνητικής προσπάθειας είναι η ανάδειξη από την αφάνεια πολλών αγνώστων και λησμονημένων έως πρόσφατα Μακεδόνων μαχητών του Αγώνα της Ανεξαρτησίας, με την ελπίδα πως οι σύγχρονοι Έλληνες θα προσφέρουν την οφειλόμενη αναγνώριση στα πρόσωπά τους.

Από τη συνοπτική παρουσίαση των βιογραφιών αναδεικνύεται η καίρια συμβολή της Χαλκιδικής και της Θεσσαλονίκης στην Επανάσταση του 1821 και στη συγκρότηση του πρώτου τακτικού στρατού του ελληνικού κράτους. Σκιαγραφείται δηλαδή μια ιστορική πορεία των βιογραφούμενων προσώπων που ξεκινά από τις αρχές της δεκαετίας του 1820 και φτάνει μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα.

(πηγή: Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών)

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ, 17ος-20ός ΑΙΩΝΑΣ

Πολιτισμός και Χώρος στα Βαλκάνια, 17ος-20ός αιώνας

Κείμενα: συλλογικό
Επιμέλεια: Ελένη Γ. Γαβρά, Κλεονίκη Π. Γκιουφή, Γεώργιος Π. Τσοτσός
Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας 2015
748 σελ. με α/μ εικόνες
Δίγλωσση έκδοση: ελληνική και αγγλική
ISBN 978-618-5196-07-3
Τιμή 48,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 38,40 €



Ο τόμος Πολιτισμός και Χώρος στα Βαλκάνια (17ος – 20ος αιώνας) αποτελεί την καταγραφή των πεπραγμένων του διεθνούς συμποσίου «Πολιτισμός και Χώρος στα Βαλκάνια (17ος – 20ος αιώνας)» που διοργανώθηκε από το Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (21 και 22 Νοεμβρίου 2014) και είναι το πρώτο με ανάλογη θεματική για το Ίδρυμα.

Οι θεματικοί άξονες που εξετάζονται είναι:

• Πολιτισμός και οικιστικός χώρος κατά την ιστορική διάσταση
• Ιστορικά τοπία - ιστορική ανθρωπο/γεωγραφία (υλική / σημειωτική)
• Κοινωνική αναπαράσταση του ιστορικού χώρου μέσα από τη λογοτεχνία, τέχνη, ιδεολογία, ιστορία
• Πολιτισμός, αστικές πολιτικές και περιφερειακή ανάπτυξη

Κοινή συνιστώσα όλων των επιστημονικών αναφορών-εισηγήσεων που περιλαμβάνονται στον τόμο είναι η έννοια του χώρου, του γεωγραφικού, στα Βαλκάνια, κατά την περίοδο 17ου - 20ού αιώνα.

Διερευνάται επιστημονικά το πολιτιστικό παρελθόν των Βαλκανίων από την οπτική του χώρου, με ιστορικό χρόνο αναφοράς από τη μέση οθωμανική περίοδο (17ος αι.) μέχρι την πρόσφατη περίοδο του τέλους του 20ού και των αρχών του 21ου αιώνα, οπότε, με τις αλλαγές που συνέβησαν στο ευρύτερο ευρωπαϊκό γεωπολιτικό πεδίο, προέκυψε μια νέα γεωγραφία στα Βαλκάνια.

Στο βιβλίο παρουσιάζονται εισηγήσεις από πολλές επιστημονικές ειδικότητες όπως: αρχιτέκτονες, πολεοδόμοι, γεωγράφοι, ιστορικοί, φιλόλογοι, ανθρωπολόγοι, λαογράφοι, ιστορικοί των τεχνών, πολιτικοί επιστήμονες κ.ά. Το σύνολο των εισηγήσεων διακρίνεται για την ποικιλία των επιστημονικών πεδίων και των επιστημονικών οπτικών.

(πηγή: Πανεπιστήμιο Μακεδονίας)

ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟ ΣΤΟΝ ΣΑΙΞΠΗΡ. ΜΕΛΕΤΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΡΗΤΙΚΑ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ

Μιχαήλ Πασχάλης
Νίκος Καζαντζάκης: Από τον Όμηρο στον Σαίξπηρ. Μελέτες για τα κρητικά μυθιστορήματα
 
Ηράκλειο, Εταιρία Κρητικών Iστορικών Μελετών 2015
227 σελ.
ISBN 978-960-9480-30-7
Τιμή 8,61 € / στο βιβλιοπωλείο μας 6,89 € 



Με θέμα τα έργα του Νίκου Καζαντζάκη Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά και Καπετάν Μιχάλης, το βιβλίο συνίσταται από τέσσερα μελετήματα, που εστιάζουν στις διακειμενικές σχέσεις των δύο κρητικών μυθιστορημάτων με τη Θεία Κωμωδία του Δάντη, τις τραγωδίες του Σαίξπηρ, τον Όμηρο και τον Πλάτωνα.

Όπως σημειώνει ο συγγραφέας: «Η μεταμόρφωση του Καζαντζάκη σε επιτυχημένο μυθιστοριογράφο οφείλεται κυρίως στη θητεία του — ως αναγνώστη, μεταφραστή και δημιουργού — στον επικό και τον δραματικό λόγο και ειδικότερα στη μακρόχρονη συναναστροφή του με τους κορυφαίους εκπροσώπους των δύο ειδών. Στον πρόλογο του Αλέξη Ζορμπά μνημονεύεται πρώτος ο Όμηρος ανάμεσα στους ανθρώπους που «αφήκαν βαθύτερα τ’ αχνάρια τους» στην ψυχή του συγγραφέα, ενώ υπόρρητα διαγράφεται η ομηρική Οδύσσεια. Στο διακειμενικό πεδίο του πρώτου κεφαλαίου ο Δάντης συναντιέται με τον Πλάτωνα και με μορφές που ξεπήδησαν από την Τρικυμία του Σαίξπηρ. Στον Καπετάν Μιχάλη συντίθεται οργανικά το επικό με το δραματικό στοιχείο, η Ιλιάδα του Ομήρου με τον Οθέλλο του Σαίξπηρ. Τα δύο μυθιστορήματα συνδέει επίσης η Κρήτη ως τόπος δράσης που διαμορφώνεται ad hoc και εμφανίζει ιδεολογική ρευστότητα».

Ο Μιχαήλ Πασχάλης είναι ομότιμος καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Έχει συγγράψει ή (συν)επιμεληθεί 13 βιβλία και περισσότερα από 90 άρθρα για τη λογοτεχνία της κλασικής ελληνικής και ελληνιστικής εποχής, των κλασικών ρωμαϊκών χρόνων και της ύστερης αρχαιότητας, για την πρόσληψη της αρχαιότητας, για τη νεοελληνική και την ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Το βιβλίο του Ξαναδιαβάζοντας τον Κάλβο: Ο Ανδρέας Κάλβος, η Ιταλία και η αρχαιότητα (Ηράκλειο 2013, ΠΕΚ), τιμήθηκε με το βραβείο δοκιμίου της Ακαδημίας Αθηνών για το 2014 και με το βραβείο δοκιμίου του ηλεκτρονικού περιοδικού Ο Αναγνώστης για την ίδια χρονιά. Το 2015 δημοσίευσε μελέτες για τον Κοραή, τον Καβάφη, τον Κάλβο, τον Σεφέρη, τον Φιλόστρατο, την κρητική λογοτεχνία της ακμής, τον Ερωτόκριτο, την ποιητική ταυτότητα των Ιόνιων νησιών, τον Ηρακλή του Ευριπίδη και τον Αλέξανδρο Δουμά, και συνεπιμελήθηκε τον τόμο Holy Men and Charlatans in the Ancient Novel (Groningen, Barkhuis).

(πηγή: Εταιρεία Κρητικών Ιστορικών Μελετών)