ΖΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Sydney BrennerΖώντας με την επιστήμη
H αφήγηση του Sydney Brenner στον Lewis Wolpert

Απόδοση στα ελληνικά: Αθανάσιος Κ. Κατσικερός
Επιστημονική επιμέλεια: Νίκος Μοσχονάς
Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2009

242 σελ., τιμή 16,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 13.60 €

Ξεκινώντας από πολύ χαμηλά, ο Sydney Brenner αναδείχθηκε σταδιακά σε έναν από τους πλέον διακεκριμένους επιστήμονες του 20ού αιώνα, για να τιμηθεί με το βραβείο Nobel το 2002.

Το ερευνητικό έργο του διατρέχει τη βιολογία καθ' όλο το εύρος της, από την αποκρυπτογράφηση του γενετικού κώδικα μέχρι την καθιέρωση του νηματώδους σκώληκα Caenorhabditis elegans ως πρότυπου οργανισμού στην αναπτυξιακή βιολογία. Σ' αυτή την ιδιαίτερα γλαφυρή ανασκόπηση, ο Brenner καταγράφει τους μικρούς και μεγάλους σταθμούς που σημάδεψαν την επιστημονική ζωή του, από τα πρώτα αδέξια πειράματα στο καμαράκι πίσω από το τσαγκαράδικο του πατέρα του μέχρι την εκλογή του στην θέση του διευθυντή του Εργαστηρίου Μοριακής Βιολογίας της Επιτροπής Ιατρικών Ερευνών στο Καίμπριτζ της Αγγλίας, κι ακόμα παραπέρα. Το βιβλίο αυτό φιλοτεχνεί το συναρπαστικό και συνάμα ανθρώπινο πορτρέτο μιας μεγάλης μορφής της σύγχρονης βιολογίας.

 Ο Sydney Brenner (δεύτερος απο αριστερά)
με τον Gunther Stent και τους Josh και Esther Laderberg, 1965

«Νομίζω ότι το σημαντικότερο πράγμα που γνωρίζουμε για τους ζωντανούς οργανισμούς είναι ότι διαθέτουν γονίδια, κι αυτό επειδή μέσω των γονιδίων αποκτούν απογόνους που τους μοιάζουν. Ο διάσημος θεωρητικός φυσικός Richard Feynman είχε πει κάποτε ότι το πιο σημαντικό πράγμα που ξέρουμε για την ύλη είναι ότι αποτελείται από άτομα και ότι, αφού οι ζωντανοί οργανισμοί αποτελούνται από ύλη, δεν μπορεί παρά να αποτελούνται κι αυτοί από άτομα. Ωστόσο, εκείνο που διακρίνει τα έμβια συστήματα είναι ότι περιέχουν γονίδια.

Κατά τη γνώμη μου, λοιπόν κάθε ερμηνεία των έμβιων συστημάτων πρέπει να διατυπώνεται με βάση τα γονίδια. Χωρίς αμφιβολία, η πιο παλιά παρατήρηση του ανθρώπινου γένους είναι ότι τα φυτά γεννούν άλλα φυτά που τους μοιάζουν, οι άνθρωποι ανθρώπους και οι ψύλλοι ψύλλους. Θα λέγαμε, λοιπόν, πως η αρχαιότερη βιολογική παρατήρηση είναι ότι το όμοιον γεννά όμοιον, «ὅμοιον τῷ ὁμοίῳ». Αυτό που κατάφερε η επιστήμη είναι να μας πει ότι αυτό συμβαίνει επειδή οι οργανισμοί διαθέτουν γονίδια στα οποία είναι με κάποιον τρόπο εγγεγραμμένος ο μελλοντικός οργανισμός. Εμείς λοιπόν καλούμαστε να περιγράψουμε αλλά και να εξηγήσουμε αυτό τον τρόπο.»

Sydney Brenner

Καίμπριτζ, 1994

(Πρόλογος του αφηγητή)