ΝΕΕΣ ΠΑΡΑΛΑΒΕΣ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΤΟΥ ΜΙΕΤ

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΤΣΙΟΔΟΥΛΟΣ
Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΩΝ ΣΠΙΤΙΩΝ ΤΟΥ ΖΑΓΟΡΙΟΥ
Τέλη 18ου - αρχές 20ού αιώνα
Ιστορική και πολιτισμική προσέγγιση

Αθήνα, Ριζάρειο Ίδρυμα 2009
318 σελ., τιμή 40.00 €, έκπτωση 5%
Τελική τιμή 38.00 €


Η παρούσα εργασία φιλοδοξεί να προσεγγίσει τη ζωγραφική των σπιτιών του Ζαγορίου ως στοιχείο της πολιτισμικής δραστηριότητας του ορεινού κόσμου και ως μέρος του επικοινωνιακού του συστήματος.

Αναλυτικότερα, επιδιώκει να αναδείξει:

• την ιστορικότητα του φαινομένου της διακοσμητικής ζωγραφικής στο Ζαγόρι, όπως αυτό εκδηλώθηκε από τα τέλη του 18ου αιώνα έως την απελευθέρωση της Ηπείρου, το 1913
• τους συντελεστές του φαινομένου (ιδιοκτήτες, τεχνίτες-ζωγράφους) και τους τρόπους που τα ιστορικά υποκείμενα και αντικείμενα συνέβαλαν στο επιχώριο επικοινωνιακό σύστημα
• τα τυπολογικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά των τοιχογραφιών στα σπίτια του Ζαγορίου, που μας επιτρέπουν να εντάξουμε τις τοιχογραφίες της περιοχής σε ευρύτερες διακοσμητικές ομαδοποιήσεις, στο πλαίσιο μιας "ενιαίας" εικαστικής γλώσσας, όπως αυτή αναπτύχθηκε στους κόλπους της οθωμανικής αυτοκρατορίας
• και, τέλος, την κοινωνική και ιδεολογική λειτουργικότητα του διακοσμητικού αυτού φαινομένου.

Οικία Θεοδοσίου, οντάς, σκαμνέλι

Ο Στέφανος Τσιόδουλος γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1968. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών, από όπου αποφοίτησε το 1998. Είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (2005). Από το 2006 διδάσκει, με το Π.Δ. 407/80, Ζωγραφική, Υλικό πολιτισμό και Λαϊκή Τέχνη στο Τμήμα Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, καθώς και στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Το 2009 εξελέγη λέκτορας Λαογραφίας στο Τμήμα Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Στο ενεργητικό του περιλαμβάνονται δύο ατομικές εκθέσεις ζωγραφικής και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές. Άρθρα του δημοσιεύτηκαν στα περιοδικά: Ηπειρωτικά Χρονικά, Μνήμων και Ε.Ε.Φ.Σ.Π.Ι. Δωδώνη.

ΙΩΑΝΝΗΣ Π. ΧΟΥΛΙΑΡΑΣ
Η εντοίχια θρησκευτική ζωγραφική του 16ου & 17ου αιώνα στο Δυτικό Ζαγόρι

Αθήνα, Ριζάρειο Ίδρυμα 2009
563 σελ., τιμή 40.00 €, έκπτωση 5%
Τελική τιμή 38.00 €

«Η εντοίχια θρησκευτική ζωγραφική στο Δυτικό Ζαγόρι παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Στην περιοχή σώζονται μόνο μεταβυζαντινά τοιχογραφημένα σύνολα, για τα οποία μέχρι τώρα δεν είχε γίνει συστηματική μελέτη. Καταγραφές και σύντομες περιγραφές κάποιων μνημείων έχουν δημοσιευθεί κατά καιρούς από τους αρχαιολόγους της τοπικής Εφορείας Αρχαιοτήτων στο Αρχαιολογικό Δελτίο.

[…] Η μελέτη διαρθρώνεται σε πέντε ενότητες. Στην πρώτη προσεγγίζεται ιστορικά και γεωγραφικά η περιοχή του Δυτικού Ζαγορίου και εντάσσονται τα εξεταζόμενα μνημεία στο χώρο και το χρόνο. Στη δεύτερη αναλύονται οι επιγραφές των ναών, μέσα από τις οποίες αντλούνται πληροφορίες για την εκκλησιαστική ηγεσία, τους κτήτορες και τους ζωγράφους. Οι ναοί παρουσιάζονται κατά χρονολογική σειρά ανέγερσης, σύμφωνα με τις επιγραφές ή την ιστορία του κτιρίου. Στο τρίτο μέρος μελετάται η εντοίχια ζωγραφική του 16ου αιώνα και η ύλη διαιρείται σε τρία κεφάλαια, όπου εξετάζεται ο τοιχογραφικός διάκοσμος ισάριθμων ναών. Γίνεται εκτενής εικονογραφική ανάλυση και ακολουθούν οι τεχνοτροπικές παρατηρήσεις, η ανεύρεση των προτύπων των ζωγράφων και οι ιδιαιτερότητες της τέχνης τους.

Ζίτσα. Ναός Ταξιαρχών: Οι Αίνοι (λεπτομέρεια)

Στην τέταρτη ενότητα αναπτύσσεται σε επτά κεφάλαια η εντοίχια ζωγραφική του 17ου αιώνα και εκτός της εικονογραφικής και τεχνοτροπικής ανάλυσης εντοπίζονται παράλληλα έργα των ζωγράφων. Αποδεικνύεται η εργασία σημαντικών συνεργείων ζωγράφων στην περιοχή που το έργο τους σφραγίζει την τέχνη του 17ου αιώνα, όχι μόνο στην Ήπειρο αλλά και στις γειτονικές περιοχές. Στην πέμπτη και τελευταία ενότητα εξάγονται ως τελικό συμπέρασμα ενδιαφέροντα στοιχεία για την ιδιαιτερότητα των μνημείων, τη μεταβυζαντινή ζωγραφική στο Δυτικό Ζαγόρι και τη σημασία που έχει στη διαμόρφωση της γενικής εικόνας της τέχνης του 16ου και 17ου αιώνα στην Ήπειρο. Στο τέλος προστίθεται ένας κατάλογος με τοιχογραφημένα μνημεία της Ηπείρου του 16ου και του 17ου αιώνα, από τον οποίο προκύπτει η πλούσια καλλιτεχνική παραγωγή στην περιοχή κατά τους παραπάνω αιώνες…».

(από τον πρόλογο του βιβλίου)

Ο Ιωάννης Π. Χουλιάρας κατάγεται από τα κάτω Σουδενά Ζαγορίου. Ξεκίνησε τις σπουδές του στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών αλλά οι αναζητήσεις του τον οδήγησαν στην έρευνα του βυζαντινού πολιστισμού και της ιστορίας της τέχνης. Ζει και εργάζεται στα Ιωάννινα.


Μανουήλ Πανσέληνος
ΕΚ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΤΟΥ ΠΡΩΤΑΤΟΥ

Συγγραφείς καταλόγου: Ευθύμιος Τσιγαρίδας,

Κρίτων Χρυσοχοΐδης, Δημήτριος Αμπόνης,

Ιωάννης Ταβλάκης, Χρυσάνθη Τσιούμη,

Γιώργος Τριανταφυλλίδης, Δήμητρα Γουργιώτη
Καλλιτεχνική επιμέλεια καταλόγου: Θάνος Ζαφειράκης
Θεσσαλονίκη, Αγιορειτική Εστία 2008
311 σελ., τιμή 50.00 €, έκπτωση 10%
Τελική τιμή 45.00 €


Πρόκειται για επανέκδοση του καταλόγου της ομώνυμης έκθεσης που πραγματοποιήθηκε στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης (Απρίλιος-Αύγουστος 2003) για τον σπουδαιότερο ζωγράφο της Παλαιολόγειας τέχνης. Περιλαμβάνει επιστημονικά κείμενα για το ναό του Πρωτάτου και για τον ζωγράφο των τοιχογραφιών του, τον θρυλικό Εμμανουήλ Πανσέληνο. Ο τόμος εικονογραφείται με πλούσιο φωτογραφικό υλικό από το Πρωτάτο.

Ο Μανουήλ Πανσέληνος (1261-1453), μια προσωπικότητα που κινείται μεταξύ μύθου και πραγματικότητας, αναφέρεται στη γραπτή παράδοση για πρώτη φορά από τον ιερομόναχο και αγιογράφο Διονύσιο από τον Φουρνά Ευρυτανίας (αρχές 18ου αι.), στο βιβλίο του Ερμηνεία της ζωγραφικής τέχνης. Λόγω της υψηλής τέχνης του, απέκτησε τεράστια φήμη και θεωρείται ο κύριος εκφραστής της Μακεδονικής ζωγραφικής σχολής.

Ο Άγιος Πέτρος ο Αθωνίτης

Τα βασικά χαρακτηριστικά της ζωγραφικής του Πανσέληνου στον ναό του Πρωτάτου, είναι η μνημειακότητα των συνθέσεων, η αυτονομία και η αυτάρκεια των μορφών, μέσα στη σύνθεση, η αβρότητα των χρωμάτων και η αναβίωση θεμάτων από την τέχνη της ύστερης ελληνικής αρχαιότητας. Oι τοιχογραφίες του Ναού του Πρωτάτου στο Άγιον Όρος, που συνιστούν κορυφαία καλλιτεχνική έκφραση του βυζαντινού ελληνισμού και ένα από τα σημαντικότερα σύνολα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.