ΚΛΙΤΣΑ ΑΝΤΩΝΙΟΥ «ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΤΟΠΙΑ»

ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΤΟΥ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ

σας προσκαλεί στα εγκαίνια της έκθεσης

της ΚΛΙΤΣΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΤΟΠΙΑ

την Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2012 στις 19.30

στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ

Βίλα Καπαντζή, Βασιλίσσης Όλγας 108

Επιμελητής: Γαβριήλ Κουρέας

ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΚΘΕΣΗΣ

1 Δεκεμβρίου 2012 - 27 Ιανουαρίου 2013

ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

Τρίτη 9.00-16.00 

Τετάρτη & Πέμπτη 14.00-21.00

Παρασκευή, Σάββατο & Κυριακή 10.00-18.00

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: 2310 295 170 & 2310 295 149

Με αφορμή το βιβλίο του Ορχάν Παμούκ Ιστανμπούλ – Πόλη και Αναμνήσεις, η έκθεση της Κλίτσας Αντωνίου Παραλληλοτοπία αναφέρεται στους μηχανισμούς της μνήμης καθώς και της καταγραφής και αφήγησης της ατομικής και συλλογικής ιστορίας.

Εκκίνηση για τη διαπραγμάτευση αυτή αποτελούν οι αναμνήσεις του Παμούκ από την Κωνσταντινούπολη κατά τη μετάβαση από την οθωμανική στη μετα-οθωμανική πραγματικότητα, την αλλαγή του χαρακτήρα της και την απώλεια της πολυπολιτισμικότητάς της, όπως αυτή αποδίδεται και μέσα από τις φωτογραφίες του Αρμένιου φωτογράφου Ara Güler. Με την τραυματική αυτή εμπειρία είναι, φυσικά, άρρηκτα δεμένη και η Θεσσαλονίκη και πολλές άλλες πόλεις της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Τα έργα που παρουσιάζονται εδώ δημιουργήθηκαν με αφορμή όχι μόνο τη δεδομένη χρονική στιγμή, την επέτειο των 100 χρόνων από την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στο σύγχρονο ελληνικό κράτος, αλλά και το ίδιο το κτίριο, τη Βίλα Καπαντζή, η ιστορία του οποίου είναι συνυφασμένη με τον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα της πόλης στις αρχές του 20ού αιώνα.

«…Την έκθεση ανοίγει η εγκατάσταση Παράλληλες Αφηγήσεις, μια σειρά παλιών σχολικών θρανίων, επάνω στα οποία είναι τοποθετημένα αντίτυπα του βιβλίου του Παμούκ. Ο επισκέπτης καλείται να συμμετάσχει σ’ αυτό που ξεκίνησε ο ίδιος ο συγγραφέας, αποκαλύπτοντας τον πλούτο της πολυπολιτισμικής Οθωμανικής Κωνσταντινούπολης μέσα από τα κατεστραμμένα αρχοντικά και τα σκοτεινά σοκάκια. Ο επισκέπτης καλείται λοιπόν να αφηγηθεί ιστορίες που αποκαλύπτουν τις αναμνήσεις του από την πόλη, δεμένες με την ιστορία της Κωνσταντινούπολης και της μοίρας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτό το ξαναγράψιμο της μνήμης αποκαλύπτει τις πιθανές καταχρήσεις της μέσα από καθετί που επιλεκτικά προκρίνεται για να διατηρηθεί στη μνήμη ή να ξεχαστεί.

Στο βάθος του χώρου διακρίνει κανείς την εγκατάσταση Η Γραμμή του Ορίζοντα, όπου παρουσιάζονται 70 μοντέλα σπιτιών, χώρων και αρχιτεκτονικών στοιχείων –μια σκάλα, μια τραπεζαρία, μια αυλή... φτιαγμένων από 70 καλλιτέχνες στους οποίους έδωσε η καλλιτέχνις το βιβλίο του Παμούκ ως βασικό υλικό. Τα μοντέλα αυτά αποκαλύπτουν την υλικότητα των στοιχείων που αναπαριστούν ως εργαλείων μνήμης και λειτουργούν παράλληλα με τις φωτογραφίες του βιβλίου. Η εγκατάσταση διαπερνά τους τοίχους του κτιρίου, ενώ πέρα από τον δικό της ορίζοντα διακρίνει κανείς τον ορίζοντα της θάλασσας που έφερε στην πόλη κύματα μεταναστών.

Το βίντεο Ο Ήχος του Χρόνου δεν είναι Τικ-Τακ παρουσιάζει τις φωτογραφίες του Ara Güler ψηφιακά επεξεργασμένες, εμπλουτισμένες με ήχο και φως που αναβοσβήνει. Δημιουργείται έτσι μια παράξενη, ανοίκεια αίσθηση που αποπροσανατολίζει τον θεατή και του επιτρέπει να εισέλθει στον ερμητικά κλειστό χώρο των φωτογραφιών και να υιοθετήσει το βλέμμα του φωτογράφου. Μέσα από τη διαδικασία αυτή, ο θεατής συμμετέχει στην κατασκευή της χρονικής στιγμής που αποτυπώνει η φωτογραφία, ζωντανεύοντας την ακινησία της εικόνας και τις αναμνήσεις που ανασύρει. Τα φώτα που αναβοσβήνουν και παρεμβάλλονται ανάμεσα στις εικόνες καθώς και οι ήχοι που τις συνοδεύουν υπενθυμίζουν στον επισκέπτη την τραυματική ιστορία της πτώσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και λειτουργούν όπως περίπου μια τραυματική ανάκληση: προκαλούν σωματοποιημένες αναλαμπές του παρελθόντος χωρίς ποτέ να αποκαλύπτουν ολόκληρη την αφήγηση. Ο επισκέπτης οφείλει να επεξεργαστεί τη σωματική του αντίδραση προκειμένου να ολοκληρωθεί η τραυματική ανάκληση του παρελθόντος.

Τελευταίο έργο το Ταξίδι Μετ’ Επιστροφής 2 – μια μπανιέρα γεμάτη με μαύρο μελάνι και μια παλιά γραφομηχανή φέρνουν τον θεατή αντιμέτωπο με μια ακόμη συνάντηση που απευθύνεται σε όλες σχεδόν τις αισθήσεις του. Το μαύρο υγρό ανασύρει εικόνες αβύσσου και η γραφομηχανή-φάντασμα που μοιάζει να επιπλέει ζητά από τον θεατή να φανταστεί, να γίνει μάρτυρας εξ ακοής, όπως τα παιδιά των προσφύγων από τη Μικρά Ασία που επισκέπτονται τις πατρίδες των γονιών τους – επίσκεψη που παρουσιάζει η βίντεο προβολή που συνοδεύει την εγκατάσταση. Αυτή η δευτερεύουσα τραυματική μαρτυρία μετατρέπεται σε συσσωρευτική ανάμνηση για τον επισκέπτη, όπως οι φωτογραφίες στο βιβλίο του Παμούκ».

Γαβριήλ Κουρέας

Birkbeck College, University of London