ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ. ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ

Riki Van Boeschoten, Loring M. Danforth
Παιδιά του ελληνικού Εμφυλίου. Πρόσφυγες και πολιτική της μνήμης

Μετάφραση: Μιχάλης Λαλιώτης

Αθήνα, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια 2015
440 σελ.
ISBN 978-960-221-624-8
Τιμή € 29,82 / στο βιβλιοπωλείο μας 26,84 €

Το 1948, στο αποκορύφωμα του ελληνικού Εμφυλίου, τριάντα οκτώ χιλιάδες παιδιά εντάχθηκαν σε προγράμματα εκκένωσης που τα απομάκρυναν από τα σπίτια τους στα βουνά της βόρειας Ελλάδας. Το ΚΚΕ διοχέτευσε περίπου τα μισά σε ορφανοτροφεία στην Ανατολική Ευρώπη, ενώ η εθνική κυβέρνηση έβαλε τα υπόλοιπα σε οικοτροφεία διάσπαρτα στη Ελλάδα. Αντικείμενο έριδας κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, το αμφιλεγόμενο αυτό επεισόδιο εξακολουθεί να τροφοδοτεί εντάσεις διεθνώς, αλλά και στο εσωτερικό της ελληνικής κοινωνίας.

Στην πρώτη αυτή διεξοδική μελέτη του ζητήματος, η Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν και ο Λόρινγκ Ντάνφορθ διερευνούν σε βάθος τα δύο προγράμματα εκκένωσης και τις ζωές των παιδιών που άλλαξαν για πάντα. Αντλώντας υλικό από επίσημα αρχεία, προφορικές ιστορίες και εθνογραφική επιτόπια έρευνα, αναλύουν τη διαδικασία της εκκένωσης, την πολιτική διαμάχη που την περιέβαλε, το μεγάλωμα των παιδιών και την τύχη τους ως ενηλίκων αποκομμένων από γονείς και πατρίδα. Δίνουν επίσης το λόγο σε ορισμένους πρόσφυγες, οι οποίοι ανακαλούν τις εμπειρίες των παιδικών τους χρόνων και τις ηρωικές τους προσπάθειες να χτίσουν μια νέα ζωή σε κοινότητες της διασποράς σ’ ολόκληρο τον κόσμο.


«Μια επιστημονική μελέτη πρώτης γραμμής, θεμελιωμένη σε πρωτότυπο ερευνητικό υλικό και εκλεπτυσμένη θεωρητική ανάλυση, που συχνά γίνεται συναρπαστική, καθώς εκτείνεται από την ιστορική αφήγηση μέχρι εξαιρετικά συγκινητικές προσωπικές διηγήσεις. Με δεδομένο τον επίμαχο χαρακτήρα του θέματός του –ενός όχι αρκετά μελετημένου αλλά ιδιαίτερα σημαντικoύ επεισοδίου– το βιβλίο αποδεικνύεται θαρραλέο όσο και τεκμηριωμένo.»

Maria Todorova, Πανεπιστήμιο του Ιλινόις

«Η εντυπωσιακή αυτή μελέτη ανοίγει νέους δρόμους σε πολλά πεδία: στη μεθοδολογία της, το ύφος της, το θέμα της. Ιστορικά και εθνογραφικά, το βιβλίο αφηγείται μια διπλή ιστορία, από δύο συγγραφείς που γράφουν για δύο αντίθετα στρατόπεδα και εξερευνούν τις ανακατατάξεις σε δύο κράτη και δύο εθνότητες. Ισορροπημένο σε εντυπωσιακό βαθμό, πετυχαίνει θαυμάσια να δείξει τις παράλληλες εμπειρίες των δύο πλευρών με τρόπο συγκινητικό όσο και αναλυτικά δεσμευτικό. Ωστόσο η μεγαλύτερη δύναμη του βιβλίου, πέρα από την άψογη γραφή και τον συγκινησιακό του αντίκτυπο, έγκειται στη θεωρητικοποίηση της εμπρόθετης δράσης των παιδιών που αγωνίζονται να οργανώσουν την τωρινή τους ζωή και να κατανοήσουν το παρελθόν τους.»

Michael Herzfeld, Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ

 (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)