Σχέσεις της μονής Πάτμου με τον δυτικό κόσμο. Αρχειακές αποδείξεις (13ος-18ος αι.)
Αθήνα, Ακαδημία Αθηνών 2017
Σελίδες: 1038, 2 τόμοι, με 20 έγχρωμες και α/μ εικόνες
Διαστάσεις: 21 x 28 εκ.
ISBN 978-960-404-326-2 (set)
Τιμή: 120,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 96,00 €
«Κέντρο από τα βυζαντινά χρόνια ορθόδοξης πίστης και λατρείας, η μονή αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στην Πάτμο βρέθηκε από τον 13ο και τις αρχές του 14ου αιώνα, λόγω γεωγραφικής θέσης, στο σύνορο δύο κόσμων, του μουσουλμανικού και του χριστιανικού. Με την υποχώρηση, κυρίως μετά την τέταρτη σταυροφορία, της βυζαντινής ηγεμονίας στην ευαίσθητη περιοχή του Αιγαίου, ιδιαίτερα του νοτιανατολικού τμήματός του, διαμορφώθηκε μια νέα κατάσταση. Στα μικρασιατικά παράλια ιδρύθηκαν δύο τουρκικά εμιράτα (του Μεντεσέ και του Αϊδινίου), που ενσωματώθηκαν αργότερα στην οθωμανική αυτοκρατορία, ενώ σε πολλά αιγαιοπελαγίτικα νησιά εγκαθιδρύθηκε λατινική κυριαρχία, με τη Ρόδο και όλη σχεδόν τη Δωδεκάνησο να έχει περάσει από το 1309 στην κατοχή των Ιπποτών του τάγματος του αγίου Ιωάννου των Ιεροσολύμων. Η μονή περιείλθε τότε υπό της ανωμαλίας του καιρού... εις στενοχωρίαν. Με τη μετατροπή ωστόσο του αιγαιοπελαγίτικου χώρου σε πεδίο ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων της εποχής, το νησί, άγονο γενικά και άνικμο καθώς ήταν, δεν είλκυσε το άμεσο ενδιαφέρον όσων επιζητούσαν να εδραιώσουν την κυριαρχία τους στο Αιγαίο και έμεινε έτσι έξω από τη σφαίρα των διεκδικήσεων τους.Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς η Πάτμος έγινε φόρου υποτελής στην οθωμανική αυτοκρατορία. Σε φιρμάνι του 1454 γίνεται λόγος για πληρωμή φόρου από τον ηγούμενο πιθανότατα της μονής στον δούλο του σουλτάνου. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1477, σύμφωνα με πληροφορία που διασώζει ο Bosio στην ιστορία του, ο τουρκικός στόλος επιτέθηκε στη Χίο, Λήμνο, Κώ και Πάτμο και έκαψε την ύπαιθρο, χωρίς όμως να καταφέρει να εκπορθήσει τα κάστρα των νησιών. Όπως κι αν είχε εξελιχθεί η κατάσταση, η εγκατάσταση στο νησί ευάριθμων μουσουλμάνων σε συνδυασμό με την απουσία τούρκου κρατικού λειτουργού είχαν ως αποτέλεσμα η νησιωτική κοινότητα να έχει σχετική αυτονομία και η μονή, που κατείχε τις μισές γαίες της Πάτμου, να αναδειχθεί σε καθοριστικό παράγοντα της τοπικής κοινωνίας, την οποία φαίνεται πως ο ηγούμενος όταν επικοινωνούσε με ξένες δυνάμεις την εκπροσωπούσε επίσημα. Όχι μόνο ο σουλτάνος, όπως συμπεραίνεται με βάση το φιρμάνι του 1454, αντιμετώπιζε τον ηγούμενο ως εκπρόσωπο του πληθυσμού, αλλά και οι κάτοικοι, όπως βεβαιώνουν μεταγενέστερα έγγραφα, χαρακτηρίζονταν από τους εκάστοτε ηγουμένους ως "υπήκοοι" (sudditi nostri) της μονής. Στο πλαίσιο της νέας πολιτικής πραγματικότητας και των νέων αιτημάτων των καιρών, η μονή προσαρμόστηκε στις νέες συνθήκες, εφάρμοσε ρεαλιστική τακτική και ανέπτυξε ευέλικτη διπλωματική δραστηριότητα στην προσπάθεια εξεύρεσης τρόπων που θα οδηγούσαν στην επιβίωση της μοναστικής και ευρύτερα της νησιωτικής κοινότητας...».
(από την εισαγωγή του βιβλίου)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου