ΕΛΛΗΝΕΣ ΖΩΓΡΑΦΟΙ. ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ

Έλληνες Ζωγράφοι
Από την συλλογή της Εθνικής Τράπεζας

Επιμέλεια: Όλγα Μεντζαφού-Πολύζου

Αθήνα, Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου - Εθνική Τράπεζα 2009, 283 σελ. με 200 ζωγραφικούς πίνακες

Τιμή 50.00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 45.00 €

Η Εθνική Τράπεζα και ο θεσμικός ρόλος της τέχνης
«Η τέχνη γνώρισε την πιο εκρηκτική της άνθηση στα νεότερα χρόνια στην Ιταλία, και ιδιαίτερα στη Φλωρεντία του Κουατροτσέντο (15ος αι.). Η άνθηση αυτή των γραμμάτων και των τεχνών συμπίπτει, όχι τυχαία, με την ανάπτυξη του εμπορίου, της βιοτεχνίας, της ναυτιλίας και τη δημιουργία των πρώτων μεγάλων αστικών κέντρων που πήραν τη μορφή κρατών-πόλεων, όπως στην αρχαία Ελλάδα. Κυρίως όμως η πολιτιστική αυτή έκρηξη οφείλεται στην καθιέρωση και λειτουργία των πρώτων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, των πρώτων τραπεζών, που επινοούν και εφαρμόζουν μια πρώιμη τεχνολογία του κεφαλαίου, εξασφαλίζοντας έτσι μεγάλη συγκέντρωση πλούτου.

Γεώργιος Ιακωβίδης (1852-1932),

«Μικρός με ποτηστήρι» π. 1920,
λάδι σε μουσαμά, 96,4x60,3 εκ.

Ήδη, πριν από τα μέσα του 14ου αιώνα, οι πρώτοι τραπεζίτες, τόσο στη Σιένα όσο και στη Φλωρεντία, είχαν διαγνώσει την άϋλη αλλά εξαιρετικά δραστική υπεραξία της τέχνης και την είχαν επιστρατεύσει για να εξανθρωπίσουν και να υποστηρίξουν τις υλικές επιδιώξεις τους. Στην πρώιμη αυτή φάση έμποροι και τραπεζίτες επενδύουν σε φιλανθρωπικά και θρησκευτικά έργα, αναθέτοντάς τα στους μεγαλύτερους αρχιτέκτονες, γλύπτες και ζωγράφους της εποχής. Ο Τζόττο, ο οικουμενικός καλλιτέχνης της Ιταλικής Αναγέννησης, που διέθετε και τις τρεις ιδιότητες, εκτελεί πλήθος από παραγγελίες που του αναθέτουν οι πλούσιοι τραπεζίτες στην αρχή του Τρετσέντο (14ος αι.). Οι νωπογραφίες που κοσμούν τα παρεκκλήσια των τραπεζιτών Μπάρντι και Περούτσι στη Σάντα Κρότσε της Φλωρεντίας καθώς και το Παρεκκλήσιο Σκροβένι στη Πάδουα ανήκουν σ' αυτή την κατηγορία.

 Κωνσταντίνος Παρθένης (1878-1967),
«Γυναίκα με Χρυσόψαρα», πριν το 1932,
λάδι σε μουσαμά, 80x65 εκ.

[…]Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας που ιδρύθηκε το 1841 έμελλε να αποτελέσει τον κύριο μοχλό οικονομικής ανασυγκρότησης και ανάπτυξης μιας καθημαγμένης και κατεστραμμένης χώρας μετά τον μακρό και αιματηρό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας. Η «εικόνα» της Τράπεζας όφειλε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες ενός λαού που υπέφερε από τις κακουχίες του πολέμου και τη φτώχεια αλλά δεν είχε χάσει το αίσθημα της φιλοκαλίας, όπως αποδεικνύει η σπουδή για την ίδρυση του Σχολείου των Τεχνών ήδη από τον Δεκέμβριο του 1836.»

Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα

Καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης

Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης

 Γιάννης Τσαρούχης (1910-1989),
«Ο ζωγράφος και το Μοντέλο του», 1979,
Λάδι σε μουσαμά, 64x63 εκ.

Στο λεύκωμα «Έλληνες Ζωγράφοι. Από την συλλογή της Εθνικής Τράπεζας» που αποτελεί και τον κατάλογο της ομότιτλης έκθεσης που πραγματοποιήθηκε στην Εθνική Πινακοθήκη (4/12/08-22/3/09) παρουσιάζονται περίπου 200 έργα, αριθμός που ανταποκρίνεται σε μικρό τμήμα της συλλογής που αριθμεί περί τα 2.500 έργα ζωγραφικής, χαρακτικής, γλυπτικής, αλλά και κατασκευές και εγκαταστάσεις.

Ποιοτικά και ιστορικά ήταν τα κριτήρια της επιλογής η οποία καλύπτει χρονολογικά σχεδόν όλες τις περιόδους του 19ου και 20ου αιώνα και περιλαμβάνει μερικούς από τους σημαντικότερους Έλληνες καλλιτέχνες, όπως οι: Αλέξης Ακριθάκης, Μιχαήλ Αξελός, Ουμβέρτος Αργυρός, Αγήνωρ Αστεριάδης, Γιώργος Βακαλό, Σπύρος Βασιλείου, Σπύρος Βικάτος, Κωνσταντίνος Βολανάκης, Περικλής Βυζάντιος, Γιάννης Γαΐτης, Δημήτριος Γαλάνης, Βασιλείος Γερμενής, Γιώργος Γουναρόπουλος, Νικόλαος Γύζης, Νίκος Εγγονόπουλος, Γεώργιος Ιακωβίδης, Βλάσης Κανιάρης, Νίκος Κεσσανλής, Νικηφόρος Λύτρας, Κωνσταντίνος Μαλέας, Γιάννης Μόραλης, Χρόνης Μπότσογλου, Σπύρος Παπαλουκάς, Κωνσταντίνος Παρθένης, Παύλος (Διονυσόπουλος), Λουκάς Σαμαράς, Γιάννης Τσαρούχης, Θανάσης Τσίγκος, Κώστας Τσόκλης, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας και πολλοί άλλοι καλλιτέχνες.

 Γιάννης Γαΐτης (1923-1984),
«Μοτοσικλετιστής», π. 1967,
λάδι σε μουσαμά, 132x99 εκ.