ΣΤΟΛΙΣΜΟΙ ΚΕΦΑΛΗΣ

ΣΤΟΛΙΣΜΟΙ ΚΕΦΑΛΗΣ
Ενθύμια ταξιδιών από λαούς της Ανατολής
Συλλογή Ιωάννας Κουτσουδάκη

Επιμέλεια: Σοφία Χανδακά
Υπομνηματισμός: Ιωάννα Κουτσουδάκη
Μετάφραση ιταλικού κειμένου: Ανταίος Χρυσοστομίδης
Γλωσσική επιμέλεια: Δημήτρης Αρβανιτάκης
Σχεδιασμός: Μανόλης Μωρεσόπουλος
Φωτογραφίσεις αντικειμένων: Λεωνίδας Κουργιαντάκης

Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη 2010

125 σελ. με 100 έγχρωμες φωτογραφίες κι ένα χάρτη

Τιμή 10.00 €, έκπτωση 10%

Τελική τιμή 9.00 €


Η έκδοση αυτή συνοδεύει την ομότιτλη έκθεση, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη, στην Αθήνα, από 13 Απριλίου έως 9 Μαΐου 2010.

«Η κάλυψη και ο στολισμός του σώματος και του κεφαλιού αποτελούν έναν από τους βασικούς τρόπους με τους οποίους ο άνθρωπος τοποθετείται μέσα στο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον. Για τον λόγο αυτόν, η ένδυση θεωρείται από τους ερευνητές ως ένα κωδικοποιημένο αισθητηριακό σύστημα εξωλεκτικής επικοινωνίας που βοηθά στην ανθρώπινη διάδραση στον χώρο και στον χρόνο. Μέσα από τη μελέτη της φορεσιάς, της δομής, των μερών και των εξαρτημάτων της μπορούμε να μάθουμε περισσότερα για την ιστορία, τις αντιλήψεις, τα έθιμα και τις αισθητικές προτιμήσεις εκείνων που την φέρουν.

Παιδικός σκούφος των Yao ή Mien. Ταϊλάνδη

Η εικόνα που σχηματίζεται σχεδόν αυτόματα στο μυαλό μας, ύστερα από μια τέτοια ανθρωπολογική παρατήρηση, είναι αυτή των παραδοσιακών κοινωνιών, όπου η σύζευξη της φορεσιάς με την τοπική κοινωνία είναι πιο άμεση και εμφανής, και κατά προέκταση αναπολούμε (ίσως με έναν τόνο ρομαντισμού) κόσμους που διαλύονται και χάνονται στο όνομα της παγκοσμιοποίησης. Στην πραγματικότητα, όμως, αυτή η παρατήρηση ισχύει εξίσου και για την ένδυση στις σύγχρονες κοινωνίες. Μέσα από το τι φοράμε, καθορίζουμε την ταυτότητά μας, είτε αυτό αφορά στην ταύτιση είτε στη διαφοροποίηση που επιθυμούμε να επιτύχουμε σε σχέση με τους γύρω μας.

Πάνω: κόσμημα κεφαλής ή φερετζές με μεταγενέστερες προσθήκες, Υεμένη. Κάτω: κόσμημα κεφαλής, Τουρκμενιστάν

[…] ο τρόπος κάλυψης και στολισμού της κεφαλής ορίζει σε μεγάλο βαθμό τον άνθρωπο και τη θέση του εντός της κοινωνίας του. Ορίζει επίσης σήμερα τη θέση της κοινωνίας αυτής στον κόσμο, σηματοδοτώντας τη διαφορετικότητά της ως εθνοτικής ομάδας, εθνότητας ή μειονότητας. Πρόκειται λοιπόν για ΄ισχυρά΄ αντικείμενα, τα οποία παράγουν σημαντικές δημιουργικές και κοινωνικές συνδηλώσεις σε σχέση με τους ανθρώπους που εκπροσωπούν. Η ποικιλία των αντικειμένων, όπως θα φανεί στις επόμενες σελίδες, αποδεικνύει την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ύπαρξης και της πολιτιστικής της διάστασης, καθώς αναδεικνύει μοναδικά στοιχεία ιστορίας και αισθητικής.

Παιδικό καπέλο των Bi. Yunnan, νότια Κίνα

[…] Ο κόσμος αλλάζει. Αυτό επιφέρει αλλαγές και στην ένδυση και καθιστά σπάνια και συλλεκτικά εξαρτήματα τα οποία ή δεν χρησιμοποιούνται πια ή δεν κατασκευάζονται όπως παλιά. Όπως μας πληροφόρησε η συλλέκτρια, πολλά από τα καπέλα δεν τα έχει ξανασυναντήσει σε μεταγενέστερα ταξίδια της, αφού έχουν αντικατασταθεί στις αγορές από φθηνά τουριστικά αντίγραφα. Είναι γεγονός βέβαια, πως ακόμη και σήμερα κατασκευάζονται και χρησιμοποιούνται από τους τοπικούς πληθυσμούς, οι συνήθειες των οποίων όμως έχουν λάβει και την όψη της τουριστικής ατραξιόν, αφού συχνά φωτογραφίζονται με τις παραδοσιακές τους φορεσιές για να καλωσορίσουν τους επισκέπτες ή αναπαριστούν τελετές και χορούς...».

(Από Στολισμοί κεφαλής στις παραδοσιακές

κοινωνίες: Χρήση και αισθητική,
Σοφία Χανδακά, σελ. 12-24)