Η ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Ρεϋμόντ Μουλέν

η αγορά της τέχνης

παγκοσμιοποίηση & νέες τεχνολογίες

Μετάφραση: Χρύσα Δραντάκη

Επιστημονική επιμέλεια: Νίκη Λοϊζίδη

Αθήνα, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών 2009

180 σελ., τιμή 18.00 €, έκπτωση 10%

Τελική τιμή 16,20 €

Ενώπιον των οικονομικών και καλλιτεχνικών μεταβολών που συντελούνται από το τέλος του 19ου αιώνα και μέχρι σήμερα, η αγορά της καταξιωμένης τέχνης –κλασσικής και μοντέρνας– αλλά κυρίως η αγορά της σύγχρονης τέχνης πρέπει να ανταπεξέλθουν σε νέα στοιχήματα και να αντιμετωπίσουν νέες προκλήσεις.

Τι ρόλο διαδραματίζουν οι διάφοροι παράγοντες της αγοράς της τέχνης καθώς και οι κρατικοί θεσμοί, οι παγκόσμιες καλλιτεχνικές διοργανώσεις και οι οίκοι δημοπρασιών; Ποια είναι τα αποτελέσματα από τη χρήση των νέων τεχνολογικών μέσων που εμπεριέχουν τη δυνατότητα υπερπολλαπλασιασμού των έργων και κατάργησης της υλικότητάς τους; Πώς επενεργεί η ποικιλία των καλλιτεχνικών τάσεων και των εκφραστικών μέσων στην παγκόσμια αγορά; Πώς διαφαίνονται τα αποτελέσματα της σημερινής παγκοσμιοποίησης στο χώρο των καλλιτεχνικών συναλλαγών και των καλλιτεχνικών δικτύων;

Στην παρούσα μελέτη, η Ρεϋμόντ Μουλέν καταγράφει με εμβρίθεια και οξυδέρκεια τις βαθιές εσωτερικές αντιφάσεις που χαρακτηρίζουν τους καλλιτεχνικούς θεσμούς αλλά και τις αισθητικές αξίες της Δύσης στη σύγχρονη εποχή. Οι «πολυπολιτισμικές» εκδηλώσεις, η θεσμοθέτηση νέων διεθνών μπιενάλε και διεθνών αγορών σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη, αποτελούν αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα, η οποία, ωστόσο, δεν εμποδίζει στο ελάχιστο την καθαρά δυτική κηδεμονία όλων των σημαντικών δικτύων που έχουν σχέση με την (παγκοσμιοποιημένη πλέον) αγορά της τέχνης. Οι θέσεις της Μουλέν αναδεικνύονται με την παραδειγματική ανάλυση του θεσμικού, νομικού, και φορολογικού πλαισίου καθώς και των νέων προσανατολισμών της αγοράς της τέχνης στη χώρα που γνωρίζει άριστα, τη Γαλλία.

Η Ρεϋμόντ Μουλέν (Raymonde Moulin), κοινωνιολόγος της τέχνης, ήδη από την έκδοση του πρώτου και θεμελιώδους έργου της Le Marché de la peinture en France [Η αγορά της ζωγραφικής στη Γαλλία] (1967), ασχολήθηκε με την αγορά της τέχνης, το επάγγελμα και τις σταδιοδρομίες των καλλιτεχνών, την κρατική πολιτική στήριξης της καλλιτεχνικής δημιουργίας, καθώς και με τη συστηματική παρατήρηση του καλλιτεχνικού περιβάλλοντος η οποία της επέτρεψε να μελετήσει τη δημιουργία και την καθιέρωση των καλλιτεχνικών αξιών. Με βασική επιστημονική κατάρτιση στην ιστορία, η Μουλέν χρησιμοποιώντας με πρωτοποριακό τρόπο θεωρίες και αναλυτικές μεθόδους από το χώρο της Οικονομίας και εισάγοντας προσεγγίσεις της Εθνολογίας στον κόσμο της τέχνης, διαμόρφωσε την επιστήμη της Κοινωνιολογίας της Τέχνης μέσα από τον διαρκή διάλογο με τις άλλες κοινωνικές επιστήμες και πρότεινε μια κοινωνικοοικονομική θεωρία για την αξία της τέχνης.

Το 1983, ίδρυσε στο Παρίσι, στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales, το Κέντρο Κοινωνιολογίας των Τεχνών (Centre de Sociologie des Arts: CSA) ─από το 2002 γνωστό πλέον ως Κέντρο Κοινωνιολογίας της Εργασίας και των Τεχνών (Centre de Sociologie de Travail et des Arts: CESTA)─, το οποίο και διηύθυνε μέχρι το 1992. Καθηγήτρια και διευθύντρια σπουδών στην ίδια σχολή από το 1985 μέχρι το 1992, παρέμεινε επίτιμη διευθύντρια σπουδών στο Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS) μέχρι το 2002. Μέλος της Επιτροπής Ιστορίας του γαλλικού υπουργείου Πολιτισμού από το 1994, η Ρεϋμόντ Μουλέν διετέλεσε επίσης πρόεδρος της Γαλλικής Εταιρείας Κοινωνιολογίας και διηύθυνε την έκδοση του περιοδικού Revue française de sociologie.

Τα κυριότερα έργα της:
L’ Artiste, l’ Institution et le Marché [Ο καλλιτέχνης, οι θεσμοί και η αγορά], Flammarion, 1992

De la Valeur de l’ art [Η αξία της τέχνης], Flammarion, 1995
Sociologie de l’ art [Κοινωνιολογία της τέχνης] (επιμ.), L’ Harmattan, 1986

Τα πιο πρόσφατα συναφή άρθρα της:
«L’ art et l’ argent: un double jeu permanent» [Η τέχνη και το χρήμα: ένα διαρκές διπλό παιχνίδι] στην Encyclopœdia Universlalis (2009) και «Le marché de l’art contemporain au début du XXIe siécle» [Η αγορά της σύγχρονης τέχνης στις αρχές του 21ου αιώνα] (υπό έκδοση).

Η επιμελήτρια της έκδοσης Νίκη Λοϊζίδη σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και, από το 1973 έως το 1982, ακολούθησε ευρύ κύκλο μεταπτυχιακών σπουδών στην École des Hautes Études en Sciences Sociales του Παρισιού. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (1982), ενώ το 1985 εξελέγη επίκουρη και το 1993 τακτική καθηγήτρια στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης. Το 2004 μετακινήθηκε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, όπου ανέλαβε τον βασικό σχεδιασμό του Τμήματος Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης, το οποίο άρχισε να λειτουργεί από το ακαδημαϊκό έτος 2006-2007. Στον κύριο κορμό των μαθημάτων του Τμήματος εντάχθηκε και η Κοινωνιολογία της Τέχνης. Η Νίκη Λοϊζίδη έχει συγγράψει βιβλία, μελέτες και άρθρα με αντικείμενο την Ιστορία και τη Θεωρία της Τέχνης.